Ný vikutíðindi - 24.11.1972, Blaðsíða 4

4
NÝ VIKUTÍÐINDI
Illkveiidið
FrrirniTiid Mylady í skáldsögunni
„Skytturnar” eftir Alexander Dumas
Árið 1630 fæddist á heimili
aðalsmanns nokkurs í Frakk-
landi litil stúlka, sem átti eft-
ir að verða skínandi fögur
kona. Á fornum skjölum stend
ur að hún hafi verið litil á
vöxt, er> dásamlega vel vaxin,
haft hrífandi fagurt andiit með
næstum alltof reglulega and-
litsdrætti, og síðar kom í ljós,
að þeita litla andlit gat aldrei
orðið fyrir neinum áhrifum af
innri tilfinningum. Yfir allri
persónu hennar hvíldi blæja
barnslegs sakleysis. Hún var
tíguleg í fasi og greind og
sýndi næman skilning á vanda-
xnálum samtíðar sinnar.
Þessi yndislega vera hét
Marie de Brinvilliers. Þegar
hún var aðeins fjörutíu og sex
ára gömul var hún dæmd tii
dauða fyrir að myrða bæði
föður sinn og bræður, og rétt-
arsagan mun lengi geyma mál
hennar, sem eitthvert hið
óhugnanlegasta hryðjuverk í
Frakklandssögu, sem annars er
furðu auðug af hryðjuverkum.
En heimsfrægð hlaut Marie
ekki íyrr en Alexander Dumas
hafði fest minningu hennar á
pappírinn í mynd hinnar iilu
Mylady í hinni ódauðlegu
skáldsögu sinni „Skytturnar“.
Hvernig mátti það svo ske,
að ung stúlka, með hæfileijrg
og aðstöðu Marie de Brin-
villiers hlyti slík örlög? Skýi-
inganna verður að leita í hen.n-
ar eigin orðum, eins og þau
eru skráð í játningu hennar.
Ég fékk beztu menntun, sem
hægt var að fá í öllum heim-
inum, bæði í tungumálum og
ótal öðrum námsgreinum. En
enginn hafði nokkru sinni fyr-
ir því að segja mér, að til væri
nokkuð, sem héti trú og sið-
gæði.
Flokkar aðdáenda hópuðust
um hina fögru Marie d’Aubray,
eins og hún hét fyrir hjóna-
band sitt, og hún sneri sig út
úr hverju hneykslismálinu á
fætur öðru. Þegar hún var
tuttugu og eins árs, giftist hún
þeim aðdáenda sinna, sem bar
glæsilegustu nafnbótina, — og
líklega einnig minnsta persónu.
Það var de Brinvilliers mark-
greifi, sem komst hvergi nærri
til jafns við konu sína um gáf-
ur og hafði lifað í engu minní
lausung en hún.
Allir tilbáðu Marie eins og
gyðju — einnig hermennirnir
i herdeildinni, sem Brinvilliers
var offursti yfir. Og meðal
þeirra var ungur og fríður liðs-
foringi, Gaudin St. Croix að
nafni, maðurinn, sem gat hrós-
að sér af því, að vera sá eini,
sem Marie hefði nokkru sinni
elskað. Hún var sem bergnum-
in af honum og gaf honum
allt, sem hann æskti eftir. Eig-
inmaður hennar vissi fullvel
um þetta ævintýri hennar og
lét sig það engu skipta, og þeg-
ar húr. um síðir bað hann um
skilnað, lét hann henni hann
eftir, — honum hafði reynzt
þessi fagra kona fulldýr gleði,
þegar tii lengdar lét.
d’Audray gamli hafði hins-
vegar ekki neinn sérstakan á-
huga á því að dóttir hans op-
inberaði samband sitt við unga
liðsforingjann, og með því að
nota kunningsskap sinn við
hirðina, fékk hann því til leið-
ar komið, að ungi maðurinn
var hnepptur í fangelsi.
Ekki grunaði föður Marie.
að þessi fangelsun ætti eftir að
valda honum dauða nokkrum
árum síðar. Hann tók dóttur-
ina á ný í sinn föðurlega
faðm og henni var fyrirgefið
allt. Hún hagaði sér nú eins
og ímynd hins meydómslega
hreinleika og sýndi föður sín-
um í hvívetna dótturlega um-
hyggju og blíðu .Hún hét hon-
um því að hún skyldi aldrei
hitta St. Croix aftur, en innst
inni hló hún — hinum örugga
sigurhlátri hinnar slægu konu.
Meðan þessu fór fram á
heimili Marie, eignaðist St.
Croix kunningja í Bastillunní,
og fékk stuðning hans til þess
að leggja grunninn að harn-
ingju sinni og ástkonu sinnar,
— að því er hann hugði. Þessi
kunníngi var hinn illræmdi af-
brotamaður Exili, sem talinn
var kuima svartagaldur, — af
honum lærði hún eiturbyrlun.
Menn verða að minnast þess,
að á þeim tíma voru lækna-
vísindin skammt á veg komin,
og erfitt var að sanna að um
eiturbyrlun væri að ræða við
tortryggileg dauðsföll. Eitrið
var pví að dómi St. Croix hið
rétta verkfæri til að myrða
svo að ekki kæmist upp. Eitr-
ið, sem hann blandaði, var
þessháttar, að það var ekk;
bráðdrepandi, heldur leiddi til
dauða á all-löngum tíma.
Þegar St. Croix slapp úr
fangelsinu eftir eins árs inni-
setu, fannst honum heimurinn
liggja flatur fyrir fótum sér,
og hann hvíslaði leyndarmál-
um sínum í eyru Marie, þar
sem hann lá í faðmi hennar.
Þau héldu áfram að hittast, en
að þessu sinni með leynd, því
að nú fannst þeim mikið í húfi
að engan skyldi gruna neitt.
d’Aubray gamli, sem alla
ævi sína hafði getað stært sig!
af hestaheilsu, varð skyndilega,
veikur, og Marie vakti vi'5
hlið hans nótt og dag og leyfði
engum öðrum að koma þar
nærri. Faðir hennar var hrærð-
ur af umhyggju hennar, milli
kvalakastanna, en elzti sonur
hans, Antonie, ól með sér ekki
svo ástæðulitlar grunsemdir
um dótturblíðu hennar.
Faðir hennar sveif milli
heims og helju í þrjá mánuði.
og á þessu tímabili gaf Marif
dóttir hans honum hvorki
meira né minna en 35
skammta af hinu banvæna
eitri, sem St. Croix hafði
blandað. Og er hann lézt, þá
var sorg hennar fögur og sker-
andi.
Hún hlaut auðvitað talsverð-
an arf eftir föður sinn, en
mestur hluti eignanna rann þó
til sonarins, Antoine. Því var
það, að þau urðu að ryðja hon-
um úr veginum líka til þess
að hún gæti haldið áfram að
lifa í allsnægtum, enda gekk
arfshluti hennar fljótt til
þurrðar.
Antonie bjó með yngra bróð-
ur sínum, Francois, og báðir
voru mjög tortryggnir í garð
systur sinnar. Þá fann Marie
upp á því snjallræði, að koma
því svo fyrir, að þjónn St.
Croix gengi í þjónustu þeirra
bræðranna. Hann var svo tek-
inn í félagsskapinn, og ekki
leið á löngu þar til bræðurnir
dóu af undarlegri eitrun.
Þegar tímar liðu fram, varð
lukkuriddarinn St. Croix stöð-
ugt fégráðugri og ágjarnari.
Honum nægði ekki lengur ást
Marie, og hún gerði sér Ijóst,
að ekki mátti mikið út af bera,
til þess að hann gerði ekk;
ráðstafanir til að ná eignar-
haldi á fjármunum hennar.
Þegar hún ræddi málið við
hann, hótaði hann henni að
koma upp um hana. Hún
reyndi þá að drepa hann, tókst
ekki. Forlögin komu henni þó
til hjálpar nokkru síðar í þessu
efni.
Dag nokkurn, þegar St.
Croix vann að eiturblöndun
sinni, missti hann af sér hlífð-
argrímuna, sem hann varð að
bera tii verndar gegn eitrinu,
og dó kvalafullum dauðdaga.
Þegar lögreglan kom á vett-
vang, fann hún sönnunargögn
gegn Marie, og hún varð að
flýja upp á líf og dauða til
Englands. Svo skjótt varð hún
Drottinn ornar sér við hjart-a
mannsins, þegar hann biður.
— John Masefield.
★
Gerum ráð fyrir, að forsæt-
isráðherra Engiands segði við
okkur: „Hér er stort bál —
og 500 smábörn, sem ég skipa
ykkur að fleygja á bálið.“ —|
að hypja sig, að hún fékk ekki
tóm til að sækja skjöl sín, —
meðal þeirra fannst, hvernig
sem á því stóð, — nákvæm og
sunduiliðuð játning hennar,
skrifuð eigin hendi. Frakk
landskonungur tilkynnti Eng-
landsstjórn, hversu ástatt var
um konu þessa og bað um að
hún yrði afhent frönskum yf-
irvöldum, en henni tókst enn-
þá einu sinni að flýja, — að
þessu sinni til Belgíu, þar sem
hún settist að í klaustri.
Ungur franskur liðsforingi,
des Grais, tók að sér að hand-
taka Marie, og tókst það með
ýmiskonar bragðvísi. Á sinni
síðustu ferð, — til Parísar, —
reyndi hún að heilla fanga-
vörðinr. og, þegar það tókst
ekki, að fremja sjálfsmorð. En
hinn árvakri des Grais hindr-
aði tiana í hvorutveggja.
Málaferlanna verður lengi
minnzt. Salurinn var troðfull-
ur af áheyrendum. Þar voru
æðstu og ríkustu menn lands-
ins og skemmtu sér eins og
um skopleik væri að ræða.
Marie hlustaði róleg á hina
hryllilegu ákæru, en þegar
játning hennar sjálfrar var les-
in upp ,neitaði hún eindregið;
einhver, sem vildi ryðja henni
úr vegi, hefði skrifað þetta,
því það væri ekki ögn af sann-
leika 1 því. Hún horfði fast á
dómarann, töfrandi augum sín-
um ,og töfraði alla tilheyrend-
urna með látbragði sínu.
En nú skeði það í fyrsta
sinn í lífi Marie de Brinvill-
iers, að henni tókst ekki að
bægja frá sér sannleikanum
með einni yndislegri hand-
hreyfingu. Sannanirnar fyrir
sekt hennar lágu fyrir, glögg-
ar og ómótmælanlegar. Hún
var sek fundin og tekin af- lífi
í júlímánuði 1676.
Enginn okkar mundi hiýðnast
slíkri skipun. En hver er mun-
urinn á því, að taka 500 smá-
börn og varpa þeim á bálið
eða h’mu að varpa eldi úr flug-
vélum ofan á vamarlausa borg,
þar sem ekki einungis era 500
smáborn, heldur og íjöldi af
öðru folki. Það er þetía, sem
nútímastyrjöld táknar.
— Enskur flugliðsforingi.
ORÐSPEKI
;
|l|g|§|||Í|
ISLANDS
í desembermánuði gilda
sérstök jólafargjöld frá útlöndum
til fslands.
Farseðill með Flugfélagi íslands er
kærkomin gjöf til ættingja og
vina erlendis, sem koma vilja heim
um jólin.
30% afsláttur af fargjöldum frá
útlöndum til íslands.