Ný vikutíðindi - 10.01.1975, Page 2

2
N V VIKUTÍÐINDI
Ný Vikutíðindi
Útgeíandi og iitstjóii:
Geir Gunnarsson.
Ritstjóm og auglýsingar:
Þingholtsstræti 27.
(timburhúsið, bakdyr)
Sími 28120.
Pientun:
Prentsmiðja Þjóðviljans
Setning:
Prentverk Kópavogs
Myndamót:
Prentmyndastofan hf.
Hræsni
Landsfeður komu fram fyrir
þjóðina í fjölmiðlum um ára-
mótin, þrungnir ábyrgðartil-
finningu og háalvarlegir. Þjóð-
inni var skýrt frá því sem ein-
hverjum glóðvolgum tíðind-
um, að nú ríkti orkukreppa í
heiminum og jafnframt var
það leyndannál upplýst, að
verð á fiskafurðum okkar væri
hætt að liækka erlendis. Af
þessu leiddi, að þjóðin öll yrði
að axla þyngri byrðar en áður
og tómt mál væri að tala um
kauphækkanir eða kjarabætur.
Nú skyldu allir leggjast á eitt
og þá myndum við yfirstíga
þessa öruðgleika.
í forystugreinum Morgun-
blaðsins og Tímans er tönglast
á j>essu sarna dag eftir dag.
T.d. segir Mbl. í forystugrein
s.l. sunnudag: „. . . Til viðbót-
ar þessum stórfelldu vanda-
málum, sem lieimsástandið
skapar okkur, eru svo heima-
tilbúin vandræði okkar sjálfra,
endalaus kröfugerð urn kjara-
bætur sem enginn grundvöllur
er fyrir, stöðug tilhneiging til
þess að lifa um efni fram, neit-
un stjórnmálamannanna og
forystumanna í félagsmálum á
að horfast í augu við staðreynd-
ir og viðurkenna að við lifum á
erfiðum tímum, sem krefjast
allt annars hugsunarháttar,
annarrar afstöðu til lífsins en
við höfum haft um langt skeið.
Enginn skyldi ganga jiess dul-
inn, að í hönd fer erfitt ár og
að tal um kjarabætur og kaup-
hækkanir við jjessar aðstæður
er fánýtt hjal, sem enginn
grundvöllur er fyrir“.
Svo mörg voru jjau orð. Það
verður að segjast eins og er, að
ófáum mun hafa orðið beinlín-
is flökurt við þennan lestur,
ekki síður en að hlusta á ræð-
ur landsfeðra um áramótin.
Ekki skal ]jví neitað að erfið-
leikar steðja að, en hvemig hef-
ur ríkisstjórn og Aljjingi brugð-
ist við?
Síðustu daga fyrir jól var
unnið nótt og dag við að af-
greiða fjárlagafrumvarpið. Og
það var sko ekkert kreppu-
frumvarp, enda hækkaði jjað
um hundruð milljóna frá jjví
er það var lagt fram í liaust.
Þingmenn úr öllum flokkum
og úr öllum kjördæmum voru
í endalausu kapphlaupi um til-
lögur til liækkunar í þeim til-
gangi að styrkja stöðu sína. Svo
koma jjessir menn franr fyrir
alþjóð og segja að kjör verði
að rýrna vegna ástands heims-
málanna. HVÍLÍK HRÆSNI.
Alþingi hækkar útgjöld um
hundruð milljóna vegna sjón-
arspils þingmanna en þjóðinni
ei sendur REIKNINGUR-
INN. Þetta er SÍÐLEYSÍÍ .
Cleðisagan
HÚN VAKNAÐI VIÐ
VONDAN DRAUM
Eftir GUY DE MAUPASSANT.
í þrjú ár, sem hún var búin
að vera gift, hafði hún ekki í
eitt einasta skipti ferðast úr úr
sveitinni. Hún lifði rólegu lífi
hamingjusöm og barnlaus í
hinu stóra húsi þeirra hjón-
anna jjarna í Sírídalnum, jjar
sem maður hennar átti tvær
stórar klæðaverksmiðjur Ilið
reisulega og ríkmannlega hús
jjeirra, sem í daglegu máli jjar
í dalnum var nefnt „Ilöllin",
stóð á fögrum og friðsælum
stað umgirt liávöxnum trjá-
lundum, sem skýldu því fyrir
vindum og vegadyn.
Herra Vassör, sem var mikið
eldri cn liin fagra frú hans, var
mesti ágætismaður og ljúf-
menni hið mesta. Ilenni jjótti
innilega vænt um hann, og
aldrei hafði nokkur vottur af
ótryggðarhugsun hvarflað að
henni í öll jjessi þrjú ár. Móðir
hennar dvaldi hjá henni í Sírí-
dalnum, meðan sumarið var í
fullum skrúða. En um leið og
skógurinn tók að fölna og lauf-
in að hrynja af trjánum, flýtti
hún sér aftur inn til Parísar til
að fara að koma íbúð sinni þar
í lag undir veturinn.
Og á hverju hausti, eftir að
hún var farin, varð jenny hálf-
lasinn af brjóstkvefi með smá-
vegis þurrhósta, og einmitt
um það leyti árs fylltist hinn
jjröngi innilukti dalur af livít-
leitri þoku, sem svo grúfði yfir
honum í næstu fimm mánuði.
Fyrst seig hún hægt inn yfir
eins og gráhvít slæða og breidd-
ist yfir alla grashvamma með-
fram ánni, sem rann í ótal
bugðum og sveigjum eftir endi-
löngum dalnum. Svo seig hún
þéttara , og þéttara saman
jjykknaði og hækkaði og flóði
yfir allar lægðir, svo aðeins
húsjjökin sáust upp úr þessu
hvita jjykkni, og hæstu trjá-
krónurnar, unz hún seinast
flóði yfir alla ása og hæðir og
fyllti allann dalinn eins og
hvítur sjór. Og það var eins
og í einhverju annarlegu
dauðravíti jjarna niðri í daln-
um, jjar sem mennirnir lædd-
ust um hver fram hjá öðrum
í fárra skrefa fjarlægð án jjess
að sjá hvor annan, og hin há-
vöxnu tré stóðu, eins og unv
vafin hvítri gufu og greinar og
stofnar gljáðu í bleytunni.
Fólk sem ferðaðist efst up]ji
í hæðunum og horfði ofan í
dalinn gat séð, hvar upjj úr
jjessu hvíta, lægna dauðadjú]ji
gnæfðu tveir geysiháir skor-
steinar hátt í loft upp, svo þá
bar við hæðabrúnirnar; tvær
ferlegar trjónur, sem teygðu sig
langt upp úr þessu flóði og
spúðu án afláts dag og nótt
kolsvörtum reykjarstróknum
upp í loftið.
Það var það eina, sem gaf til
kynna að mannlegar verur
lifðu og hrærðust jjarna niðri
í þessu hvíta dulardjúpi, —
jjessu bómullarhafi, sem fyllti
allan dalinn.
í októberbyrjun jjetta ár,
|jcgar saga vor gerist, réði heim-
ilislæknirinn hinn ungu frú
Vassör að flytja inn til Parísar
og dvelja jjar yfir vetrarmán-
uðina hjá móður sinni. Lungu
hennar væru of veikbyggð til
að þola vetrarloftslagið í Sírí-
dalnum, meðan bómullar-
vinnslan í verksmiðjunum væri
í fullurn gangi.
Hún hlýddi ráðum læknis-
ins orðalaust, en án allrar til-
hlökkunar.
Og fyrstu mánuðina í borg-
inni dvöldu hugsanir hennar
stöðugt heima í dalnum og við
liina friðsælu ró heimilisins
þar. Venjur hennar allar höfðu
fcst jjar rætur, húsgögnin
þeirra þar, stofurnar og allt
hvaðeina hafði verið orðinn
hluti af lífi hennar. Hún var
því fyrst í stað eins og fram-
andi gestur þarna á heimili
móður sinnar inn í borginni.
Þetta leið þó frá smátt og
smátt og hún fór að venjast við
og kunna hinu nýja lífi, þegar
frá leið, svo ekki leið á löngu
jjar til en hún naut sin vel í
hinum stöðugu heimboðum,
kvöldsanrsætum og dansleikj-
um.
Hún hafði fram til þessa
dags varðveitt hinn barnslega
ungmeyjarsvip yfir hátterni
sínu og allri framgöngu. Og
jjað var eins og eitthvað hik-
andi feimið í öllu viðmóti
hennar, — eitthvað dreymandi
í svip hennar og augum. Skó-
hljóð hennar var mjúkt og
svífandi, og bros hennar rólega
glöð en eins og ofurlítið þreytu-
íeg.
En eftir jjví senr lengra leið
á dvöl lrennar í margmenn-
inu varð allt yfirbragð lrennar
fjörlegra, hreyfingarnar urðu
fjaðrandi, snöggar og kátar og
hún var alltaf reiðubúin að
vera með og taka þátt í
skemmtanalífinu og hvar sem
fjör og glaðværð var á ferð.
Karlmennirnir liópuðust um-
hverfis hana lirifnir og heillað-
ir og notuðu hvert tækifæri
til að reyna að komast í mjúk-
inn hjá henni. Og hún hafði
gaman af tilraunum jjeirra og
varðist listfengnum brögðum
þeirra og ástaklækjum með fín-
legurn en flugbeyttum skop-
yrðurn pg fágaðri, ertandi
glettni í; íullkominni öryggð
um sjalfa sig. Hjónabandið
hafði af ýmsurn skiljanlegum
ástæðum, vegna aldursmunar-
ins, vakið í henni dálítið af
þreytandi leiða á öllu nánu
ástalífi og hvatheitum snert-
ingum, sem gerði hana vissa í
hug sínum um, að hún yrði
ekki leidd í freistni af karlkyn-
inu.
Aðeins hugsanir um náin
kynkynni og hörundssnertingu
þessarar skeggjuðu, grófgerðu
kynveru, vöktu henni hroll-
kennd ónot og hlátur í senn,
— svo fjarstæðukennt virfist
henni jafnvel hið minnsta
atlot, er að því stefndi. Oft
spurði hún sjálfa sig undrandi,
hvernig slíkt mætti ske, að kon-
ur beygðu sig undir að jjola
þvílíka smán, og þvilíkan við-
bjóð af ókunnugum karlmönn-
um, eftir að hafa kynnst jjví í
hjónabandinu og vitanlega
neyðst til að sætta sig við það
þar. Hún var þess fulltrúað, að
henni myndi hafa jjótt langt-
um vænna um eiginmann sinn
hefðu þau lifað saman bara
eins og góðir vinir og félagar,
og ef liann hefði látið sér nægja
hina snerti-Iéttu laufmjúku yl-
kossa ástúðarinnar hina hug-
hreinu og hjartalilýju snert-
ingu, — sem drjúpa eins og
svalandi daggardropar á sálirn-
ar.
En hún hafði þó skringilega
gaman að hlusta á alla gull-
hamrana, sem hinir háttprúðu
höfuðstaðarherrar slóu henni,
og öll hiir skrúðbúnu fagur-
rnæli þessara fyrirmanna, sem
umhverfis hana hringsnérust,
horfa á ástríðueldana loga í
augum jjeirra, þessa elda, sem
gátu ekki brennt hana, og sem
sem hún éinu sinni kenndi
ekki yls frá. En hún sá að augu
þeirra ljómuðu og jjótti gaman
að, — ]jví skærari sem geislar
jjcirra urðu, því ákafari og heit-
ari sem orð jjeirra og hyllihróp
urðu, jjví meiri skemmtun
þótti henni jjar að. Þeir urðu
svo skrítilega skoplegir í ákefð
sinni, þegar þeir varla réðu sér
í ákafanum, en þorðu þó ekki
—- og gátu ekki — stigið hænu-
fet framar jjví, sem ítrasta vel-
særni krafðist. Sú jjvingun og
þau takmörk juku einmitt hið
skoplega við leikinn í hennar
augum og gerðu tilburði þeirra,
og tal allt, að notalegu gamans-
efni hennai. Hún naut jjess
því að heyra hin andsnöggu,
heitu hvíslyrði í eyra sér um
leið og hún var leidd inn í
borðstofuna, eða fylgt til kynn-
ingar í veizlusalnum — heit
orð, titrandi í æsingi og and-
stutt af þvingun og svo hljóð,
að þau heyrðust tæplega sem
tungutal, lieldur sem brjóst-
jjytur eða bergmál af hjarta-
slögum. Og þó að efni þeirra
gæti stundum hleypt blygðun-
arroða fram í kinnar hennar,
svo að hún fann hann brpppa
undir hvítu hörundi sínu, jjá
fann hún jafnframt hjarta sitt
slá örara og eins og kitlandi
snertistreymi færi um allt hið
fíngerðasta í taugakerfi hennar.
Það hló yljandi ánægjuunaður
innst í huga hennar, svo að
gleðileiftrum brá fyrir í hin-
um fögru augum. Og sál kon-
unnar skalf við eins og
snortin hrollkenndum unaðar-
gusti óþekktrar nautnar.
Og sál konunnar í hinni
ungu frú fann, að hvert slíkt
augnablik var eins og fórnar-
logi henni til dýrðar — fórnar-
logi jjeirrar tilbeiðslu, sem feg-
urð hennar átti heimtingu á.
Og brátt naut hún þess
í djúpunr unaði að sitja
í rauðrökkvuðum salarkynn-
um frammi fyrir opnum arin-
eldi, glóðbleikum og gneist-
andi með lioppandi bláhvítum
smálogum og dansandi skugga
um gólf og þil. Naut þess í
djúpum unaði að hlusta á
heitan ofsann í hvíslandi rödd-
um þeirra í þcssu lifandi roða-
rökkri, — heyra róm þeirra
skjálfa og sjá þá falla á kné
eins og töfrum slegna og sjá
sterklegar karlmannshendur
teygja sig biðjandi fram úr
skugganum í áttina til hennar.
Það var henni ný nautn,
ný opinberun að sjá þannig
ástríðueldana blossa og bála
upp umhverfis sig á hljóðum
kvöldum í hættulegum tví-
menningshelgum, án jjess að
jjeir næðu að snerta hana sjálfa
á nokkum hátt. — En hvílík
djúp, róleg nautn að geta jjá
sagt kæruleysislekt nei, hrist
lokka sína í undrandi kald-
hæðni, góðlátlega en einskis-
virðandi, rísa á fætur í tíguleg-