Ný vikutíðindi - 14.01.1974, Blaðsíða 2

2
NY VIKUTIÐINDI
NY VIKUTIÐINDI
títgefandi og ristjóri:
Geir Gunnarssön.
Fréttastjóri: Sæmundur
Guðvinsson.
Ritstjóm o„ auglýsingar:
Hverfisgötu 101A, 2. hæð.
Sími 26833. Pósth. 5094.
Prentun: Prentsm. Þjóð-
viljans.
Setning: Félagsprentsm.
Myndamót. Nýja prent-
myndagerðin.
LAUNMORÐING
Pukrið
Umsjónarmenn þáttarins
„Bein lína“ í útvarpinu
hafa stundum látið þess get
ið, að erfiðlega gangi að fá
ýmsa opinbera embættis-
menn til að koma fram í
þættinum og svara spurn-
ingum hlustenda. Þetta
kemur þeim ekki á óvart,
sem til þekkja. Pukrið er
allsráðandi í embættiskerf-
inu.
Sem betur fer eru til á-
nægjulegar undantekning-
ar, bæði hvað varðar starfs
menn ríkisins og sveitafé-
laga. En þessu ætti að vera
öfugt farið. Það ætti að
heyra til undantekninga ef
embættismenn hundsa al-
menning og vísa á bug |
spurningum hans með þeim!
orðum, að þetta eða hitt sé j
ekki ætlunin að birta opin-
berlega.
Fréttamenn, sem mikil
samskipti þurfa að eiga
við opinbera embættis-
menn, eru fyrir löngu bún-
ir að sjá, að fjöldinn allur
af þessum mönnum álíta
það vera sitt einkamál,
hvað þeir aðhafast í vinnu-
tímanum og að hvaða verk-
efnum þeir eru að vinna
þessa stundina eða endra-
nær.
Hroki vissra embættis-
manna í samskiptum við
starfsmenn fjölmiðla og all-
an almenning er slíkur, að
full ástæða væri að birta
nöfn þeirra opinberlega.
Slíkt verður þó ekki gert
að sinni. En viðmót em-
bættismanna fer alls ekki
eftir því, hve hátt þeir eru
settir í kerfinu. Það munu
t. d. allir fréttamenn sam-
mála um það, að ljúfari og
viðræðubetri mann en Ein-
ar Ágústsson utanríkisráð-
herra er vart hægt að
hugsa sér.
En í ráðuneytum situr
fjöldinn allur af pólitískum
framagosum, sem í þessar
stöður hafa komist ein-
göngu vegna flokkslistar en
ekki sökum hæfileika.
Margir af þessum mönnum
álíka sig hátt yfir það
hafna að ræða við venju-
legt fólk, og hinn almenni
borgari þarf helzt að kné-
krjúpa fyrir þessum lord-
um, ef nokkur von á að
vera til þess að fá augna-
bliksviðtal.
Þetta er þó ekki það
eftir GEORGE TABOR
Þetta gæti verið morðsaga,
en sá hængur er á, að í henni
er enginn morðingi. I henni
er allt annað — fámáll Eng-
lendingur, forríkur Ameríku-
maður, kona hans, sem þjáist
af offitu, yndisfögur dóttir,
rustalegur sonur, þegjandaleg
hjúkrunarkona og dansmær
frá Rúmeníu, sem hét Mimi.
Ekkert vantar — hvorki hatur
né hita, vísbendingar né hvat-
ir, né heldur líkið með gap-
andi hauskúpu.
Það skeði í Basra, nálægt
Persaflóa, þar sem heitast er
á jarðríki — sóðalegri, hávaða-
samri borg, þar sem mönn-
um er hætt við að ganga af
göflunum, en undarlega falleg
er hún á ljósmyndum og úr
lofti, með öllum sínum skurð-
um.
Kvöld nokkurt sátum við
Charles Cabe við borð í garð-
inum framan við Hótel Eup-
hrates og hresstum okkur á
arrak með ísmolum. Cabe var
skurðlæknir í brezka hernum.
Af tilviljun hafði ég verið svo
heppinn að fá hann fyrir
lækni minn í veikindum
nokkrum mánuðum áður.
Skyndilega sneri hann sér að
mér.
„Hefir þú áhuga á morðsög-
um?“ spurði hann.
„Ekki neitt sérstaklega."
„Hvers vegna ekki? Þú sem
ert rithöfundur."
Eftir að hafa dvalið fjögur
ár í Austurlöndum, var ég
orðinn dauðleiður á þess hátt-
ar daglegum viðburðum. Ég
reyndi að útskýra það fyrir
honum.
„Ég ætla nú samt að segja
þér morðsögu,“ sagði hann.
Ég varð að láta mér það
lynda, kallaði á þjóninn og
lét hann hella aftur í glösin
hjá okkur. Síðan bjóst ég til
að hlýða á söguna.
Þér myndi líklega aldrei
hafa dottið í hug, eða hvað,
að ég hafi eitt sinn lagt stund
á heilaskurðlækningar? spurði
hann. Og er ég anzaði ek’ki,
hélt hann áfram: Ég var tal-
inn töluvert snjall á því sviði.
Þegar stríðið brauzt út, gekk
ég í herinn, var sendur til
Kairo og þaðan hingað. Mér
leiddist allt á sjúkrahúsinu og
versta, heldur hitt, aö purk-
ið hjá hinu opinberra er
stöðugt að aukast. Blaðið
veit fyrir víst, að stöðugt
eru fleiri og fleiri skýrslur
í ráöuneytunum stimplaðar
sem trúnaðarmál, en þaö
þýðir að ekki má gefa blöð-
um neinar upplýsingar um
viðkomandi mál. Vonandi
verður frumvarpið um upp-
lýsingaskyldu stjórnvalda,
sem svæft var á síðasta
þingi, afgreitt sem lög á því
þingi er nú situr.
annars staðar, þangað til að
ég hitti Mimi.
Hún var engill og töfrandi
kona í senn, en mest bar nú
samt á töfrunum. Græneyg,
rauðhærð, björt á hörund. Hún
hafði komið frá Teheran og
dansaði í næturklúbbnum Ca-
sino. Það var naumast hægt
að kalla þetta dans hjá henni
— hún kom fram í glitrandi
mittisskyrtu og brjóstahöldum,
og allir karlmenn voru hrifnir
af henni. Hún var gáfuð og
skemmtileg og ekkert nema
hjartagæzkan, ef hægt var að
brjóta þá hörðu skel, sem
hún brynjaði sig með.
Þessar ungu dansmeyjar í
næturklúbbunum eiga eitt
sameiginlegt — þær hugsa að-
eins um að leggja fyrir eitt-
hvað af peningum og eignast
nokkra skartgripi. Síðan snúa
þær aftur heim til föðurlands-
ins og giftast leikbræðrum sín-
um frá æskuárunum.
Hann kom og lýsti fyrir
mér sjúkdómseinkennunum —
svima, sjóntruflunum og und-
arlegum þyt og hljóð, sem
hann heyrði. Eftir rúma viku
var ég viss í minni sök. Hann
var með æxli, á stærð við
gæsaregg, í heilanum.
„Þér þurfið að gangast und-
ir hættulegan og vandasaman
uppskurð,“ sagði ég. „Það væri
bezt fyrir yður að fara til
Stokkhólms, London eða
Bandaríkjanna.“
„Þér gleymið víst styrjöld-
inni,“ sagði hann. „Og þar að
auk treysti ég yður, hvernig
sem fer.“
Eitt kvöldið bauð hann mér
til miðdegisverðar. Hann átti
heima í hvítu stórhýsi, sem
virtist fullt af þöglum þjónum
og fuglum. Hvergi hefi ég séð
jafn marga fugla saman komna
á einn stað, jafnvel ekki í
dýragörðum.
Kona hans var feit, döpur í
Vafasamt er, hvort kalla á þetta gleðisögu eða
morðsögu — nema hvorugt sé. En hún veldur
a. m. k. engum vonbrigðum, sem les hana.
Mér leið illa á daginn í
sjúkrahúsinu, en á kvöldin fór
ég á næturklúbbinn og sat
hjá Mimi. Við drukkum arrak
pg ég vín frá Kýpur, og í
dögun fylgdi ég henni heim
í herbergið hennar. Þegar hún
kyssti mig, fannst mér ég vera
aftur orðinn lítill drengur, ef
þú skilur, hvað ég á við.
Mimi var meinilla við þetta
líf, sem hún lifði — að þvæl-
ast úr einni stórborginni í
aðra, einum næturklúbbnum í
annan. Hún þráði eitt af
tvennu — enskan eiginmann,
helzt ungan, laglegan og rík-
an, eða þá nægilega mikið af
dollurum og sterlingspundum,
svo hún gæti snúið aftur til
Rúmeníu, keypt sér búgarð og
alið upp hænuunga og krakka.
Eitt kvöldið spurði hún mig,
hvort ég vildi kvænast sér.
Ég hugsaði um nám mitt,
herþjónustuna og móður mína
heima og svaraði neitandi.
Hún virtist ekki taka það
neitt nærri sér. En í þetta
sinn drakk hún meira en góðu
hófi gegndi.
Það var um það leyti, sem
ég hitti Gabardian. Hann var
ríkasti maðurinn í borginni,
feitur Amerikumaður, hálf-
blindur, með klumbunef og
veika, kvenlega rödd. Hann
átti flest, sem máli skipti í
Basra, vöruskemmurnar, síkja-
bátana, tvö gistihús, öll vænd-
iskvennahúsin, nokkra strætis-
vagna og rak þar að auk
innflutnings- og útflutnings-
verzlun, sem gaf af sér góð-
an skilding.
Hann hringdi til mín og
bað mig að taka sig sem
einkasjúkling. Ég neitaði því
í fyrstu, en hann gafst ekki
upp, talaði við yfirmenn mína,
og ég varð að láta undan.
bragði, hljóðlát og virtist fara
öll hjá sér í návist minni.
Dóttir hans var náföl í f-ram-
an, en með yndisleg augu. Son-
urinn var bersýnilega tauga-
veiklaður unglingur, sem
reyndi að líta út eins og kvik-
myndaleikari. Gabardian sjálf-
ur var hinn alúðlegasti, og ég
fékk ágætan mat, kampavín og
nóg af vindlum. Eftir miðdeg-
isverðinn gekk Gabardian
snöggvast út úr stofunni.
„Hvenær ætlið þér að skera
hann upp?“ spurði dóttirin.
„Eftir um það bil mánuð,“
sagði ég.
„Hvers vegna þurfið þér að
bíða svo lengi?“ spurði sonur-
inn.
Ég útskýrði fyrir þeim, að
þetta þyrfti töluverðan undir-
búning, og ég þyrfti að vita
nákvæmlega, hvar æxlið væri.
„Hvaða líkur eru til þess að
hann þoli uppskurðinn?“
spurði konan hans eftir nokkra
þögn.
„Ég get ekkert um það
sagt,“ svaraði ég. Þá litu þau
hvert á annað, en mér leið
bölvanlega.
Fréttirnar um veikindi Gab-
ardians breiddist óðfluga út
um borgina. Hvert sinn sem
ég fór, horfði fólk forvitnis-
lega á mig.
Þá fór ég að fá ýmsar und-
arlegar vísbendingar. Ég gaf
þeim lítinn gaum í fyrstu, en
brátt varð mér það Ijóst, að
uppskurðurinn og niðurstaða
hans var málefni, sem öllum
kom við. Það lagðist eins og
skuggi yfir Basra, og það var
engu líkara, en ég héldi örlög-
um heillar borgar í hendi mér.
Einn morguninn laut Hass-
an, rakarinn, niður að mér:
„Ég frétti, að þér ætlið að
gera heilaskurð á herra Gabar-
dian.“
„Hver sagði það?“
„Það veit hver einasti mað-
ur.“
Ég sagði ekki neitt.
„Herra Gabardian er mikil-
menni,“ sagði hann. „Hann á
allt, jafnvel þetta hús.“ Hann
hikaði við. „Hann hækkaði
leiguna í síðast liðnum mán-
uði. Við verðum ef til vill
bornir út.“
Mimi vissi einnig um þetta.
„Ég heyrði það sagt, að þú
værir í þann veginn að gera
mjög mikilvægan uppskurð,
vinur minn,“ sagði hún við
mig eitt kvöldið.
„Hvað kemur það þér við?“
spurði ég argur.
Hún yppti öxlum. „Það kem-
ur mér svo sem ekkert við,“
sagði hún, en bætti svo við:
„Hvernig heldur þú, að það
fari?“
Ég þaggaði niður í henni
með kossi.
Daginn eftir náði lágvaxinn,
grannholda maður í mig á göt-
unni. Hann kynnti sig.
„Ég heiti MacGregor,“ sagðd
hann. „Hvenær á það að ske?“
„Hvað?“ sagði ég, en ég vissi
ofur vel, hvað hann átti við.
Hann deplaði framan í mig
augunum og lækkaði róminn.
„Kaupsýslumönnum hér í
borginni er mjög umhugað að
vita, hver verða örlög þessa
alræmda einokunarseggs. Hann
hefir of mikil völd. ÞaðT var
fundur í gærkvöldi. Við mynd-
um kunna að meta það, ef —
Ég leit á hann, en hann
horfði ósvífinslega á mig og
labbaði svo burtu.
Seinna um daginn hringdi í
mig yfirmaður í leyniþjónustu
hersins. Mér hafði alltaf litizt
illa á þann mann.
„Það var varðandi þennan
heilaskurð, Cabe,“ sagði hann.
„Gabardian er mjög mikilvæg-
•wwtrvwwrwwwwwwwun
Ráðning
á krossgátunni á bls. 7.
LÁRÉTT: 1 kálmeti, 7 skraf-
ar, 13 alein, 14 nái, 16 gráma,
17 leið, 18 flag, 19 litar, 21
gys, 23 lamba, 24 at, 25 raun-
góður, 26 að, 27 áar, 28 il, 30
ama, 32 ódó, 34 ár, 35 óskaði,
36 glimta, 37 ón, 38 aga, 40
ala, 41 RK, 43 æri, 45 ís, 47
griðungur, 49 bú 50 kálað,
52 ann, 53 rákir, 55 utar, 56
sála, 57 stuða, 59 grá, 61 hik-
að, 62 tapaðar, 63 skánaði.
LÓÐRÉTT: 1. kallaði, 2 á-
leit, 3 leit, 4 miðar, 5 en, 6 in,
7 si, 8 rg, 9 arfar, 10 fálm,
11 amaba, 12 ragaðar, 15 á-
lygar, 20 rammagerð, 21 gná,
22 sór, 23 lundillar, 29 lón,
30 aka, 31 aða, 32 óla, 33 óma,
34 áar, 37 ólíkust, 39 drunur,
42 klúraði, 43 æða, 44 inn,
46 sátta, 47 garða, 48 rásaöi,
43 æða, 44 inn, 46 sátta, 47
garða, 48 rásin, 49 bilað, 51
laup, 54 káka, 58 að, 59 gr,
60 ár, 61 há.