Nýi tíminn - 17.06.1948, Blaðsíða 4

Ntl 3?TMINN
NÝI TÍMINN
Útgefa|ldi: Samelningarflohkur ftlþýöu — Sósíalistanokkurlmi
■Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Gunnar Benediktsson.
Áskriftargjald er 15 krónur á árl
Greinar i blaðið sendist til ritstjórans. Adr.: Afgreiðda
Nýja Tímans, Skólavörðustíg 19, Reykjavík
Afgreiðsla og auglýsingaskrifstofa Skólav.st. 19. Sími 7500
PRENTSMIÐJA ÞJÓÐVILJANS H.P.

Fvrirskipanm frá Wali Street:
Eyðileggið viðskiptasamböndm
Austur-Evrópu!
Hveznig Bjarni Ben. fer að því
að framkvæma hana.
Gerræði einokunarvalésins
Aðferðir þær, sem ríkisstjórnin beitir nú við Islendinga í
sölumálum sjávarafurða, gefa þjóðiimi sannarlega tileíni tii
íhugmia um hvernig nú er komið frelsi íslendinga og athug-
ana á hvað gera skuli.
í stríðsbyrjun eru sett lög, sem heimila ríkisstjóminni að
neita um útflutning á íslenzkum vörum. Tilgangur þessara
laga er að hindra að íslenzkir útflytjendur undirbjóði hver
aðra.
Nú eru þessi lög notuð til þess að taka vðruna af eigand-
anum innanlands og selja hana að honum fonspurðmn fyrir
3ægra verð en hann gæti sjálfur fengið fyrir hana. Og það
-er ríkisstjómin, sem fremur þetta athæfi. Að vísu hefur
hún eldíert lagalegt vald til þess að knýja viðkomandi eig-
anda til að afhenda vöruna, en með þrí að geta hótað hon-
m því að hann fái ekkert útflutningsleyfi, ef hann ekki af-
hendi vöru sína fyrír ríkisstjómarverð, — og ennfrernur
með þvi að beita gagnvart honum bankavaldinu, sem lánað
hefur út á vömna, — er hægur vandi að beygja viðkom-
andi.
Misnotkun váJdsins liggur hér í augimi uppi:
Lög, sem AJþingi hefur sett, til þess að vernda hagsmuni
_þjóðarheildarinnar og útflytjendanna sérstaklega, eru mis-
notuð af ríkisstjóminni til þess að ná kverkataki á útflytj-
endum, skaða hagsmuni þjóðarinnar og undirbjóða íslenzku
vömna erlendis eins og ríkisstjóminni, — af ekki mjög dul-
anfullum ástæðum — þólniast.
Hér er á ferðinni gerræði, sem þjóðin nnm ekki þola til
lengdar:
Ríkissíjórn, sem falið er að framkvæma samþykktir Al-
þingis, er miða að því að tryggja hagsmuni íslendinga
gegn ágengum erlendum emokunarliringunQ, misnotar það
vald, sém lögin gefa henni, tii þess að selja islenzkar vörur
íyrir lægra verð en fáanlegt er, notar vald íslenzkra laga í
þágu érlendra einokunarliringa gegn íslenzkum hagsmimum.
Þetta er geri'æði og svik við þjóðina.
Sé ekki tafarlaust breytt um og tryggt að heiðarlega sé
-unnið að framkvamid þessai’a laga í þágu íslenzlcu þjóðai'-
mnar, þá er aðeins eitt að gera: Svipta ríkisstjómina þvi
valdi, sem hún hefur ranglega tekið sér til þess að selja ís-
lenzka vöru undir verði erlendis og án leyfis viðkomandi
eigenda.
Islenzka þjóðin fékk nóg af einokun á 17. og 18. öld, þó
hún fari ekki að fá hana aftur á 20. öld. Til þess hefur þjóð-
l t t
in barizt fyrir frelsi sinu, að hun losni úr heJgreipum einok-
unarauðvaldsins, — og hún skóp ekki lýðveldi sitt til þess
að íslenzk stjóm færi að ofurselja hana arðráni erlendra
auðhringa í krafti misnotkunar á lögum frá Alþingi Islend-
inga.
Það er engum efa bundið að miðað við slíka misnotkun
valds, sem þessi ríkisstjóm hefur gert sig seka, um, ]>á fæst
miklu betri árangur fyrir þjóðina með því að sett sé með
i eglugerðum opinbert lágmarksverð á útfluttar vörur, en eig
endimi gefið frelsi til þess að mega sjálfir rayna að fá sem
bezt verð fyrii' þær, — þó hugsanlegt sé betra fyrirkomu-
Jag eins og Sósíalistafl. hefur lagt tii. Einokun leppstjómar
í þágu eriends auðhrings er hinsvegar versta fýrirkomulag-
sem hugsazt getur.
Þegar danskir embættismen i
voru sendir til íslands á einok-
únartímunum, var einn höfuð-
tilgangur starfs þeirra sá að
tryggja einræði dönsku einokun
arkaupmannanna og hindra
Iandsbúa í því að r.á hagstæð-
ari verzlunarsamböndum v-ið
aðrar þjóðir.
Þegai’ amerískir agentar em
sviknir irui í æðstu tninaðar-
stöður þjóðarinnar með „dreng
skaparbrögðum" og baktjalda-
makki, þá er tilgangur starfs
þeirra sá að tryggjn einræði eng
ilsaxneska einokunarauðvalds-
ins yfir atvinnulífi Islendmga,
hindra viðskiptasambönd lands-
búa við þær þjóðir, sem ekki
lúta einræði þessara einokunar-
drottna og, er þeir hafa þannig
komið þjóðinni í ldær þessa ein-
okunarvalds, aá gera landið að
opinberri herstöð þess í barátt-
unni gegn þeim þjóðum, sem
ekki vilja beygja sig undir járn
hæi amerlska einokunarauð-
valdsins .
En það er ekki auðvelt verk
fyrir Bjama Ben. & Co. að
framkvæma þetta skemmdar-
verk í umboði ameríska einok-
unarauðvaldsins. Þjóðin veit að
ef hún glatar mörkuðum í lönd-
um sósíallsmans, þá er hún ein-
angruð og hjálparlaust ofur-
seld kreppum auðvaldsskipu-
lagsins og kúgun hringanna eft-
ir nokkur ár. Þessvegna velur
Bjarni þá leið að eyðileggjs
liægt og rólega viðskiptasam-
böndin austúr á bóginn og
skrökva því samtímis í Morg-
unblaðinu að hann vilji allt gera
til að halda þeim við.
Revnslan sýnir aðferðirnar.
Samningunum sem áttu að
hefjast við Tékkóslóvakíu vorið
1947, þegar hinir gömlu runnu
út var „frestað", fyrst til sum-
arsins, síðan til haustsins. Altaf
nýjar átyllur. Þegar Tékkar
voru reiðubúnir áð undirskrif'i
mikinn samning í nóvember
1947, þá varð Bjarni að grípa
til Jæss að banna að undirskrifa.
— Með þeirri freétun tókst að
evðileggja síldai'markaðinn í
Tékkóslóvakíu. Þar var uppháf-
lega (1945) áhugi íyrir 75 þús.
tunnum, 19-n var ennþá talaö
um 30 þús. tur.nur (3 þús.
tonn) ■— og nú hefur Bjarna
tekizt að eyðileggja hann alveg.
Lygayfirklór í Morgunblaðinu
hjálpar ekki til að dylja stað-
reyndina. Og nú er markvrít
unnið að því að eyðileggja öll
viðskiptin við Tékkóslóvakíu,
með skemmdarverlcastarfsemi í
leyfisveitingum. Það liggur í
augum uppi áð, ef ísland ætlar
aö tryggja sér vörurnar, sem
það þarf að fá og erfitt er að
útvega, þá verður að veita leyf-
in löngu fyrirfram, svo þeir,
sem kaupa, hafi nægan tima til
að panta. Þess vegna átti að
gera samningana fyrir 1948 við
Tékkóslóvakíu og önnur slík
lönd í síðasta lagi í nóv. 1947
og veita alls ekki seinna en þá
pg helzt miklu fyrr leyfin á
þær vörur sem flytja á inn árið
1948. Aðeins með slíku fyrir-
komulagi er hægt að hafa ein-
hvem snefil af áætlunarbúskap
og fyrirhyggju í irnkaupum. Nú
verandi kerfi samninga og leyf-
isveitinga leiðir til þess að
keypt er seint og dýrt, á svört
um markaði og margt fæst ekki,
en allt þetta verður þjóðinni til
stórtjóns.
Pólland hefur Bjama röggsam-
lega tekizt að hindra ísland í að
komast inn í. Frásögnum hans
tekur enginn mark á. Hitt væri
nær að hann birti orðrétta
skýi-slu sendifulltrúanna, sem
semja áttu um hestasölu þang
að í fyrra. Þá kæmi máski í
ljós hvemig aðferðum var beitt
hér heima til þess að liindra þá
sölu í það skiptið. Þeirrai
skýrslu hefur verið óskað ai
ráðherranum í þeirri þingnefnd,
Fhnmtudagur 17. ^júní 1948-
■ mmmi* im- ' .........
sem rétt á á- því að fá hana,
en ekki fengizt birt.
Gagnvart Sovétríkjuninn ar
fundið upp á móðgunum, í þeirri
trú að íslenzk alþýða beri ekki
skynbragð á hve „hárfínar“ að-
ferðir em hafðar til þess að
móðga hjá þessum háu diplo-
mötum.
Samtímis eru svo öll þessi
utanríkismál gerð að einkamál
um þeirrar valdaklíku einnar,
sem Wall Street og Bjarni
treysta, en dregin undan eftir-
liti þings og þjóðar. Þannig er
á því sviði sem öðrum undirbú-
ið að rífa niður þingræði og
þjóðræði, en koma á í staðinn
einræði hinna amerísku auð-
drottna og þeirra íslendinga, ?r
ganga þeim á hönd.
Það er einokunin, sem harð-
svíraðasta emokimarrald söff-
unar, ameríska auðhringavaldið,
er að láta Ieppa sína leiða yfir
ísland. Þessi einokun er und-
anfari þess að lækka lifskjor’
íslenzku alþýðunnar, setja hana
aftur á bekk með nýlenduþjóS
um hvað Hfsafkonra snertir.
Ríkisstjómin hélt hún væR
búin að ná því maúki haust’í
1947 með áróðri sínum um aS
lækka yrði söluverð ísl. afurðg-
að óhætt væri að ráðast á lífs»
kjörín. Henni brást bogalistki
af því að SósíalistaflokkuriuJS
afhjúpaði fyrirætlanir hennaa
og tókst að sýna þjóðinni frard
á hættuna.
Nú heldur hún enn áfram ss*
sömu braut. Tekst þjóðinni
ur að stöðva hana?
Hneykslanlegasti viðskiptasamning-
ur ríkisstjérnarinnar
) hagslegra ítaka. sinna í norsk-
Framhald af 1. síðu.
ingspund, meðan norsira ríkis-
stjómin kinsvegar hefur enn
samkvæmt viðtali Morgunblaðs
ins við Ölaf Thors, ekki slalíað
um kársbreidd frá kröfum sín-
um.
Þessi fyrifiitlegi verknaður
íslenzku ríkisstjómarinnar er
ekki aðeins smán út á við, held-
ur og skaði inn á við.
Það kemnr nú í Ijós að allt,
sem rífeJsstjórnin hefur boðað
þjóðinni alla sína hundstíð: að
verð á islenzltám aíurðum \æri
allief hútt og yrði að lælika
(sbr. sérstaklega greinar Bj.
Ben. í Mbl. í fyn-ahaust) er,
blekking við þjóðina og raun-
\eruleffa aimað verra: Það er
áróður í þjónustu eriends ein-
okunarhrings, til þess að fá Is-
lendinga til þess að lækka sínar
vörur svo liringurmn geti grætt
meira og notað fslendinga til
þess að lækka vörur annarra
þjóða.
I London situr miljarða-
hringurinn Uniiever. Aðferð
hans til að drottna er að pína
fiskimenn Islands, Noregs, Faéi’
eyja og annarra landa til að
undirbjóða hver annan á víxl,
Hringurinn reynir að tryggja
arðránsaðstöðu sína ennfremur
með því að eignast sína agenta
innan viðkomandi landa. Hann
hefur þá i Noregi í krafti fiár-
um síldarverksmiðjum og hval-
veiðiskipum. En norska ríkis-
stjórnin hefur reýnt að hamla
upp gegn þessiun ítökum og yf-
irgangi.
En hvemig fer brezki hrjng-
urinn að elgnast agenta á ís-
Iandi? Og bveraig stendur á að
íslenzka ríkisstjémin skuli reka
erindi hans gegn hagsmunum
íslenzlira fiskimauna?
Það eru rannsóknarefni fyr-
ir islenzku þjóðiua,
Og því er fariö svo laumu-
loga með þennan. samning að
hann er aldrei Sagðnr fyris*
stjórn Sildarverksmiðja ríkis-
ins og aldrei fyrir utanrikis-
málanefnd, — heldur tekur rík
isstjómin cign fiskimanna með
valdboði off selur að þeim for-
spurðum fyrir lægra verð eu
iáaplegt er?
Ef til vill verður einlirerjuni
á að hugsa: Meðan valdhafar
þjóðarinnar selja Vörur þjóðar-
innar þannig tmdir féaniegu
verði, er auðséð að hrásíldar-
verðið er enn ekki orðið nógu
hátt og kaupið enn of lágt, —
því fyrst þessir valdhafar haga
sér svona, þá er það auðsjaan-
lega ekkert annað en nógu hár
framk-iðslukostnaður til fi:-ki-
manna og verkalýðs, sem getur
knúð þá til þess aö selja heiðar-
lega.
Það er athugunarefni Uka.
u