Nýi tíminn - 29.12.1949, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 29. desember 1949
Ntl TÍMINN

Manndrápin í Melissa
Framhald af 8. síðu.
Bkammt frá ealabríska þorpinu
Meíissa. Atburðir þeir sem þar
'Albanesi — voru byggð á mið-
iöldum eða fyrr sem varðstöðv-
ar. íbúarnir eru afkomendur
landnámsmanna, sem fluttust
frá Albaníu og tala ennþá al-
foönsku. Bændabýli með svipuðu
sniði og á Norður-ítalíu þekkj-
ast ekki. Gósseigendurnir búa í
foorgum víðsfjarri, eða í Róma-
foorg, en bændurnir búa í þorp-
íunum. Um aðra íbúa er ekki að
ræða. Til að sjá eru þorp þessi
jeins og skuggar í svip-
lausu landslaginu. Á næturþeli
sést þarna klasi gulra ljóstýra,
flöktandi, langt í burtu, hátt
yfir dölunum, sem járnbrautin
liggur um.
Æfintýrablærinn fer fljótt af
a:ið nánari kynni. Ég komst til
Melissa eftir tveggja tíma bíl-
ferð á vondum vegi frá Crotone
fen þangað er 14 stunda ferð
aneð járnbrautarlestinni frá
Rómaborg. Melissa er óþrifalegt
iþorp, miklu óþrifalegra — af
jþví að mannf jöldinn er svo mik-
ill — heldur en nokkurt þorp,
sem ég sá í Bosníu á stríðsár-
iunum. Vegarómynd liggur niður
' að þorpinu, en fjrrir neðan það
ög umhverfis er enginn vegur
á 15 km svæði. Um 3400 bænd-
ur, sem allir, að örfáum undan-
tekiium, eru alveg jarðnæðis-
lausir, búa í einni kös á þessum
stað, sem er eins og sambland
af svínastíu og forai’vilpu. Allt
ínoraði í flugum á þessum svala
nóvemberdegi. Fólkið virtist
yera og var á barmi hungur-
morðs. Ég sá hreysin, þar sem
þeir höfðu átt heima, sem féllu'
eða særðust í skothríð lögregl-
unnar, þau hæfðu evinum.
Umhverfis á allar hliðar eru
landflæmi barónanna Berlingieri
bg Galluccio. Ég sá líka seytj-
ándu aldar skrauthýsi þeirra í
Crotone. Sumt af landinu er
leigt bændum, sem geta borgað,
éumt er leigt svenefndum
industrianti (miðstéttarmenn
mógu fjársterkir til þess að geta
látið rækta í stórum stíl) en stór
flæmi liggja í órækt og blása
upp. Saman fer hungur og harð-
snúið lénsvald. í Crotonese eiga
t. d. 47 gósseigendur 51% lands-
ins, þar af eiga 15 bróðurpart-
inn; 126, aðallega industrinanti,
ráða yfir 27 % ; en 10 306 bænda
fjölslcyldur hafa 22% af land-
inu. Sægur bænda er jarðnæðis-
laus með öllu. Talið er að
Berlingieri barón eigi 44 000
ekrur lands, aðeins í Calabríu
og Basilicata.
í Melissa — þar sem upp úr
logaði — var farið að hrekja
bændur í burtu af jörðunum í
lok októbermánaðar. Hópur
þeirra var að vinnu nálægt
Fragala sunnudágskvöldið 30.
október, þegar þeir sáu lögreglu
þjóna koma að ofan. Þarna voru
vun 150 maims að vinnu, karlar
óg konur; sumar konurnar voru
með börn sín, jafnvel ipigbörn.
Fólkið heilsaði lögregluþjón-
unum fagnandi. það hélt, að
þeir mundu gleðjast yfir að sjá
land, seim' íégið ' háfði í órækt
úm 10 ára skeið, komið undir
plóginn að nýju. En lögreglu-
þjónarnir þustu að fólkinu og
hrópuðu „leggið niður vopnin“
en fólkið hafði engin vopn og
stóð sem þrumu lostið. Seint um
kvöldið, löngu eftir að myrkur
var skollið á, var fólkið enn að
bjástra við þá, sem fallið höfðu
og særzt.
Þá er frásögn atburðanna
útgáfu þess opinbera. Mála-
myndarannsókn var látin fara
fram. Yfirvöldin í Calabríu eru
samtaka um að halda því fram,
að fólkið hafi ráðizt á lögregl-
una að fyrra bragði, og þannig
„æst hana til mótspyrnu". Að
minnsta kossti var mér sagt svo
í Catanzaro, höfuðborg fylkis-
ins, hálfum mánuði síðar. Eftir
því sem skrifstofustjóra liéraðs
stjórnarinnár sagðist frá höfðu
bændurnir kastað minnst tvcim-
ur handsprengjum og hleypt af
einu skammbyssuskoti“, en
héraðsstjórinn sjálfur sagði
þeir „hefðu varpað nokkrum
handsprengjum og skotið úr
rifli“. Mér tókst ekki að hafa
upp á neinum lögregluþjóni, sem
hefði særzt, en það var fullyrt
við mig, að nokkrir þeirra hefðu
„særzt lítillega“. — Stjórnin
Rómaborg er varkárari. Aðstoð
arlandbúnaðarráðherrann, Col-
ombo, sagði mér, að „svo liti út
sem varpað hefði verið sprengj-
um“.
Þetta er nú allt gott og bless-
að. En það sem er alveg full-
víst er að 13 bændur voru skotn
ir niður, og 3 þeirra eru dauðir.
Ég heimsótti fjóra þeirra, sem
voru mikið særðir. Þeir voru á
spítalanum í Crotone á jónisku
ströndinni. Ég sá að þeir voru
særðir eftir kúluskot, sem skot-
ið hafði verið á þá aftanfrá, með
öðrum orðum, þeir hafa verið að
hlaupa undan. Það er sameigin-
legt báðum frásögnunum, að lög
reglan hafi byrjað árásina með
því að kasta táragassprengjum,
og fylgt henni eftir með skot-
hríð úr hand-vélbyssum. Bænd-
unum sem ég átti til við bar
saman um að þeir hefðu aðeins
verið ,,vopnaðir“ rekum og kvísl
um. Sama kom fram í viðtali
sem ítalskir þingmenn áttu við
þá einum eða tveimur dögum
eftir atburðinn. Allar líkur
benda ríkt til þess, að þetta sé
rétt hermt.
Til þess að trúa opinberu út-
gáfunni af sögu þessari, verður
að gera ráð fyrir, að óskipulagð
ur hópur vinnandi bænda, um
kringdur konum og börnum,
telji ráðlegt að leggja niður
vinnuna og varpa umsvifalaust
„að minnsta kosti tveimur hand-
sprengjum" upp í brekkuna á
móti lögregluþjónum, sem þeir
vita að eru alvopnaðir og kunna
að beita vopnunum. Enda þótt
fallizt sé á skýringar yfirvald-
anna, þá er enn óskýrt hvers
vegna liðsterkur lögreglulier, og
enginn úr liði þeirra verður
fyrir meira hnjaski en skrám-
um, heLdur áfram skotliríð á
bændurna, eftir að þeir eru lagð
ir á flótta. Það vekur einnig
furðu í augum útlendingsins,
að'"J 6 É' “ áf “lþéim ••• bændum,
sem handteknír voru af þessum

MARIT
ENNINGAR
Nýtt glæsilegt hefti komið lít með fiölbreyltu efni:
0? Fást eftir Goe5.se. Þýðing eítir Magnús Ásgeirs-
son
Jakob Benediktsson: Vísindamaðurinn Jón Helgason
Snorri Hjartarson: Jón Helgason fimmíugur
Halldór Kiljan Laxness: Þánkabrot í Moskvu
Gunnar Benediktsson: Þegar landið fær mál
Brynjólfur Bjarnason: Jóhannes úr Kötlum
Thor Vilhjálmsson: Dagbókarblöð
Síefán Hörður Grímsson: Tvö kvæði
Ásgeir Hjarfarson: Jakob Jóh. Smári sextugur
Guðmundur Böðvarsson: Örfá orð um skáldið
Halldór Helgason
Halldór Helgason: Gömul kona á förum
Guðmundur Böðvarsson: Næpan
Kristinn E. Andrésson: Ljóðskáldið T. S. Eliot
Anonymus: Órímað ljóð
Snorri Hjarfarson: Listaverkabók Ásgríms
Sverrir Kristjánsson: Harmleikur Spánar
Ritsjórnargreinar
Bréf til félagsmanna o. fl.

í i
1

Tímarit Máls 0g menniilgar Hefur forystuna í íslenzk-
um bókmenntum. Allt
hið merkasta kemur þar
fyrst fram. Með þessu
hefti lýkur tíunda ár-
gangi tímaritsins.
Fylgizt með í íslenzkum bokmenntum
Lesið Tímarit Máls og menningar
'!L 7 ''
Mál
Laugaveg 19
Gerist félagar í Máii og menningu

I

lögregluher í Fragala, eru enn
í fangeUi „til rannsóknar“, en
engar aðgerðir virðast hafa ver-
ið gerðar gegn lögreglunni.
Réttarrannsóknin fær vafa-
laust „venjulegan endi“, en það
ér aukaatriði eins og málum er
komið. Atburðurinn í Melissa
hefur haft mjög mikil áhrif um
alla Italíu. Óánægja bændanna
á Suður-ítalíu hefur verið sem
púðurtunna. Þessir atburðir
hafa kveikt í henni. Gósseig-
endurnir í Crotonese misstu jafn
vægið útbýttu þegar í stað 8800
ekrum lands til samvinnufélaga
bænda. En nú hefui- það gripið
um sig víðar á Ítalíu, að bændur
taki sjálfir jarðnæði í sínar hend-
ur. Þeir hófust handa á Sikiley
13. nóvember. Tveimur dögum
síðar tók ítalska stjórnin rögg á
sig, fast aðþrengd af ’ vinstri
flokkunum, og tilkynnti, að 100.-
000 ekrum lands í Calabríu yrði
skipt upp til bænda nú þegar.
Einnig væri ákveðið að verja
20.000 milljónum líra til „jarða-
þóta“ þessara. Þetta er í fyrsta
skipti sem Kristilegi lýðræðis-
flokkurinn, þó ekki ótilneyddur,
hefur komið jarðnæðismálum
lengra en á pappírinn.
Jörð sú, sem hér um ræðir
getur þó ekki gefið af sér meira
en brýnasta lífsviðurværi handa
fólki, sem þó lætur sér nægja
lítinn brauðbita og nokkrai) ólíf-
ur á dag, nema mikhx féué varið
til jarðarbóta, en þáð 'eíilþó bót
að geta dregið fram lífið. Jarð-
næðislausu bændurnir eiga engin
dráttardýr, engar vélar, ekkert
fjármagn og takmarkaða þekk-
ingu. Einhvernveginn liefur
þeim samt tekizt að gera jarðir
þær, sem ég átti kost á að sjá
víða, líklegar til þess að bera á-
vöxt. Þeim mun takast að ná
settu marki, ef guð og stjórnin
lofar. Ekki vegna þess, eins og yf-
irvöldin í Rómaborg fullyrða, að
þeir séu æstir upp af „áróðurs-
mönnum frá Kreml“, þó að
kommúnistar og sósíalistar séu
einir um að heimta jarðnæði úr
höndum gósseigenda, heldur
vegna þess, að hungur og öryænt-
ing rekur fast á eftir, og á hinu
leitinu bíður íærandi daúðinn.