Nýi tíminn - 23.10.1952, Side 5

Fimmtudagur 23. október 1952 — NÝI TÍMINN — (5
Stríðið í Indó Kína
1JNN befur striðsgæfan snúizt
í Indó Kína. Her s^jálfstæðis-
hreyfingar Viet Minh hefur tekið
útvarðstöðvar Frakka í botni
Rauðárdalsins og sækir út dal-
inn og óshólmana, frjósamasta
hrisgrjónaræktarsvæði Asiu. Þetta
er þyngsta áfall sem franski ný-

íþ PíníI;
Mcambod/a i ^ \'
J jchb»|
. ri p e nh
KORT af Indú Kína
lenduherinn í Indó Kina hefur
orðið fyrir siðan í hitteðfyrra,
þegar her Viet Minh hrakti
Frakka úr virkisborgum þeirra
meðfram landamærum Kína og
Indó Kína og brytjaði lið þeirra
niður á flóttanum til Hanoi og
Haiphong, borganna í Rauðár-
daínum. Þá sendi franska stjór-
in Lattre de Tassigrny, einn snjall-
asta hershöfðingja sinn, á vett-
vang, Honum tókst að telja kjark
í uppgefna hermenn og eftir lát
hans hélt eftirmaður hans áfram
því starfi að hrekja sjálfstæðis-
herinn með öllu af Rauðárslétt-
unni upp í fjöllin norðan og
sunnan árdalsins, þar sem erfitt
hefði reynzt að afla vista.
•
4gtIÐASTLIÐIÐ vor þóttist
^ íranska herstjórnin í Indó
Kina hafa lokið þessu verki. En
nú er uppskeran afstaðinn og þá
kemur her Viet Minh til baka
og hirðir hrísgrjónabirgðirnar.
Herstjórnarsnilli de Tassigny hef-
ur reynzt skammgóður vermir
sem vonlegt var. Hersaga síðasta
áratugs sannar ekkert glöggar en
það að meira er þörf en herstjórn-
arlistar til þess að innrásarher
frá fjarlægu landi takist að sigra
sjálfstæðishreyfingu, sem vegna
stuðnings almennings getur beitt
Bkæruhernaði eða stöðuhernaði að
vild í torsóttu landi. Benzínhiaup
frá Bandaríkjunum hefur reynzt
þess megnugt í Indó Kina engu
siður en í Kóreu að brenna heil
þorp til ösku, en þeir sem af
komast þykja lítt móttækilegir
fyrir þann boðskap að hinir er-
iendu rnenn, sem eyddu heimili
þeirra og brenndu ástvini þeirra
lifandi, séu komnir um mörg höf
til að færa þeim hið cina sanna
frelsi og lýðræði.
•
■VEIM mun vonlausara er að
flytja mönnum í Indó Kína
þennan boðskap sem Frakkar áttu
þess kost i sjötíu ár að færa
landsbúum allt það frelsi og lýð-
ræði, sem þeir megnuðu, en allan
þann tima varð þess ekki vart
að þeir ættu ýkja mikið aflögu
af þeim gæðum. Nýlega kom út í
Frákklandi ,bólc um aðdraganda
og gang stríðsins í Indó Kína.
Höfundurinn, Fhilippe Devillers,
var i lierráði Leclere hershöfð-
ingja, j’firhershöfðingja í Indó
Kína fyrstu árin eftir heimsstyrj-
öldina. siðari, og síða.n fréttaritari
I,e Monde,. mikilvirtasta borgai'a-
blaðs Frakklands, þar í landi. Að
sögn Aiexander ■ Werth, fréttarit-
o.ra brezka sósíaldemókratabiaðs-
ins New Statesman and Natioii
í Paris, kemst Devillers að þeirri
niðurstöðu, að ein af meginástæð-
um fyrir stríðinu í Indó Kína sc
„algerlega blygðunaulaust kerfi
kúgunar og nýlenduarðráns", sem
nýlenduyfirvöld þriðja. franska
lýðveldisins komu þar á og hélzt
frarn i heimsstyrjöldina síðaxL
styrjaldarlokin hafði stjórn
•*- sjálfstæðishreyfingar landsbúa
undir forustu Hó Sji Minh öll völd
á þeim hluta Indó Kína sem nefn-
ist Viet Nam, hinum fornu ríkjum
Tongking, Annam og Kotsjinkína,
Hó reyndi í fyrstu að fá stór-
veldin til að viðurkenna stjórn
sína en er það tókst ekki gekk
hann til samninga við Frakka.
Samningur milli frönsku stjórnar
innar og stjórnar Viet Nam var
gerður 6 marz 1946 og það sumar
fór Hó til Frakltands, og fékk þar
viðurkenningu á fullveldi stjórnar
sinnar í ýmsum málum. Hó fór
aldrei dult með það að lokamark
hans er algert sjálfstæði Viet
Nam, en til slíks máttu hinir
gömlu heimsveldissinnar, sem
farnir voru að seiiast til áhrifa á
ný i Paris og Saigon, ekki
hugsa, Devillers rekur það ná-
kvæmlega í bók sinni, með birt-
ingu skjala, sem aldrei fyrr hafa
komið fyrir almenningssjónir, að
með undirferti tókst heimsveldis-
sinnum af gamla. skólanum, sem
hann kaliar „Saigonklíkuna", að
valda fríðslitum með sjálfstæðis-
hreyfingu Viet Nam og Frökltum.
Byrjað var á því í október 1946
að rjúfa marssamniriginn með því
að láta Frakka taka að skipta
sér af tollgæzlunni i Haiphong. Út
af þessu urðu aúðvitað árekstrar
og Débes ofursti, einn úr Saigon-
kiíkunni, notaði tækifærið til að
láta herskipið Suffren skjóta á
Haiphong. Eftir það jukust við-
sjárnar um allan helming-. 1 des-
ember var ráðist á Frakka, sem
búsettir voru í Hanoi. Devillers
gefur í skyn, að erindrekar
frönsku hernaðarsinna.nna hafi
egnt til árásarinnar. Svo mikið er
víst að franski herinn hóf hvar
vetna hernaðaraðgerðir og síðan
hefur verið barizt látlaust í Indó
Kína.
•
WkENHLLERS sýnir fra.m á, að
•■^allt fram til 1949 hélt Hó Sji
Min áfram að bjóða Frökkum frið'
og samninga en þau boð voru öll
virt að vettugi. Hinn franski rit-
höfundur kveður upp sérstaklega
harða dóma yfir framkomu sósíal-
Hvað segir Rannveig um það?
HÓ SJI MIN
demókrataráðherranna Moutet og
Ramadiers og Bidault og Coste-
Floret úr kaþólska flokknum.
Þessa menn og samherja þeirra
teiúr hann eiga sök á sex ára
styrjöld, sem hefur, að sögn
Werth „kostað Frakkland 30.000
mannslíf, meira fé en öil Marshall-
aðstoðin nernur og sligar fjárhag
þess. endurreisn og iðnað engu
síður en hernaðarmátt þess og
álit í Evrópu.“ 31. T. Ó.
Blað forsætisráðherrans
birtir í fyrradag grein um
hinar nýju reglur sem her-
námsstjórnin hefur gert,
undir fyrirsögninni „Þess
ber að geta sem gert er.“
Þar fer þetta málgagn
Rannveigar Þorsteinsdóttur
hinum mestu lofsyrðum um
ríkisstjórnina fyrir rögg-
semi og einbeitni í viðskipt-
um við hernámsliðið. Þann
einn skugga ber á að ríkis-
stjórnin hefur gengið of
langt, og er m. a. komizt
þannig að orði um þau. efni:
„lrel hefði mátt sýua hér
meiri tilhliðrunanseini og
i'ara t. d. þann mUIiveg að
leyfa óbrej’ttum dvöl til kl.
23. . . . Eðlileg og sjálf-
sögð er framlengitig dvalar-
le.vfislns á miðvikudags.
kvöldum, en hjggilegra
het'ði sennilega verið að gæta
þar meira hói's og lejfa t.
d. lengri dvöl á laugardags-
kvöldum. Virðist hér vera
uin fuli róttæka ráðstöfmi
að ræða í einu stökki. Síðar
hefði mátt reyna frekari
samkomuiagsumleitanir uni
niðurfellingii annars dags-
ins.“
Eftir þessar tillögur er
haldið áfram með þessum
orðum:
„Margir vilja gæta var-
úðar varðandi samnejti yið
varnarliðsmenn og hafa j ms-
ir deilt nokkuð á stjórnar-
völdin af þeim sökum, og er
ég eiun þeirra
en með línum:
þessum viidil
ég gjarnanl
vekja athj'glil
Jteirra sem eruj
sama sinnis áj
því, að þessj
ber að getal
sem gert er|
og viðurlicnna
þegar vel og skörulega er á
málum haldið, eins og nú
liefur verið gert.“
Niðurlag þessarar atliygl-
isverðu greinar í málgagni
Rannveigar fjallar um yfir-
mann. hernámsliðsins og
skilning hans á íslenzkum
aðstæðum og eru á þessa
lei'ð:
„Varla ætti að þurfa að
taka það fram, hve láiisöm
þjóðin er, en þó einkanlega
stjórnarvöldin, að slíkur
hershöfðingi skuli dvelja í
landiuu og vonandi hefur
liann fullan skilning á því,
að jafn fámenn og þjóðern-
islega viðkvæm þjóð og Is-
Iendingar ern hafi þrengri
og e. t. v. vanþroskaðri sjón-
armíð en tíðkanlegt er á
meðal hans voldugu þjóðar.
— Það var Jeitt að gera
þurfti ráðstafanir þær, scm
gerðar voru, en vonandi
skilur hershöfðing'inn, að
eins og á stendur varð eitt-
hvað að gera.“
Þessi ritgerð þarfnast
ekki skýringar hér í Þjóð-
viljanum, en ef ti] vill væri
ekki úr vegi að Rannveig
Þorsteinsdóttir segði álit sitt
á henni næst þegar hún tel-
ur sig þess umkomna að
ræða um samskipti herliðs-
ins og ísienzku þjóðarinnar.
Pinay gyrðir si« enn í brók
Ekki alveg á
kreppnum
Eisen-hower hershöfðingi -hef-
ur gert opinberlega grein fyrir
efnahagsmálum ' sínum. Hann
er ekki alveg á nástrái, þvi að
siðastliðVn tíu ár hefur hann
haft rúmlega 14 mi'ljón króna
tekjur, þar af hefnr hann grætt
\’fir 10 mill jóit kréhui' á bólc
sinni ,,Á krossferð í Evrópu“.
En nú sem stendttr hefur mað-
urinn eagár tekjur „að. undan-
skildum arði af eignum“.
'■7'i-önsk stjórnai-völd kröfðust
■- þess i siðustú viku að fár
sjúkur öldungur yrði dreginn fyrir
herrétt. Marcel Cachin, hin 83
ára gamla hetja franskrar verka-
lýðshreyfing-ar, lærisveinn og sam-
starfsmaður hins myrta Jean Jau-
rés, hefur í tvo mánuði legið
þungt haldinn á sjúkrahúsi í París
en samt hefur ríkisstjórn Antoine
Pinay þótt sæma að taka hann
með í tölu þeirra ellefu þing-
manna franskra kommúnista, sem
hún biður franska þingið að
svipta þinghelgi, svo hægt sé að
draga þá fyrir lög og dóm.
1”” þessum hópi er einnig Jacques
Duclos, sem verið hefur aðal-
ritari kommúnistaflokksins í veik-
indáforföllum Maurice Thorez. —
Ljóst er að atlaga ríkisstjórnar-
innar gegn frönsknm kommúnist-
um er framhald af þvi, sem reynt
var áð gera í sumar, þegar Duclos
var handtekinn og haldið vikum
saman í fangelsi. Þá var ekki
einu sinni reynt að fá hann svipt-
an þinghelgi, látið var nægja að
staðhæfa, að þar sem tvær dúfur
fundust í bíl hans hefði hanri ver-
ið staðinn að þátttöku í „samsæri
gegn innra öryggi ríkisins“. Þegár
þetta fáránlega mál kom fyrir
dómai*a (eftir að dúfurnar höfðu
verið krufðar og vísindalega rann-
sakaðar) vísaði hann því auðvit-
að frá og fyrirskipaði að láta Duc-
los lausan. Um leið hrúiidi urn
koll öli sú spilaborg, sem stjórn
Pinay hafði byggt af húsrannsókn-
um og fjöldahandtökum. Básúnað
hafði verið út um allan heirn að
flett hefði verið ofan af stór-
kostlegum njósnum og landráðum
franskra kommúnista en ekki
tókst að korna saman einni ein-
ustu málshöfðun, siðasti fanginn
eftir júníhandtökurnar var látinn
laus r flotahöfninni Toulon viku
áður en stjóm Pinay gyrti sig enn
í brók og hjó í sama knérunn.
Eins og í sumar var byrjað
með liúsrannsóknum á flokks-
skri.fstofum og ritstjórriarskrif-
stofum kommúriistá víða um
Frakklánd. Ekki tókst Pinay ' óg
mönnúm hans þó áð hnlda hefn-
áSáráætlúriinni betúr Teyridri1 en
það, að I’Hunranité, aðalmálgagn
kommúnistaflokk'Siris, gat' skýrt
frá að húsfannsökri hjá því stæði
fyrir dyfum dagirin áðuf en húri
var géfð. Þegár húsrannsóknir og
handtökur höfðú ‘staðið í tvo daga
var loks tilkynnt átyllán fyrir
þeim. Maftínaúd-Deplat dóms-
málaráðhcrra tilkynnti áð hinir
handteknu og þiúgménnirúíf,' sem
krafizt var að sviptir yrðu þiiig-
helgi, mvndú verða ákærðir fyr-
ir að „grafa undan baráttúkjarki
hersins og þjóðarinnar.... grafa
undan ytra öryggi rikisins....
með friðaráróðri og áróðri gegn
Ba.ndaríkjuiiúm“. Mikla áherzlú
lagði dómsmálaráðherrann á, hví-
likur höfúðglæpur það væri að
krefjast þess að nýlendustríðinu
í Indó Kína væri hætt og friður
saminn við Hó Sji Minh, foringja
sjálfstæðishrej’fingar landsbúa.
Sérstaka athygli vakti hand-
tökuskipun, senr gefin var út
gegn Alain le Léap, aðalritara
AlþýðúSambands Frakklands. le
Léap var leitað í tvo daga en
þá gaf hann sig fram ásamt lög-
fræðirigi síriúrir og var þegar
hnepptur í fangelsi. le Léap var í
flokki sósialdemokrata þegar þeir
klufiú Alþýðúsamband Frakklands
én hann néitaði að taka þátt í
klöfnirtgsstarfseminni. Síðan lief-
úr; hann stjórnað sambandinu á-
samt kommúnistanum Benoit Fra-
con. le Léap er varaforseti Al-
þjóðasambands verkalýðsfélag-
anna og- ]>egar er risin alþjóðleg
hreyfing unr að krefjast þess að
hann sé látinn laus úr fangelsL
■*Mandfaka' 1« Léap sýnir svo
ekki verðru' uiu villzt hvað
fjn-ir frönsku rikisstjórninni vakir
nreð herferðiirni gegn kommúnist-
um. Ie Léap er öllum öðrum frem-
ur tákn þeirrar oiningar allra
þjóðrækinna Fraklca gegn banda-
rískri undirokúú og lcjaraskerð-
ingu, scm komrriúnistaflokkúrinn
berzt fyrir. Piaav mun hafá talið
vænlegast að leggja til atlögu
er hann ialdi flokkinn veiktan af
reikningsskilúnum við Marty og
Tillon, þá af foringjum hans, sem
ekki höfðu fengizt til að fj’lgja.
þjóðfylkingarstefnunni af heilind-
um. En hætt er við að hann hafi
misreiknað sig þar, ékki'síður’en
þegar reynt var að-koma Duclos
í svarthoHð um langa framtíð
fyrir að hafa i fórum sínum tvær
dauðar dúfur.
’Mjnágiiín frýr Pinay kænsku. Sam-
Ömis því að ha.nn lét, fang-
elsa þá. menn, sem fremstir hafa
staðið I baráttunrii gegn ’yfiV-
drottnun Baftdai-íkjánná í Fra.kk-
landi, greip hann fyrsta- • tækifieri-
sem gafst til að koma fra.ni seni
fúllti-úi fra.nsks þjóðarstolts gegn
Jþáadai'ískúm yfirgangi. Forsætis-
ráðherrann rak aftur i Dunn,
sendiherra Bandáríkjástjórriár i
Pai-ís,' bandaríská orðséridingú, þar
sem msélt var fjúir um hverjar
niðurStöðútölur skyldú verá á
næstú fjárlögúm Fraltlclands. Pin-
ay notaði stór orð um að Banda-
ríkjastjórn ætti eklci að vera meS
nefið niðri í þvi, sem henni kæmi
ekki við, og stuðningsblöð hans
helltn sér yfir „barnaskap, rudda-
hátt og fáfræði" stjórnarherraima
í Washington. Fréttaritari New
York Tlmes í París lét sér ekki
verða bylt við þennan uppsteit.
Hann fullvissaði landa sína um
að þeir mættu vera rólegir, Pinaj’
væri bara að rétta við álit stjórn-
ar sinnar hjá þjóðernissinnúðúin
hægiimönnum á franska þinginu..
■*Weir stjórnmálamenn og verka-
■ lýðsleiðtogar, sem Pinay hef-'
ur nú látið varpa í fangelsi, og
þingmennirniii, sem hann vill
fá svipta þinghelgi, eru úr hópi
þeirra, sem fremstír börðust fyrir
frelsi Fraklclands í leynihreyf-
ingúnni gegn nazistum. Pinay og'
nánustu samstarfsmenn hans eru
hinsv.egar. aftúi’göngur úr Yichj’-
stjórninni. Pinay sat í ríkisráöi
Pétains og þá af honura heiðurs-
mérki. Eftir stríðið var hann,
um tíma sviptur borgaralegúm.
réttindum fyrir samstarf við Þjóð-
verja. Martinaud-Deplat dóms-
málaráðherra er líka gamall Vichj’-
maður. Hægri hönd lians og skrif-
stofustjóri er de Schwartz, sem
var einkaritari erkijkvislingsins
Lavals. Og Yves Michel, rannsókn-
ardómarinnar, sem undirritaði
fj’rirskipanirnar um húsrannsókti-
irnár og handtökurnar, var úm.
tíma ráðheiTa í stjórn Pétains
í Vichy. 31. T. Ó.
Flest börn
koma undir á
haustin
Af maimf jöldaskýrslumrm
1941—1950 er Ijóst, að hér á
landi koma flest börn undir á
haustin og framan af vetri. I
skýrslunmn er tafia er sýnir
hyefnig fæðingar skiptast á
mánuðina. Tíðastar eru þœr
mánuðina -júní til septeniber;og
þýðir það að fleSt börn koma
uudlr máúuðina september til'
desember. Fæstar’ eru fæðing-'
arnar hmsvegar í janúar, svö
að barngethaðir eru fátíðastir
í apríl. Fólk er þvi frjósamast
eftir sumárið en veturinn dreg-
Ur úr frjóseminni.