Nýi tíminn - 19.05.1949, Síða 2

2
NÝI TÍMINN
Ffanmtnáagur, 19,- maí- 1849.
séu hús i DanmÖrku, meðan
rikjamenn a
nóg efni er við hendið og múrarar og smiðfr ganga
atvinnulausir
Nítjánda sambandsþingi
danskra ungkommúnista lauk í
Árósum á annan í páskum, og
daginn eftir fórum við útlendu
fulltrúarnir flestir aftur til
Kaupmannahafnar. Villy Karls-
son, formaður sambandsins,
varð okkur samferða, og ég not-
aði tækifærið að eiga við hann
viðtal um borð í ferjunni, sem
flutti okkur til Kalundborgar.
Villy Karlsson er 29 ára gam-
all, Kaupmannahafnarbúi, prent
myndásmiður að iðn. Þegar
Þjóðverjar lögðu landið undir
sig, handtóku þeir alla þá sam-
bandsstjórnarmeðlimi ungkomm
únista, sem þeir náðu til. Villy
Karlsson var einn þeirra, og
hann sat i fangelsi rúm 2 ár.
En strax og Villy var laus úr
fangelsinu hóf hann ötula þátt-
töku í andspyrnuhreyfingunni,
stofnsetti hið leynilega æsku-
lýðs blað „Ungdomens Röst,“
sem kom út mánaðarlega í 20—
30 þúsund eintökum. Villy var
ritstjóri blaðsins. Tvisvar tókst
snuðrurum nazista að finna bæki
stöðvar þess, prentvélar all-
ar voru eyðilagðar og meirihluti
ritstjórnarinnar handtekinn. En
Villy slapp í bæði skiptin, og
„Ungdomen’s Röst“ hélt áfram
að koma út. I stríðslok var
nafni blaðsins breytt og heitir
það síðan „Fremad,“ málgagn
danskra ungkommúnista. Rit-
stjórinn er enn hinn sami. Villy
Karlsson. Hann hefur líka ver-
ið formaður danska ungkomm-
únistasambandsins, síðan land-
ið varð aftur frjálst.
Kosningaréttarmálið
og ótti afturhaldsins
við æskuna
Eg byrjaði með því að biðja
Villy Karlsson um stutta grein-
argerð varðandi eitt af helztu
málum hins nýafstaðna sam-
bandsþings, kosningarréttarmál
ið.
— Það hefur lengi verið mik-
íð baráttumál okkar ungkomm-
únista, sem og raunar flestra
amjarra æskulýðssamtaka hér
í Danmörku, svaraði Villy, að
kosningarétturinn verði bund-
inn við 21 árs aldur, en ekki 25
ára eins og nú er. Og þegar land
ið varð frjálst aftur eftir her-
nám Þjóðverja, lofuðu allir
stjómmálaflokkar að beita sér
fyrir framgangi málsins í þing-
inu. En síðan hefur gengið á
endalausum hrossakaupum með
það og allir flokkar svikið,
nema Kommúnistaflokkurinn.
Þingmenn okkar erji þeir einu,
*espa j ávailt. hafa veitt því ein-
dreginnatuðning.Nú .hefur.sérr
stök þingnefnd komið fram með
þá hálfkákstillögu, að kosninga-
rétturinn verði bundinn við 23
ára aldur, eins og orðið er að
lögum við sveitar- og bæjar-
stjórnarkosningar, og enn hafa
hinir flokkarnir lofað stuðningi.
En það væri svo sem eftir öðru,
að þeir svikju aftur öll sín lof-
orð, þegar á hólminh kemur. —
Hinsvegar munum Við ung-
kommúnistar aldrei hætta bar-
áttunni fyrr en fullur sigur er
fenginn, og. kosningarétturinn
færður niður J 31 árs aldur.
----Hvað mundir þú segja, að
væri helzta ástæðan til þess að
borgaraflokkarnir og sósíal-
Villy Karlsson.
klukkustundir. En þar fyrir ut-
an verða þeir að stunda nám
sitt á kvöldskólunum, auk þess
sem þeir eru víðasthvar látnir
annast hirðingu á verkstæðun-
um þegar venjulegum vinnudegi
er lokið. Geta menn af þessu
séð, að það eru ströng kjör, sem
iðnnemamir eiga við að búa.
— Krafa okkar ungkommúnista
í þessum málum er sú, að vinnu-
dagur iðnnemanna, þar með tal
in skólagangan og hirðing á
verkstæðum, skuli, lögum sam-
kvæmt, aldrei verða lengri en 8
klukkustundir. Fulltrúar okkar
á þingi hafa hvað eftir annað
borið fram þessar tillögur, en
þær ávallt verið felidar af full-
trúum hinna flokkanna.
— Viðtal við Yiily Karísson9 samhandsior —
mann danshra ungkommúnista
demókratar vilja halda lögum
um kosningarétt í gamla horf-
inu?
— Ástæðan er fyrst og
fremst sú, að þeir óttast æsk-
una. Þeir óttast hinar róttæku
skoðanir hennar, óttast að
Kommúnistaflokknum mundi
aukast fylgi, ef kosningarréttar
aldurinn yrði lækkaður niður í
21 ár, Og það er meira en hin
margrómaða lýðræðisást þess-
ara flokka getur þolað.
Ægilegt ástand í
húsnæðismálum
Næst spurði ég Villy Karls-
son um húsnæðismálin: — Mér
skildist af umræðum á sam-
fengizt um 200 þús. herbergi
handa húsnæðisleysingjum í
borgunum, og málunum þar
með kippt í lag. En þegar til-
lögurnar komu fyrir þingið sner
ust allir flokkar, að undanskild
um kommúnistaflokknum gegn
þeim.
30 herbergi- — Skrif-
stofubákn uppá 70
þúsund krónur
Og Villy hélt áfram:
— Síðan fékk ríkisstj. sam-
þykktar aðrar tillögur, sem
reynzt hafa algjörlega þýðing-
arlausar. Með þeim er að vísu
lögboðin skömmtim á húsnæði,
en þannig gengið frá ákvæðum,
bandsþinginu, að ekki væri allt v að fjölskyldumar með stóm í-
með felldu varðandi húsnæðis-
málin undir stjórn kratanna
ykkar?
— Nei, þar er svo sannarléga
ekki allt með felldu, svaraði
ViIIy. Óstjórnin í húsnæðismál-
unum er ægileg. 1 Kaupmanna-
búðirnar geta krafizt svo hárr-
ar leigu fyrir hvert herbergi,
að efnalítið fólk fær ekki risið
undir henni. Og húsnæðisleys-
ingjamir eru efnalítið fólk. —
Það talar sínu máli um þessi
vinnubrögð ríkisstjómarinnar,
höfn verður t. d. fjöldi ungra að Þótt umsóknir um herbergi
hjóna að lifa í hinum ömurleg-
ustu vistarverum, svo sem
gömlum járnbrautarvögnum og
prömmúm í höfninni. Og ríkis-
stjórnin gerir ekkert til úrbóta,
heldur eyðileggur hún hverja
þá tilraun sem miðar í rétta
átt. Sem dæmi má nefna það.
að fyrir nokkru bar hin svo-
nefnda „æskulýðsnefnd" fram
mjög athyglisverðar tillögur um
skömmtun á húsnæði, þ. e. a. s.
fámennum fjölslcyldum sem búa
í stórum íbúðum yrði skipað að
rýma eitt eða fleiri herbergi,
eftir því sem, sanngjarnt væri í
hverju tilfelli, og leigja-þau hús
næðislausu fólki. öll pólitísku
tillögtíí", éhda. héfðtt' meö þeim
l?.n cb.'.fid \‘i
skiptu tugum þúsunda, liafa
hingaðtil einungis verið leigð út
30 herbergi með hjálp reglu-
gerðarinnar. Hinsvegar hefur
skrifstofubákn - það, >sem sett
var á stofn í sambandi við
þessa húsnæðisskömmtun þegar
kostað 60—70 þús. krónur!
Barátta ungkommún-
ista fyrir bættum
kjörum iðnnema
Næst spurði ég Villy Karls-
son um kjaramál iðnnema,, en
þau .höfðu einnig verið mjög’á
dagskrá’ sambandsþingsins, og
hann svaraöi: - . ; ú ’•
— Sems stendur er þannig
æskuíýðsfélögin sttíddur þessar ■ faáttað k jaramáhmv iðimemarr*að
vinnodagur þeirrtí'- er;- 9 ' til 10
— Og hvemig eru þá launa-
mál iðnnema ?
— Mjög bágborin. T. d. fá
þeir ekki greidda dyrtíðarupp-
bót nema á stöku stað, og fer
það alveg eftir geðþótta meist-
aranna. I áðumefndum tillögum
okkar ungkommúnista, er gert
ráð fyrir verulegri launahækk-
un iðnnema, lögboðinni dýrtíð-
aruppbót þeim til handa og
þriggja vikna sumarleyfi. — En
þessar tillögur hafa sem sagt
alltaf verið felldar af fulltrú-
um hinna flokkanna. Og kaup
og kjör iðnnema heldur áfram
að vera sama hneykslið.
Dönsk skip fara í
klössun til Þýzkalands
Síðan ræddum við ýms önnur
mál fram og aftur og m. a.
spurði ég Villy, hvernig Mars-
hall-áætlunin reyndist í fram-
kvæmd fyrir danskan æskulýð.
Og hann svaraði:
— Áhrif Marshall-áætlunar-
innar birtast fyrst og fremst í
vaxandi atvinnuleysi. Enda mið
ar hún að því að leggja iðnað
landsins í rústir, og gæti ég
nefnt mörg dæmi því til sönn-
unar. Skipasmíðastöðvamar
hafa t. d. orðið að draga geysi-
mikið úr framkvæmdum, vegna
þess að Bandaríkjamenn banna
þeim að kaupa efni, svo sem
járnþynnur og annað slíkt, sem
nauðsynlegt er til skipasmíða.
Ástandið er meira að segja orð
ið svo slæmt, að danskar skipa-
smíðastöðvar geta ekki lengur
séð um viðhald á skipum okk-
ar, heldur verður að senda þau
til Þýzkalands í klössun. . —
Söm vár afstaða. Bandaríkja-
manna- þegar: það gerðist nú.
fyrir'ske'mmstfó, ‘ag- Hiittíf* miklo
vélaverksmiðjur F. L. Schmidt
& Co fengu tilboð frá Póllandi
um að seljá þangað sementsgerð
arvélar fyrir 30 millj. kr. Banda
ríkjamenn bönnuðu söluna.
Aksel Larsen hefur gert fyrir-
spurn varðandi þetta mál á
þinginu, en ríkisstjómin tekið
þann kostinn að þegja. — Nær
algjör stöðvun ríkir einnig í
byggingaframkvæmdum. Það
má ekki festa fé í þeim. Banda-
ríkjamenn banna að byggð séu
hús í Danmörku, meðan nóg
efni er við hendina og múrarar
og smiðir ganga atvinnulausir.
Friðarþráin skal
breytast í virka bar-
áttu gegn stríði
Þá spurði ég Villy, hver væri
yfirleitt, að hans dómi, afstaða
dansks æskulýðs til Atlantshafs
bandalagsins.
— Eg fullyrði hiklaust, svar-
aði hann, að meirihluti dansks
æskulýðs er andvígur þátttöku
landsins í þessu bandalagi. Við
ungkommúnistar börðumst með
oddi og egg gegn samþykkt
þátttökunar, og nú þegar hún
hefur verið samþykkt, mun-
Km við halda áfram barátt-
imni gegn þeim geigvænlegu á-
hrifum sem bandalagið kann að
hafa til undirbúnings nýrri
styrjöld. Framundan er það
mikla verkefni að sameina æsk-
una til andstöðu gegn styrjald-
aröflunum. Æskan þráir frið;
það gildir jafnt um stóran hluta
hinna óbreyttu meðlima í öllum
pólitískinn samtökiun hér á
landi, þó að forustumenn ann-
arra slíkra samtaka en ung-
kommúnista hafi beygt sig fyr-
ir valdboðinu frá Washington.
Og á grundvelli þessarar friðar-
þráar munum við skipuleggja
allan danskan æskulýð til virkr
ar baráttu gegn stríði. Þessi bar
átta er samtvinnuð baráttu okk
ar fyrir bættum kjörum og fé-
lagslegu öryggi danskrar æsku.
Framtíð Danmerkur er undir
því komin að við berum sigur
úr býtum. Og við skulum bera
sigur úr býtum.
■ ★ '
Að lokum bað Villy Karlsson
mig að færa íslenzkri æsku
beztu kveðjur danskra ungkom-
múnista, ásamt innilegri ósk um
sigur í baráttunni gegn öflum
arðráns, ómenningar og stóðs,.í
baráttunni gegn hinum sameig
inlega andstæðingi danskrar
æsku og íslenzkrar, kapítalism-
anum. J. Á.
Prestar, fávitar
og sýslumenn
Samþykkt var v£ð 3. umr.
fjárlaganna tillaga fra fulltrú-
um stjórnarflokkanna I fjár-
veitinganefnd um að lækka
framlag til byggingar fávita-
hælis úr 400 þús. kr. í 100 þús.
kr. og hækka ’um nákvæmlega
þá upphæð er þarna „sparað-
ist“, 300 .þús; :kr. framlag til
bygginga á prestsetrum. :
: StjómárHðiðsaniþy4ik±i?eihh-
ig.tronýjailiði,, 20Oþús.kr-til