Nýi tíminn - 13.02.1943, Blaðsíða 4

NÝI TÍMINN
Sala land-
bfiaaðarafarða
Framhald aí 1. síSu.
ákvcðiö' með það fyrir augum,
að sæmileg afkoma verði af
búrekstri á slíku býli, þá er
þess auðvitaö að gæta, að
jarðir þær, sem lélegri búskap
arskilyrði hafa, geta ekki
boðið lífvænleg kjör meö hinu
ákveðna verði. En við því er
ekkert að segja, hitt sjá allir,
að er hreint og beint brjálæði
að miðia verð afuröa við þau
framleiðsluskilyrði, sem léleg-
ust finnast á landinu, enda
myndi það verða hinn mesti
hemill á allar framkvæmdir
til að útrýma kotabúskapn-
um. Meðan nauösyn þykir til
bera að halda við búskap
einnig þar, sem öll skilyrði
hans eru í lakasta lagi, þá
verður að leggja styi-ki þeim
bændum, er þar búa, eftir ein
hverjum ákveðnum reglum, en
ekki láta stórbýlabændurna
ausa fé úr ríkissjóði 1 blóra
við' lélegar aöstæður hinna.
Og langsamlega skynsamleg-
ast viröist þá styrkjafyrirkomu
lagið vera á þá leið, er við
Sósíalistar höfum lagt til, að
þeim sé veittur svo hár jarö-
ræktarstyrkur, aö þaö geti ver
iö þeim atvinna að vinna aö
jarðabótum., jafnhliöa og þeir
bæta afkomuskilyröi búrekst-
ursins næstu árin. Þá er það
eins og hver annar atvinnu-
bótastyrkur, sem hiö opin-
bera leggur fram með því
skilyrði, að honum sé varið til
aukinnar jarðræktar. En millj-
ónunum öllum, sem nú fara í
verðuppbætur til ríku bænd-
anna fylgja engin slík skilyroi.
Einnig mætti greiða fyrir þess
um bændum lélegustu jarð-
anna með því aö gefa þeim
kost atvinnu við undirbúning
stórra jarðyrkjufyrirtækja í
héraðinu, sem rlkið gengist
fyrir, og þeim síðar gæfist
kostur á að flytja sig til, þeg-
ar fullbúin væru.
Það leikur ekki á tveim
tungum, að minni styrr hefði
staðið um verðlag kjöts og
mjólkur en raun hefur á orð-
ið og máliö stæði nú á hreinni
grunni, ef 'í byrjun málsins
hefði verið fengin vísitala um
kostnaðarverð og verðið á hverj
um tíma ákveöiö út frá henni.
En það er næsta skiljanlegt,
aö til þessa ráös hefur aldrei
verið gripið, þrátt fyrir skýr
lagaákvæöi þar að lútandi.
Orsökin liggur í því, hvemig
verðlagsnefndirnar hafa verið
skipaðar samkvæmt þessum
sömu lögum. Samsetning
nefndanna er þannig ákveðin,
að þær geta ekki orðið gerðar-
dómur um mál tveggja aðila,
sem andstæðra hagsmuna
eiga að gæta í veigamiklum
atriðum, heldur eru þær, aö
oddamanni undanskildum
skipaðar málsaöilum sjálfum,
og auk þess fer ekki
á milli mála, að ráðherra hef-
ur einnig að jafnaði skipað
j oddamanninn með það fyrir
\ augum, að hann skuli gæta
hagsmima annars aðilans
gegn hinum og þar meö
; tryggja, að sá aðilinn geti
alltaf orðið yfirsterkari, þegar
í odda skerst. Þótt erfitt sé aö
fá óhlutdræga menn um svona
mál, þá má þó 1 milli gera frá
því að skipa þá alla og kjósa
eingöngu sem fulltrúa málsaö-
ila. Hin rétta skipun þessara
1 mála væri á þá leiö, að málsaö-
ilar ættu sinn manninn hvor, t.
d. Alþýöusambandið fyrir neyt
endur og Búnaðarfélagiö fyrir
framleiðendur, og flyttu þeir
mál umbjóðenda sinna fyrir
nefndinni, en hinir allir væru
skipaöir af hlutlausum aöilum
og ætti einn þeirra tvímæla-
laust að vera útnefndur af
| hagstofunni, enda eru bein á-
kvæði um það í regiugeröinni
frá 1935 um sölu mjólkur, aö
til hagstofunnar sé leitað um
atbeina í sambandi við að
finna út visitöluna á hverjum
tíma.
Lög um afuröasölu þarf að
endurskoöa hið allra bráöasta.
Myndi vera langhagkvæmast
aö steypa öllum þeim lögum,
er um hana fjalla, í ein lög:
Afuröasölulög. Yröi þaö ekki
aöeins samsteypa þeirra laga
sem fyrir eru, um sölu kjöts,
mjóllcur og grænmetis og
nauösynlegar breytingar
þeirra, bæði vegna breyttra
aðstæöna og leiðréttinga á
því, er reynslan hefur sýnt að
betur mætti fara, heldur einn-
ig væru þau látin taka til
nýrra afurða, hverra gildandi
lög hafa ekkert tillit tekið
svo sem hrossaket, nauta- og
svínaket o. fl., og þá væri jafn-
hliða sjálfsagt mál, að ein og
sama nefndin hefði til með-
ferðar verölagsákvaröanir
allra þessara vöruteg. og eftir-
lit þeirra allra væri undir einni
og sömu stjórn, en sala þeirra
heyröi undir framleiðendafé-
lögin eöa neytendafélögin eft-
ir ástæðum á hverjum staö.
Meö því væri tryggt meira
samræmi í verölagsákvörðun-
um og greiðara um öll við-
skipti almennings við stjórn
þessara mála, heldur en þegar
hver deild er í sínu lagi án
alls sambands sín & milli.
TIL KAUPENDA
í janúar komu full 200
nýrra áskrifenda og töluvert
styrktarfé barst blaðinu utan
af landi. Ef svona heldur á-
Utan þings og innan
Frh- af 2. síðu.
einkasölu einskis viröi, ef
ekki var hægt að viðhalda
sömu spillingunni og áður
hafði ríkt, sömu aöstöðunni
til að stinga bifreiðunum, er
til landsins flytjast, sem bein-
um í munn pólitískra kjöltu-
rakka. Þykir þetta vel af sér
vikið, sérstaklega af Alþýöu-
flokknum, aö gefa á þennan
hátt yfirlýsingu um það, aö
hann álíti einkasölu á bifreið
um einskisvirði, ef þær eigi
að ganga beint til atvinnubíl-
stjóra 1 landinu og þeir eigi
aö hafa áhrif á úthlutun
þeirra.
Jón ívarsson og smáútvegur-
inn.
Fyrir neöri deild lá frum-
varp til laga um breytingu á
húsaleigulögunum. Sósíalistar
| lögðu þar til, að ákvæði húsa-
í leigulaganna væru látin ná til
| leigu á verbúðum og annarri
. aðstöðu til útgerðar. Fátt
i virtist eðlilegra og sjálfsagðara
en að þetta væri samþykkt í
einu hljóði, því að nú er
kreppan farin að sýna sig og
• í ljós er komið, að smáútveg-
, urinn kemur til með að verða
fyrstm’ fyrir barði hennar og
því sérstök ástæða til að
í tryggja, að ekki sé notuð að-
I staðá til að okra á honum á
sérstakan hátt. En hvað skeö-
, ur? Ákvæði'ö nær að vísu sam-
þykki deildarinnar, en aðeins
; með 16 atkvæðum gegn 12.
, Framsóknarflokkurinn, sem
• sendi Eystein Jónsson út rnn
land s. 1. haust til aö tilkynna
það í öllum fiskitúnum
j landsins, hve annt flokkurinn
I léti sér um sjávarútveginn,
; greiddi atkvæöi einróma gegn
þessu ákvæði. Og ástæðan var
sú, aö Jón nokkur ívarsson
hefur allt í einu oröið þjóö-
kunnur fyrir met í okri á
leigu verbúða, leigöi meðal
annars 70 kr. lukt á 350 kr.
yfir eina vertíð og setti lukt-
arleiguna sem skilyrði fyrir
leigu verbúða og annars, er
þeim fylgir. Nú hefur Jón
þessi ívarsson löngum eldaö
grátt silfur viö þennan flokk,
hefur ósleitilega unniö gegn
honum við þingkosningar og
eitt sinn fellt frambjóðanda
hans frá þingsetu. En þessa
stundina er hann í flokknum,
og þessvegna v’eröur flokkur-
inn að gera hans mál aö
sínum málum í smáu og
| stóru. Ekki einn einasti maö-
i ur má skerast úr leik, hversu
hraklegan málstaö, sem um
er að ræöa. Hér er eitt dæmi
þess, að hin gamla spilling
samábyrgðarinnar er enn við
fulla heilsu í þessum herbúö-
um.
Fjárlögin.
Um afgreiðslu fjárlaganna
fyrir 1943 hefur staðið hinn
mesti styrr. Meirihluti fjár-
veitinganefndar lagði fjár-
lagafrumvarpið frain til ann-
arrar umræðu hálfkarað, á
þann hátt, að geyma átti til
3. umræðu aö taka afstöðu
til margra meginatriða frum-
varpsins. Þingmenn Sósíal-
ista börðust mjög harölega
gegn þessari málsmeðferð, og
1 fjárveitinganefndinni stóðu
þeir Finnur Jónsson og Páll
Zóphoníasson með þeim, en
Sjálfstæðismennirnir höfðu
meirihluta með þeim Helga
Jónassyni og Jónasi frá Hriflu. '
Þó runnu þeir. Páll og Finnur,
þegar til þingsins kom. Þing- ;
menn Sósíalista vildu vísa
frumvarpinu aftur til fjár- '
veitinganefndar undir ann-
arri umræðu, en þaö var fellt.
Þá fluttu þeir breytingatil-
lögur um framlög til atvinnu-
bóta og einstaka liði til verk-
legra framkvæmda og menn-
ingarbóta. Allar voru þær til-
lögur felldar, aðrar en þær,
er teknar voru aftur til þriðju
umræðu, þar á meðal var
felld 500 þús. kr. fjárveiting
til skólabygginga í sveitum.
Gömlu þj óðst j órnarf lokkarnir
sameinuöust allir um að drepa
hana, og var Framsókn þar i
engum eftirbátur annarra.
Ingólfur á Hellum var einn
manna með Sósíalistum. . Því
var borið við, að ekki væri
hægt að bera frumvarpiö
fram í ákveðnara formi, fyrr
en sýnt væri, hvaða tillögur
stjórnin legði fram í dýrtíðar-
málunum. Þær tillögur eru
enn ekki komnar fram, en
enn ekki komnar fram.
Milliþinganefndir.
Alþingi hefur samþykkt aö
kjósa tvær milliþinganefndir,
og er annarri þeirra ætað aö
gera tillögur og áætlanir um
framkvæmdir í landinu aö
stríðslokum, og verði með
þeim tillögum stefnt að því
hvorutveggja, aö framkvæmd-
irnar veiti atvinnu þegar í
stað og verði jafnframt undir
staða aö auknum atvinnu-
rekstri og framleiðslu í’ land-
inu. Hin nefndin á aö þinga
um löggjöf, er sjávarútveginn
varðar sérstaklega.
Pólitískt
krabbamein
Ekki fá menn enn skilið á-
stæðu þess, lað Árni frá Múla
gekkst fyrir samþykkt bæjar-
stjórnar Reykjavíkur um aö
bæi’inn tæki í sínar hendur
kvikmyndahús bæjarins. Það
er ekki honum líkt að grípa
til slíkra aðgerða af um-
hyggjusemi fyrir andlegri og
efnalegTi velferð bæjarfélags-
ins. Sú skýring þessa fyrir-
brigöis, sem mesta athygli
hefur vakið er komin frá
Garðari Þorsteinssyni hæsta-
réttarlögmanni. Hann álítur,
að Árni hljóti að hafa krabba.
Nú er sá galli við þessa skýr-
ingu, að það er mjög mikið
vandamál að skýra hana rétti-
lega. En dulvísir menn telja.
aö í þessum ummælum Garð-
ars felist ósjálfráöur og tákn-
rænn spádómur, sem útleggst
á þá leiö, að svo sem eitt
krabbamein í mannlegum lík-
ama er talið lítt læknandi,
þannig sé það andlega ástand
Árna, sem veldur hinni fyrr-
nefndu afstöðu hans, eitt ó-
læknandi sjúkdómsmein auð-
valdsskipulagsins og boði yf-
irvofandi dauða þess. Því að
ríki það, sem sjálfu sér er
sundurþykkt, fær ekki stað-
izt.
1 fram, þá verður þess ekki
i langt að bíða, að blaðið komi
; út reglulega tvisvar í mánuði.
Happdrœfti Háskóla Islands
Sala happdrasffísmida cr hafín,
Verð hlutamiða 1/1 12 kr. 1/2 6 kr. 1/4 3 kr.
Vínníngar 6000
auhavínníngar 29
Vínníngar hafa nú hæhhað stórhostlega og eru nú samtals
2,100,000 krónur
Hæsti vinníngur 75000 krónur.
Engínn vinningur lægrí en 200 krónur.
Kynnið yður hina nýju vinningaskrá
Ath,: Ekki er tekið tillit til vinninga f happdrættlnu við ákvðrðun tekjuskatts og tekjuútsvars