Nýr Stormur - 03.03.1967, Blaðsíða 6

6
o o
MANNKYNS
Landnám í
nýja heiminum

SAGA
S
FÖSTUDAGUR 3. marz 1967
1611-1620
SPRENGJUTILRÆÐI VIÐ
ENSKA ÞINGIÐ
Konungurinn og þingmennirnir í lífshættu — Kjallarinn
undir þinghúsinu hlaðinn púðri. Komið upp um samsærið
í nafnlausu bréfi. London, 9. nóv. 1605
Teiknari blaðsins sýnir hér þátttakendurna í sprengitiiræðinu, sem
átti að bana konunginum og öllum stjórnmálamönnunum.
^iiiiiiiiiiiiiiimiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiim.iiiiiiimmmiiiiiiiiiiiiiimiiiitiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiitimiiiiii,^'
Faðir Don
| Quixote látínn |
! Hinn spænski rithöfundur Cervantes Miguel de Ceraa- I
I vantes Saarezlsa varð 69 ára gamall.
</,iiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimimmmii
Tuttugu og sex kassar af
púðri stóðu tilbúnir til spreng-
ingar á kjallara þinghússins og
sprengingin átti aS fara fram
Plymouth, Nýja Englandi
Ameríku, 26. des. 1620.
Þann 16. september sigldi
„Mayflower" frá Plymouth í Eng
landi, með rúmlega 100 farþega
um borð. sem allir voru af púrit
ana sérírúarflokki. Þeir ætla sér
að mynda nýlendu í hinni órækt
uðu Ameríku og hafa gefið
staðnum sama nafn og þeir eru
# ættaðir frá í Englandi, það sem
' þeir hófu ferð sína yfir Atlants-
ála. — Meðlimir safnaðarins
flýðu fyrst frá Englandi yfir til
„Mayflower", sem fluttl pílagrím-
ana fil Ameríku.
fyrir fimm dögum síðap, eða
þann dag, sem þingið átti að
koma saman undir forsæti kon-
ungs. Einn af samsærismönn-
Hollands, til að fá frið fyrir
trúardeilum. Þar fengu þéir
vinnu við vefnaðariðnaðinn. En
þótt kjörin væru betri en í
Englandi, þar sem trúardeilurn-
ar eru allstaðar á oddinum þessi
árin, var afkoma þeirra allt
annað en glæsileg, svo að þeir
ákváðu að gerast innflytjendur
til Ameríku.
Eftlr langa leit og samninga,
tókst þeim að útvega tvö skip til
fararinnar, á sæmilegum kjör-
um, en það voru tvö smáskip,
„Mayflower“ og „Speedwell". —
Þegar til kom, reyndist „Speed-
well ekki sjófært, svo að það
komst aðeins til Sauthampton,
þar sem flestir farþeganna fóru
um borð í „Mayflower“.
Ferðin tókst vel hina löngu
leið, í góðu veðri og þótt skipið
væri drekkhlaðið komst það
heilu höldnu alla leið. Nú hefir
söfnuðurinn hafist handa um að
koma sér fyrir í hinu nýja föð-
urlandi.
Síðar munu sennilega fleiri
úr söfnuðinum koma á eftir og
menn búast við að innan tíðar
verði komin stór evrópsk ný-
lenda í Norður-Ameríku.
unum kom upp um samsærið.
Guy Fawkes var lagður á kvala-
bekkinn og eftir miklar pynting
ar leysti hann frá skjóðunni.
Bakgrunnurinn fyrir samsær-
inu eru trúarbragðadeilurnar á
milli kaþólskra og mótmælenda.
Á stjórnarárum Elizabetar
höfðu mótmælendur meðvind í
seglum, en kaþólskir settu allt
traust sitt á ríkiserfingjann,
Jakob I., sem tók við völdum fyr
ir tveim árum síðan. Hann er
sonur Maríu Stuart, sem Eliza-
bet lét hálshöggva.
Kaþólskir urðu hinsvegar fyr-
ir vonbrigðum, því að Jakob I.
lét and-kaþólskulögin vera á-
fram í gildi. Hópur kaþólskra of-
stækismanna hugðist því gera
athlögu gegn krúnunni, til að ná
þannig árangri.
V Samsæri af pólitískum
ástæðum.
Forsprakki samsærismann-
anna er eftir líkum að dæma,
Robert Catesby, sem fékk
frænda sinn, Robert Wright með
í áætlanir sínar. í von um að ut-
anaðkomandi áhrif gætu fengið
konunginn og þingið til að
milda and-kaþólsku lögin, sendi
Catesby frænda sinn til Fland-
ern til að hitta Juan de Valesco
ambassador Spánar á Niðurlönd
Frh. á bls. 7.
Fótbolti
London, september 1615
Ef menn hafa tvö mörk og
einn bolta, geta þeir skemmt
sér við nýtt spil, sem orðið er
vinsælt — svokallaður fótbolti.
Stærð leikvallarins fer eftir
f jölda leikenda. Stundum er leik
ið á sléttri grund, stundum í
halla eða gömlum malargryfjum
Nokkrum finnst Ieikurinn gróf-
ur, vegna þess að þátttakendur
lifa sig inn í leikinn af lífi og
sál. y
í rauninni er þettá vinsam-
legur leikur fyrir karlmenn. Það
kemur fyrir að menn reka sig á
steina eða klöpp, en verra er að
sumir hafa sérhæft sig í ýmis-
konar hrekkjum, til að koma
mótleikurum sínum úr leik.
Það hefur stundum, hent, að
leikmenn eru bornir af leikvang
inum með brotinn háls eða út-
limi, en flestir koma líttskadd-
aðir úr leik.
Það telst ekki til stórtíðinda,
þó leikmenn fái glóðarauga,
tannbrot, húðflettingu eða rif-
bein bresti
íþróttin krefst sinna fórna, en
þó nokkru færri en hernaður-
inn. Þrátt fyrir það er fremur
sjaldgæft, að leikmenn séu born
ir dauðir út af leikvanginum.
Madrid, 23. apríl 1616
Ilinn frægi spænski rithöf-
undur Cervantes lézt hér í borg-
inni í dag, 69 ára gamall. Hann
varð heimsfrægur af cinni bók,
sögunni um hinn.vaska riddara
Don Quixote a Lamanca og hans
trúa þjóni, Sancho Panza.
Bókin er háðrit, sem hæðist
að hinum vinsælu riddararóm
önum. Höfundurinn lætur einn
af aðdáendum þessara sagna
reyna sjálfan að upplifa löngu
horfna tíma.
Fátækur spánskur aöalsmað-
ur, sem hefir drukkið í sig
þessar sagnir, svo mjög að hann
hefur fengið þær á heilann, fer
af stað og lifir sem göfugur
flökkuriddari. '
Þessi ruglaði aðalsmaður er
fullur af hugmyndum um hvern
ig heimurinn og mannfólkið eigi
að vera og hann fer að berjast
fyrir því góða og gegn óréttin-
um, hjálpa þeim fátæku og sak
lausu og hann mætir allstaðar
harðrétti raunveruleikans, sem
Cewantes
hann skilur ekki hót í, því að
lífið fyrir flökkuriddara er ekki
eins auðvelt og í sögunum.
Þegar Cervantes gaf út fyrri
hluta bókarinnar fékk hann
feikngóðar viðtökur og lofaði
síðari helmingi hennar innan
skamms.
Það dróst þó svo lengi, að
hann upplifði það, sem fæstir
rithöfundar hafa orðið að þola:
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiiiiiitiilifiiiiiiiiiiiv
Annar gjörókunnur maður skrif
aði síðari helming bókarinnar og
fékk geysigóðar undirtektir. —
Cervantes varð að sjálfsögðu
bæði undrandi og reiður og skrif
aði síðari helminginn,n við mik
inn fögnuð aðdáenda Don Quix-
ote.
Þótt bókin sé háðrit, hefir
hún þó alvarlegan bakgrunn.
Heimurinn er fullur af því illa.
Það er þörf fyrir flökkuriddara,
sem prédika hið góða, dyggðir
og skyldur.
BIBLÍOÞÝÐING
GUÐBRANDAR
Hólum í Hjaltadal, 1584.
Guðbrandur biskup Þorláks-
son hefir þýtt biblíuna á ís-
lenzka tungu og gefið hana út.
Biblían er prentuð hér í prent-
smiðjunni og bundin hér í vand
að band.
Biskupinn hefir sjálfur skorið
bókahnúta, rósir og upphafs-
stafi í tré og er það prentað í
bókinni. Áður hafa einstaka
bækur biblíunnar verið þýddar
og eru helztir þýðenda þeir bisk
uparnir Oddur Gottskálksson og
Gizur Einarsson.
Guðbrandur biskup hefir gefið
út fleiri bækur og mun hafa í
huga að halda því áfram.
Þýðir hann bækurnar ýmist
sjálfur, eða fær aðra til þess.
Biskupinn er einnig mjög rögg-
samur við að mennta presta
sína, sem sumir eru varla bæna
bókarfærir og hefir hann tekið
upp strangan aga gagnvart
prestum, sem margir hverjir
vanda lítt lifnað sinn og breiti:*-
CkristoptUTj/.^
Pílagrímarnir biðjast fyrir um borð í „Mayflower" áSur en þeir
leggja af stað til Ameríku.
Pílagrímar koma
til nýja heimsins
„Mayflower" komin til Nýja-Englantls í Ameríku með rúm-
lega 100 farþega af púretönskum sértrúarflokki, sem ætla
að stofna evrópska nýlendu.