Fylkir - 14.03.1958, Side 1

io. argangur
Vestmannaeyjum 14. inarz 1958
11. tölublað.
Málgagn
Sjálfstæðis*
flokksins
(f'
Vinnsla á vatni úr sjó
Jarðborutiir þeer, sem framkvœmdar voru hér d siðasta dri
sanna, að grunnvatn það, sem jarðfræðingar töldu að ef til vill
vœri fyrir hendi undir Eyjunum, fyrirfinnst ekki. Leita verður því
antiarra úrrceða í þessum efnum. Kemur þar tvennt til greina.
Vinnsla á vattii úr sjó eða vatnsleiðsla frá fastalandinu. Fyrir til-
stilli bœjarstjórnar eru báðir þessir möguleikar i athugun. Er þeg-
ar kotnið í Ijós, að vatnsleiðsla frá fastalandinu kemur vart til
greina, bœði. kostnaðarins vegna og einnig af tœknilegum ástceð-
um. Fer hér á éftir lausleg þýðing og stytt úr nýútkomnu amer-
isku timariti utn tnöguleika á vinnslu á vatni úr sjó.
Allt frá því augnabliki að
hinn íyrsti maður, að því kom-
inu að deyja úr þorsta, drakk
lullau gúlsopa af sjó, sem hann
spýtti fljótt úr úr sér, liefur
mannkyriið dreymt um að búa
tii vatn úr sjó. En það eru tleiri
en þeir þyrstu, það eru milljón-
ir manna í hinum nálægu aust-
urlöndum, |iar sem hafið skol-
ast upp að eyðimerkurströnd-
inni, sem hafa þráð þá stutid,
þegar liægt yrði að breyta sölt-
um sjó í vatn, svo hægt yrði að
vö.kva eyðimörkina. Þessi stund
er runnin upp. Það er þegar
um I/2 milljón manna, sem
nota ferskt vatn unnið úr sjó.
Þetta eru sjóliðar í flota allra
landa, næstum því öll línuskip
úthafsins og fólk, sem á heima
kringum Persaflóa og einnig í-
búar eyja í Karabíska hafinu. Að
vísu mun eyðimörkin ckki
blómstra á morgun, en allt
bendir ti! þess, að taéknin við
að vinna ferskt vatn úr sjó sé
að því komin að verða fullkoin-
in. Slíkt skeður aldrei of
sncmma, því maðurinn notar
allt.af meira og meira vatn. í
Bandaríkjunum drekkur hver
maður 2 til 4 lítra af vatni á
dag, 25 lítrar lara í að bursta
tennur, raka sig og þvo hend-
urnar og 100 lítrar að baða sig.
Einstaklingarnir nota þó ekki
meira en 8% af vatninu okkar,
iðnaðurinn gleypir 47%, vökv-
un lands 45%. 290 tonn af
vatni þarf til að búa til tonn af
stáli.
Möyg regnlítil fylki í mið- og
vestur Banaaríkjunum geta lítt
aukið iðnað sinn vegna vatns-
skorts. Mörg fylkin í Austur-
Bandaríkjunum nota jafnvel
meira vatn en framleitt er þar.
í ísraél, Persíu, Ástralíu og
Vestur-Indlandi er vatnsþörfin
tillinnanlega mikil. Meðal ýmsra
aðferða við að búa til ferskt
vatn, er gufuseyðingin algeng-
ust. Nefnilega að sjóða salt
vatn og leiða gufuna burtu, sem
]rá verður, þegar hún kólnar að
hreinu vatni. Þess háttar aðferð
er viðhöfð í flot'a margra landa
og öll farþegaskipin nota ein-
hvers konar gufuseyðingu. í
margar aldir drukku menn í
hinu oiíuauðuga héraði Kuwait
við Persaflóann hálfsalt vatn úr
handdælum. Árið 1950 notaði
Kuwait. Oil Co. sex Westing-
liouse gufuseyðara og breytti
daglega 3200 tonnum af salt-
vatni í drykkjarvatn. Eftir að
hafa bragðað á vatninu, pönt-
uðu yfirvöldin tíu slíkar vélar
í höfuðborgina. I dag nota allir
íbúar í Kuwait — alls 207 þús.
— gott ferskt vatn, 22000 tonn
á dag, sem tekið er úr söltum
sjó. Álíka afdrifaríkt er það,
sein skeð hefur á Karabisku eyj
unum, Curacao og Aruba, sem
liggja um 60 mílur fyrir norðan
Venezuela. Þar gufar regnið svo
að segja strax upp og það fellur
niður á hina heitu jörð, og sára
lítill hluti þess seytlar niður í
neðanjarðargeyma. Þegar lítið
rignir, er hægt að selja vatn þar
fyrir 16 til 160 krónur tonnið.
Eins og í Kuwait innleiddu olíu
félögin vatnsgufuseyðinguna
jjar, sem nú framleiðir milljón
tonn ;i ári fyrir hvert sveitarfé-
lag þar. Algerlega ólík gufuseyð
ingunni er hin nýuppgötvaða
himnuaðferð, sem notfærir sér
rafmagn það, sem fyrirfinnst í
málm- og steinefnum í söltu
vatni. Salt samanstendur af
sodium og chlorine. Þegar þetta
vatn er látið renna milli tveggja
póla hlöðnum rafmagni, fer'
sodium efnið (einingarnar) í
negatíva pólinn, en chlorine
einingarnar renna í pósitíva
pólinn. Hið efnalausa vatn hef
ur verið skilið frá saltefnunum
með plastik himnum, þannig
að saltcfnin fara út um þær, en
komast ekki inn í hringferðina
aftur.
Þai' sem rafmagnsþörfin fer
alveg eftir saltinnihaldi vatns-
ins, þá er himnuaðferðin sérstak
lega góð fyrir hálfsalt vatn, frá
1/ — 1/30 miðað við sjó.
Himnuaðferðin á eftir að
Á þriðjudagskvöldið var frum
sýndi Leikfélag Vestmannaeyja
gamanleikinn Svefnlausi brúð-
guminn, eftir þá góðkunnu fé-
laga, Atnold Sc Bach, en þeir
hafa skemmt mörgum á undan-
förnum árum með gamanleikj-
um sínum, sem. eru víðfrægir.
Þessi leikur, sem hér um ræð-
ir er spaugilegur á köflum í
mesta máta, þótt hann geti ekki
fremur en margir leikir af
þessu tagi talizt sérlega efnis-
mikill. Hins vegar er margt at-
hyglisvert, sem frarn kemur í
leiknum, en efnið verður ekki
rakið hér, sjón er sögu ríkari.
Það er frá þessari fyrstu leik-
sýningu þessa árs að segja, að
I gera mikið gott. Þessi svokallaða
himnuaðferð var fullkomnuð af
Walter Juda og Wayne McRae,
tveim rafmagnsverkfræðingum
frá Cambridge Mass., sem fengu
einkarétt á henni. Firma þeirra,
Ionics, Inc., hefur nú um 20
hreinsara, sem framleiða neyzlu
vatn fyrir ca. 30 þús. manns
alit frá Persaflóa til fjarlægi'a
radarstöðva. Menn frá firmanu
eru nú að byrja að framleiða
vatn fyrir olíuvinnslumenn,
sem eru að þjálfa sig í Lybíu-
eyðimörkinni. Einnig fyrir ioo
flugmenn, sem eru á lítilli eyju
í Atlantshafinu byggðri af
mannahöndum. Vísindamenn,
sem unnið hafa fyrir gullnema
í Suður-Afríku hafa óháðir
stofnað sinn eigin himnuað-
ferðarfélagsskap til þess að ná
lersku vatni úr hálfsöltu vatni.
Nú eru þeir að byggja þá stærstu
himnuverksmiðju, sem enn hef
ur verið byggð, og skilar
12500 tpnnum á dag og kost-
ar aðeins kr. 1,25 hvert tonn.
húsfyllir var á sýningu og und-
irtektir leikhúsgesta voru með
ágætum. Um meðferð leikenda
er það að segja, að hún mun
ekki í annan tima hafa verið
jafnari og leikur allur samræmd
ari, svo að furða var, hve nýlið-
ar héldu í við hina æfðari. Leik
stjórinn, Höskuldur Skagfjörð,
hefur lagt mikla alúð við æf-
ingar, og heildarsvipur leiksins
var mjög góður. Nokkrum sinn
urn virtist mér þó, að fyrir
kæmu „dauðar senur“, þ. e. of
langur tími leið án þess að nokk
ur sæist á sviðinu. Má vera, að
þetta liafi verið frumsýningar-
gallar, sem auðvelt ætti að vera

Leikfélag Vestmannaeyja.
gamanleikur í þrem þáttum eftir Arnold & Bach.
Framhald á 2. síðu.