Ný vikutíðindi - 07.07.1972, Qupperneq 2

2
NÝ VIKUTÍÐINDI
Ma.i'giix'ite
Kfitir Romono Gregorio
NÝ VIKUTÍÐINDI
tJtgefandl og ntstjóri:
Geir Gunnarsson
Ritstjórn og augiýsingax
Hverfisgötu 101A, 2. hæð
Sími 26833 • Pósth. 5094
Prentun: Prontsm ÞjóðviljanB
Setning: Félagsprentsmiðjan
Myndamót: Nýja prentmynda-
gerðin
— Hún amma mín
það sagði mér
Þegar maöur les hina gull
vægu samtalsbók Laxness
og Matthíasar Jóh., — sem
raunar Matthías á varla
minna í en Nóbelsskáldið,
— þá er áberandi hvað
Laxness ber sér í munni
orð gamalla og góðra
kvenna.
Þrátt fyrir það þótt frum-
leg vizka velli úr skáldun-
um í þessari bók, þá siluf
einhvern veginn í manni
setning um vinnu, sem nú
er naumast hugtak lengur.
Hvernig i fjandanum sem
á þvi stendur virðast engir
vilja vinna nema sem
fæsta klukkutíma i viku —
og þá með löngum liléum í
kaffi og mat.
Maður hittir helst ekki
mann, nema liann sé í fríi,
ef hann er á föstu kaupi!
Það er litið á klukkuna
— og það er skoðað i vinnu
löggj af arbókina.
Áhugi og húsbóndaholl-
usta er ef til vill fyrir bí
hjá uppalendum verkalýðs-
forustunnar.
Fók taldi til skamms
tíma að vinnan væri sjálf-
sögð og flestir höfðu
ánægju af að erfiða. Það
veitti lífsfyllingu.
1 áður greindri hók segir
Laxness við Mattliías, að
sér hafi orðið Ijóst að á
dögum, þegar Innansveitar-
krónika hans gerðist, hafi
ekki verið húið að finna
upp hugtakið erfiði. Er vitn-
að i blaðaviðtal við bónda
austur í Öræfum, þar sem
segir frá því, hvernig þar
þurfti að berjast við sanda,
jökla og stórfljót, þótt þeir
væru ekki nema að reka
lömb.
„Hvernig gat nokkur mað
ur staðið í því að bera
lömb fram og aftur um
Vatnajökul eða vaða með
þau yfir illfærustu fljót Ev-
rópu?“ spyr skáldið.
Þegar hóndinn var spurð-
ur, hvort þetta hefði ekki
verið erfitt, svarar hann:
„Annars lield ég að það
sé nýtilkomið að tala um
erfiði, a.m.k. hér um slóð-
ir.”
Það er annar hugsunar-
háttur i dag.
Ömmur okkar og afar
sóttu lífsánægju í starf en
ekki frístundir.
Það hefur Laxness áreið-
anlega látið sér að lcenn-
ingu verða frá þvi hún
amma hans sagði lionum
sögur sínar.
NEI, Margurite var alls ekki
fyrir mig. Augu hennar beind-
ust í aðrar áttir, og síðan ég
ákvað að láta hana sigla sinn
sjó gef ég henni alls ekkert
rúm í huga mínum. Hún lifði
og hrærðist fyrir augum mín-
um, án þess að það raskaði
jafnvægi mínu hið minnsta. Ég
var farinn að líta á hana sem
eins konar skrautbrúðu, er
gegndi því hlutverki einu að
vera til prýði í hinu daglega
umhverfi.
Ég man alla söguna eins og
hún hefði gerzt í gær. Sólin
hafði skinið í heiði, heit og
björt, allan daginn, og bráð-
vatnið glitraði á svölunum und
ir suðurhliðinni. Hin djúpa
mjallhvíta snjóbreiða, er hvíldi
yfir öllu jafnt, hafði loks sig-
ið ofurlítið. Allir gestir hótels-
ins höfðu safnazt saman í sól-
baðsstólunum undir suður-
veggnum til þess að njóta
þessa fyrsta, langþráða vor-
boða. Margurite var eins og
venjulega mitt í hópi ungra
tízkugemlinga, sem kepptust
um að sýna henni aðdáun sína.
Hún naut þessa sýnilega af
öllu hjarta. Það var auðheyrt
á hlátri hennar, ofurlítið þótta-
legum, en eggjandi — auðséð
á því, hvernig hún gerði sér
far um að láta fagrar línur
1-íkamans-verða sem mest áber-
andi, án þess að setja sig í
dónalegar stellingar. Það gat
þy.ei;i.pg, gjnn séð, að þarna
var komin heimsdama, sem
vissi upp á hár, hver hún var
og hvað hún mátti bjóða sér.
Frá því að ég þóttist fullviss
um það, að ég hefði verið strik
aður út af aðdáendalista henn-
ar, forðaðist ég að dást að
fegurð hennar, forðaðist eftir
mætti, en þrátt fyrir það stóð
mynd hennar, ávallt Ijóslifandi
fyrir sjónum mínum og virtist
óafmáanleg.
Þegar bjallan hringdi til mið
degisverðar og madame René
tilkynnti hatiðlega, að villi-
svínasteikin stæði þegar á
borðinu rjúkandi, flýttu allir
gestirnir sér sem mest þeir
máttu inn í matsalinn, en ég
sat einn eftir í legustól mín-
um. Ekkert jafnaðist á við
villisvínasteik madame René,
það var almennt viðurkennt,
en Þrátt fyrir það fann ég ekki
til magans. Þvert á móti var
ég skyndilega gripinn djúpri
löngun til þess að vera einn
um stund þarna úti í órofinni
þögn náttúrunnar, sem var enn
áhrifameiri vegna þess hve
skyndilga hávært skvaldur
gestanna hafði þagnað. Frá
hinu litla alpahoteli var dá-
samlegt útsýn yfir dalinn og
bæinn með hinum myndríku
býggingu. Ég gat stöðugt dáðst
meira og meira af hinum ó-
endanlega litaleik á himninum
yfir tindum Alpafjallanna, og
blátær hreinleiki fjallaloftsins
sveif á mig eins og létt, ilm-
andi vín.
Ég sat einn þarna úti á með-
an á miðdegisverðinum stóð.
Þegar ég loks stóð á fætur og
gekk yfir að stóru vængjahurð
inni, stóð Margurite þar og
var að draga á sig skíðahanzk-
ana.
— Þér hafið valdið madame
René miklum vonbrigðum, hr.
Lancastei, sagði hún. Hún er
farin að telja sér trú um, að
hún kunni ekki lengur að búa
til villisvínasteik.
Hún sendi mér eitt af sínum
dularfullu og eggjandi augna-
tillitum.
— Það þykir mér leitt, sagði
ég þurrlega og reyndi að láta
líta svo út, sem ég hefði ekki
tekið eftir augnaráði hennar.
— Þér megið ekki- særa
hana. Hún er svo tilfinninga-
næm.
— Þannig eru nú franskar
konur einu sinni gerðar, ung-
frú, svaraði ég.
— En hvað þér sögðuð þetta
af mikilli sannfæringu! Þér
hljótið að þekkja þær mjög
vel.
— Nei, ekki eins vel og am-
rískar, en ég tek franskar
fram yfir.
— Dæmalaust fallegt af yð-
ur að segja það!
Ég lét sem ég hefði ekki
heyrt háðshreiminn í rödd
hennar.
— Ég dáist að hinum sér-
stæðu töfrum þirra, en ...
— Ó, svo hún var þá frönsk!
— Hver?
Hún hló í hluttekningartón
og lyfti velsköpuðum brúnum
sínum glettnislega.
— Þér eruð líklega einmitt
rétta manngerðin handa þeim!
Ég gerði mig einmitt líkleg-
an til þess að fara, en þá benti
hún skyndilga ofan eftir daln-
um.
— Hafið þér séð hvilíka lita
dýrð fyrr? sagði hún.
Ég leit þangað sem hún
benti og kinkaði kolli.
— Þér eruð listamaður, eða
er ekki svo? hélt hún síðan
áfram. Af hverju sjáist þér
aldrei mála hér innan um alla
þessa fegurð?
—Ég er hingað kominn til
þess að slaka dálítið á spennu
daglega lífsins, ungfrú. Pensla
og pallet skildi ég eftir heima
í New York, lokað vandlega
inni i skáp.
Hún sló höndunum létt sam-
an og dró andann djúpt að sér.
— Ég er að hugsa um að
fara upp að togbrautinni. Það-
an sér maður næstum því all-
an heiminn!
— Ég vildi ráða yður frá
að gera það. Snjórinn er far-
inn að losna á tindunum eftir
þessa síðustu hlýviðrisdaga, og
það er ekki ólíklegt að snjó-
flóðin fari að hlaupa hvenær
sem er.
Hún beit létt á vörina og
geislaði frá sér öllu magni
töfra sinna.
— Ó, hvað það er spenn-
andi!
— Tæplega, ungfrú, þegar
betur er að gætt. Að minnsta
kosti kremst maður áreiðan-
lega á allt aðra skoðun, þegar
maður er að kremjast undir
margra tonna þungu snjófargi-
— Þér eruð óþolandi, sagði
hún heiftúðug og gekk hröð-
um skrefum niður tröppurnar.
Fagrar mjaðmir hennar vögg-
uðust þrjózkulega, er hún gekk
ofan stíginn.
Út um gluggann á herbergi
mínu sá ég, er hún spennti á
sig skíðin og hélt af stað upp
eftir hlíðinni í áttina til tog-
brautarinnar. Hinn risavaxM
brautarturn bar við hvíta snjó-
breiðuna eins og nakinn varð-
maður, skimandi eftir hinum
hvíta, þjótandi dauða, sem gat
fyrirvararlaust brunað niður
bratta hlíðina með ógnþrungn-
um drunum. Fjallið hvíldi í
blátærum skugga sjálfs síns.
Litirnir yfir fjallsegginni voru
orðnir sterkari en áður, en
gegnsæir og tærir eins og krist
all. Ég fylgdi henni eftir með
augunum, unz blámóða fjar-
lægðarinnar gleypti hana. Síð-
an kastaði ég mér upp í rúm-
ið og lokaði augunum.
Ég vaknaði með andfælum
við ógurlegar drunur, sem
féllu með ógnarþunga yfir dal-
inn, næstum því eins og á-
þreifanlegur hlutur. Mér
fannst sem veggirnir þrýstust
inn, sem húsinu værí'svipt af
traustum grunni sínum og
varpað ofan í heljardjúp. Mér
várð fyrst af öllu hugsað tu
Margurite. Ég þaut niður í for-