Mjölnir - 17.10.1975, Blaðsíða 6

Sauðfjárbændur verða að fá viðunandi rekstrarlán
Sagt frá tiliögu Ragnars ArnaSds og Helga Seljans á Alþingi.
Á s. 1. vetri fluttu þeir Ragnar Arnalds og Helgi Seljan
tillögu á Alþingi, þar sem fjallað er um eitt alvarlegasta
vandamálið, sem sauðfjárbændur eiga við að búa um þess-
ar mundir, en það er, að rekstrarlán bankakerfisins út á
afurðir þeirra hafa farið hlutfallslega minnkandi ár frá
ári og eru löngu orðin algerlega óviðunandi. Tillagan náði
ekki fram að ganga á seinasta þingi og verður endurflutt
nú í byrjun nýs þings, enda eru þessi mál í algerum ólestri
enn, þrátt fyrir þær úrbætur, sem fengizt hafa á þessu
ári og draga skammt í því einstæða verðbólguflóði, sem
nú gengur yfir þjóðina.
Tillagan er á þessa leið:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjóminni að gera ráðstaf-
anir til að tryggja bændum viðunandi rekstrarlán út á
sauðfjárafurðir, og skal við það miðað, að lánin verði veitt
á tímabilinu frá ársbyrjun til ágústloka ár hvert og verði
þá orðin 75% af væntanlegum afurðalánum.‘‘
Greinargerð tillögunnar er svohljóðandi:
Fyrirsjáanlegt er, að bændur,
sem stunda sauðfjárbúskap,
og samvinnufélögin, sem við
þá skipta, lenda þegar á þessu
ári í ískyggilegum erfiðleikum
vegna skorts á rekstrarfé, og
útlit er fyrir, að þessi vandi
muni enn aukast á árinu 1976.
Eins og kunnugt er, þarf
sauðfjárbóndinn að leggja í
mikinn kostnað við búskap
sinn að vetri, vori og sumri,
og þessi kostnaður skilar sér
ekki aftur fyrr en síðla hausts.
Veitt eru afurðalán til bænda
frá Seðlabanka og viðskipta-
bönkum, þegar varan er komin
í söluhæft ástand, hvort sem
um er að ræða mjólk eða kjöt,
og nema lánin 65—68% af
heildsöluverðmæti afurðanna.
Dugar þetta fyrirkomulag þol-
| anlega fyrir mjólkurframleið-
endur, en sauðfjáreigendur
. þurfa hins vegar að brúa bilið
frá ársbyrjun og þar til afurða-
lánin fást greidd.
Reynt hefur verið að bæta
úr þessum vanda með lánum
úr bankakerfinu á tímabilinu
frá marz til ágústmánaðar, en
þessi lán, sem námu á liðnu
sumri 900 kr. á slátraða kind
haustið 1973, hafa farið hlut-
fallslega lækkandi um langt
skeið og eru löngu orðin alger-
lega ófullnægjandi.
í þessu sambandi má nefna
hér tölur, sem fram komu á
síðasta Búnaðarþingi: Rekstrar-
lán til bænda námu um 65%
af framleiðsluverðmæti sauð-
fjárafurða ársins 1958, en á
fyrstu árum „viðreisnarstjórn-
ar“ rýrnuðu þau mjög veru-
lega og voru árið 1963 komin
niður í 34% af framleiðslu-
verðmæti afurðanna. Síðan
hafa lánin lækkað hlutfalls-
lega ár frá ári og voru á árinu
lá74 aðeins 21% af fram-
leiðsluverðmæti sauðfjárafurða.
Versnandi lánafyrirgreiðsla
bankakerfisins hefur valdið
vaxandi erfiðleikum í rekstri
margra samvinnufélaga og
hefur vandinn orðið því stór-
felldari, þeim mun stærri þátt-
ur sem viðskipti sauðfjárbænda
jeru í rekstri félaganna, en eins
og fram kemur í töflu í Ár-
bók landbúnaðarins 1972—’73,
er sauðfjárbúskapur stærsti
þáttur landbúnaðarframleiðsl-
unnar víða um land, einkum í
Dölum, á Vestfjörðum og á
Ströndum, í Húnavatnssýslu,
Norður-Þingeyjarsýslu, á Aust-
fjörðum og í Austur-Skafta-
fellssýslu.
Sýnt er, að á árinu 1975
mun rekstrarfjárskortur sauð-
fjárbænda og viðskiptaaðila
þeirra aukast verulega vegna
stórfelldrar verðbólgu og vaxta
hækkana. Áburðarverð mun
hækka á árinu um a. m. k.
76,5% og gífurlegar hækkanir
hafa einnig orðið á öðrum
rekstrarvörum, ekki sízt kjam-
fóðri.
Forráðamenn margra kaup-
félaga, einkum norðanlands og
austan, hafa varað við því, að
rekstrinum væri stefnt í algert
strand, ef úrlausn fengist ekki,
og þarf ekki að færa frekari
rök að því, að afkoma hundr-
aða sauðfjárbænda er hér í
húfl
Þetta vandamál getur ríkis-
stjórnin að sjálfsögðu leyst
með einföldum hætti í sam-
vinnu við Seðlabankann. Ó-
ljósar yfirlýsingar hafa heyrzt
frá ráðhermm um væntanleg-
ar úrbætur, en efndir á því
loforði liggja ekki fyrir, enda
flest sem bendir til þess, að
um verði að ræða algerlega
ófullnægjandi ráðstafanir.
í landbúnaðarmálum eru
mörg óleyst viðfangsefni, til
dæmis hvað varðar skipulagn-
ingu framleiðslunnar og aukn-
ingu á innlendri framleiðslu
kjarnfóðurs og áburðar. Veru-
legar endurbætur á rekstrarlán-
um sauðfjárbænda em hins
vegar sjálfsagt réttlætismál og
verulegt nauðsynjamál fyrir
þessa atvinnugrein.
Fréttabréf frá Skagaströnd - - -
Eins og flestum Norðlending-
um er kunnugt, þá var sum-
arið fremur votviðrasamt, og
þurrkar og kuldi fram eftir
sumri og þar af leiðandi spruttu
tún seint og sláttur hófst með
seinna móti og gras varð
minna. Eftir að sláttur hófst,
þá komu úrfelli og hey hrökt-
ust á túnum og má segja, að
sífelldir óþurrkar væru svo til
allt sumarið. Heyfengur manna
varð með talsvert minna móti,
sökum þessara orsaka.
Göngur hér í Höfðahreppi
fóru fram dagana 21. og 28.
september s. 1. og var réttað
hér í Spákonufellsrétt og í
réttum nærliggjandi sveita fyrr
nefnda daga. Viku fyrir göng-
ur var smalað allstórt svæði
fyrir ofan hreppsgirðinguna og
kom þá fjöldi fjár til réttar,
sennilega nokkru fleira en í
aðalgöngunum. Veður var gott
báða réttardagana, en fremur
illa gekk að smala, því að tals-
verður snjór var til fjalla og
því seinlegra að reka féð. —
Gangnastjóri var Jón S. Páls-
son skólastjóri, en réttarstjóri
Páll V. Jóhannesson. Þess skal
getið, að stóði var smalað til
síðari réttar og kom margt
hrossa af fjalli. Dilkar virðast
vera í meðallagi víðast hvar
hér um slóðir.
í sumar voru reist tvö svo-
nefnd einingahús og eru þau
úr steinsteyptum flekum, sem
eru skrúfaðir saman með jám-
boltum. Eigendur þessara húsa
eru þeir Guðjón E. Sigtryggs-
son skipstjóri á togaranum
„Arnari“, og Guðmundur Ól-
afsson, sjómaður á sama tog-
ara.
Unnið hefur verið við bygg-
ingu fleiri húsa, og eru 'þau
flest að verða fokheld. Þá var
og steyptur fyrsti áfangi að
barnaheimili og hefur Lions-
klúbbur Höfðakaupstaðar haft
forgöngu í því. Þá var byrjað
á byggingu raðhúsa og er mein
ingin að byggja 4 raðhús, þ.e.
íbúðir fyrir 4 fjölskyldur. Verk-
taki er Eðvarð Hallgrímsson,
byggingameistari.
í sumar hefur verið unnið
í skipasmíðastöð Guðmundar
Lárussonar fram að sumarleyf-
um, en eftir sumarleyfi hafa
starfsmenn stöðvarinnar unn-
ið við húsabyggingar á staðn-
um.
Unnið hefur verið við Rækju-
vinnsluna nýju og verið er að
mála húsið utan og annast það
verk Friðjón Guðmundsson
málari. Kaupfélag Húnvetninga
á Blönduósi hefur látið byggja
nýtt verzlunarhús og standa
vonir til þess, að hægt verði
að flytja í það fyrir jól n. k.
og taka það í notkun. Kaup-
félagið hefur rekið hér tvö úti-
bú á undanförnum árum. Úti-
bússtjórar eru Jón Jónsson og
Fjóla Jónsdóttir.
Togskipið „Arnar“ hefur afl-
að vel í sumar og hefur aflinn
verið unninn í frystihúsinu
„Hólanes“ h. f. Framkvæmda-
„Hólaness" h. f. er nú Steindór
Gíslason, en s. 1. vor urðu
framkvæmdastjóraskipti, er
Sigurður Njálsson lét af störf-
um. „Hólanes" h. f. og Skag-
strendingur h. f. hafa ráðið
skrifstofustúlku, Ingibjörgu
Kristinsdóttur.
Það er ófögur sjón að sjá
hvernig annar lýsisgeymir
Síldarverksmiðja ríkisins er út-
lits eftir veður og vinda und-
anfarinna ára. Plötur úr norð-
austurhlið hans eru gengnar
inn og sumar eru hálflausar
og geta fokið hvenær sem vera
skal, og mætti ætla að frysti-
húsinu gæti stafað hætta af,
ef svo illa tækist til, að geym-
' irinn rifnaði, en frystihúsið
stendur næst og eru miklar
líkur, að eitthvað mundi lenda
á því. Er það mál manna, að
þarna þurfi að lagfæra og það
r>em fyrst.
Skagaströnd, 5. okt. 1975.
Guðmundur Kr. Guðnason.
Vetraráætlun Flugfélagsins
Samkvæmt vetraráætlun
Flugfélags íslands verður far-
þegafluginu til Norðurlands
hagað sem hér segir:
Milli Reykjavíkur og Akur-
eyrar verða þrjár ferðir á dag
á mánudögum, miðvikudögum,
laugardögum og sunnudögum.
Á föstudögum verða fjórar
ferðir en tvær ferðir aðra daga.
Til Sauðárkróks verður flog-
ið á mánudögum, miðvikudög-
um, fimmtudögum og föstudög-
um. Til Húsavíkur verður flog-
ið á mánudögum miðvikudög-
um, föstudögum og laugardög-
um.
Fleiri vöruflutningaferðir
verða millj staða á landinu en
nokkru sinni fyrr. Tvær ferðir
í viku verða með vörur til Ak-
ureyrar, ísafjarðar, Egilsstaða
og Vestmannaeyja. Ennfremur
verður vöruflutningaferð einu
sinni í viku frá Egilsstöðum
til Akureyrar, þaðan til ísa-
fjarðar og Reykjavíkur.
í sambandi við áætlunarflug
Flugfélags íslands til Akureyr-
ar mun Flugfélag Norðurlands
halda uppi flugi til staða á
norð-austurlandi, til Húsavíkur,
Raufarhafnar, Kópaskers,
Vopnafjarðar og Þórshafnar.
Ennfremur til Grímeyjar og
milli Akureyrar og Egilsstaða
og Akureyrar og ísafjarðar. Þá
j mun Flugfélag Norðurlands
. frá og með 1. nóvember halda
uppi áætlunarferðum milli Ak-
ureyrar og Sauðárkróks og Ak-
ureyrar og Siglufjarðar.
Vöruflutningaþjónusta
Á sínum tíma var tekinn upp
sá háttur í Reykjavík og nokkr-
um hinna stærri kaupstaða, að
vörusendingum var ekið heim
til viðtakanda. Ennfremur voru
vörusendingar sóttar til send-
anda. í framhaldi af þessu hef-
ur verið ákveðið að opna nokkr
ar vöruafhendinga- og móttöku
stöðvar. Þangað geta viðtak-
endur sótt pakka, og einnig af-
hent smærri vörusendingar,
sem eiga að fara til annarra
staða á landinu. Stöðvamar eru
sem hér segir: I Breiðholti í
verzluninni Straumnesi, Vest-
urbergi 76, í Árbæjarhverfi, í
verzluninni Garðarskjöri, Hraun
bæ 102, í Kópavogi: í sendibíla
stöð Kópavogs við Nýbýlaveg,
Nýbýlavegi. í athugun er að
opna fleiri slíkar stöðvar og
mun verða tilkynnt um það
þegar þar að kemur.
(Úr fréttatilkynningu)
Nýtt !
Nýtt !
RAFBÆR
Ódýrar herraskyrtur og
þverröndóttar skyrtur.
Model og Matchbox
RAFBÆR, Aðalgötu 20
Ti7 sölu
Húseignin Hlíðarvegur 31 (Enni)
Siglufirði, er til sölu.
Upplýsingar gefur Hjörleifur Magn-
ússon. - Sími 71304.
6 — MJÖLNIR