Nýi tíminn - 05.03.1953, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 5. marz 1953 — NÝI TÍMINN — (9'
Einokanarkiumlan að verki:
Þarmeð trvggir einokunarkiíkan sér vald ylir ijármagni, er nent-
ur 125 miiljónum króna og nkið leggur þaS svo að segja allt til!
„i@ireÍ0Hili|sjéss“ Framsóknar og „einstaklingsíram-
tak“ Ihaldssns breiða sinn fagra feld yflr þefta ráni
Reykjavlkurvaldið, liin þríeina • peningaklíka Vilhjálms
Þór, Björns Ólafssonar og Kveldúlfs, sliipuleggur yfirráð
sín yíir ríkisvaldinu, bönkun'um og fjármagninu af mikilli
forsjá og magnaðri ósvífni. Fyrirmyndina þarf ekki langt
að sækja: ,,AuðIærð er iíl danska“, var sagt forðum. Auð-
lærður er amerískur gangsterismi nú, ekki sízt fyrir um-
boðsmenn Standand Oil og Coca cola.
Þrenningin fyrrnefnda kann að búa um sig og hún
veit, hvar nauðsynlegast er að hreiðra mn sig vel.
1 bankaráði Landsbankans sitja þeir saman Vilhjálmur
Þór og Ólafur Thors. Og bankamálaráðherra er Björn
Ólafsson.
Hlutleysi væri emci
björg Norðurlandci
Norskur sendiherra leysir frá skjóðunni
Maður, sem unnið hefur ævistarf si.tt í utanríkisþjón-
ustu Noregs, gaf nýlega út bók, sem mikla athygli hefur
Áður var Vilhjálmur Þór
bankastjóri Landsbankans.
Þegar hann vildi fá forstjórn
SÍS, til að geta gert það að
imdirstöðu fjárplógsstarfsemi
Framsólaiarklíkunnar, vildi
hann ráða eftirmanni sínum í
Landsbankanum og tókst að
semja við Ihaldið um það að
fá Jón Árnason inn, en hon-
um bolaði Vilhjálmur frá
Sambandinu. Það var 1945.
En eftir að íhaldið, Fram-
sókn og Alþýðuflokkurkin
settu landið undir efnahags-
leg yfirráð ameríska auð-
valdsins, fór svo að hinum
amerísku yfirboðurum og er-
indrekum þeirra hér og eink-
um eftirlitsmanninum, Benja-
mín Eiríkssyni, fannst að
bankastjórar Landsbatikans
væru ekki nógu stimamjúkir
og of þjóðlegir í afstöðu sinni.
Og þá gerði valdaklíkan
sér hægt um liönd og skap-
aði nýjan banka, Framkvæmda
bankann, sem fékk með lögum
frá síðasta Alþingi m.a.s. sér-
réttindi sem Landsbankinn
ekki hefur. Og þar ákvað í-
haldið og Framsókti að
tryggja undirgefnina við
Ameríkana með öruggu banka
ráði og kusu því í það: Ey-
stein Jónsson, Jóhann Haf-
stein og Gylfa Gíslason. En
bankastjóri skyldi vera
Benjamín! — Þessi banki á
svo sérstaklega að annast
sambandið milli ameríska
auðmagnsins og hinna „ís-
lenzku“ leppa þess, að svo
miklu leyti sem ríkisstjórn
Framsóknar og íhalds ekki
skipuleggja þá leppmennsku
beint.
En við umræðurnar um
Framlcvæmdabankann á Al-
þingi korost endanlega upp
um fyrirætlanir þeirra_ sam-
særismr.'inanna, einokunar-
herranna í Revkiav'kurauð-
valdinu. v'ðvíkjandi Áburðnr-
verksmiðjunni, o.g sú hneyklis-
saga þarf að verða alþjóð
kunn, þvi bar sést skýrra en
nokkur staðar annarsstaðar,
hve skipulögð ósvífni og hve
skefjalaus yfirgahgur þessa
penmgavalds Ihalds og Fram-
sóknar er.
Áburðarverksmiðju-
málið.
Áburðarverksmiðian mun
kosta um 125 milliónir króna.
Hún verður því dýrasta verk-
smiðjufyrirtæki landsins. Hve
gífurlegt fjármagn það er,
sem í hana fer, sést bezt, þeg-
ar menn hafa í huga að all-
ir nýsköpunartogararnir 32
Ikostuðu tæpar 100 milljónir
króna og allar sildarverk-
smiðjur ríkisins 60—70 millj.
króna.
Einokunarklíka peninga-
valdsins hugsaði sér strax
gott til glóðarinnar að sölsa
Áburðarverksmiðjuna undir
sig.
En nú var Áburðarverk-
smiðjan alltaf hugsuð sem al-
ger ríkiseign, sjálfseignar-
stofnun, sem eingöngu heyrði
undir Alþingi. Og þannig
hafði frumvarpið um hana
verið samþykkt í neðri deild
og við 1. umræðu í efri deild.
Þá hófst fyrstí taflleikur
peningaklíkiiniiar. Björn Ól-
afsson bar fram breytingar-
tillögu um að ef hægt væri
að fá hlutafé að upphæð 4
milljónir króna frá einstökum
aðiljum, þá skyldi ríkið leggja
fram 6 milljónir króna og
verksmiðjan skyldi rekin sem
hlutafélag. Þetta var þvingað
fram af íhaldi og Framsókn
á síðustu dögum þingsins
1949.
Síðan hófst á næsta Al-
þingi annar taflleikur pen-
ingaklíkunnar. Framsóknar-
ráðherrunum var nú leikið
fram sem peðum Reykjavíkur-
auðvaldsins og þeir látnir lýsa
því yfir að hlutafélagið, sem
hefði verið sfcofnað með 10
milljón króna hlutafé, væri
eigandi áburðarverksmiðjunn-
ar. Með öðrum orðum: Hluta-
félag með 10 milljón króna
hlutafé skyldi eiga verk-
smiðju, er kostaði 125 milljón-
ir króna. En ríkið átti að
lána því 115 milljónir til þess
að byggja verksmiðjuna.
Og Framsóknarráðhérrarnir
vörðu lögbrot sín og rán með
því að segja: Ríkið á meiri-
hluta hlutabréfanna. Og þá
faanst þéim allt í lagi að gefa
þeim hluthöfum, sem lögðu
fram 4 milljónir 4/10 úr
verksmiðjunni (—' verðmæti
þessara 4/10 er 48 milljónir,
þegar verksmiðjan væri búin
að borga sig)!
Það þarf auðvitað e’úci að
taka það fram að Vilhjálmur
Þór er fomnður verksmiðju-
stjórnar og SÍS lagði fram 2
milljónir króna í hlutafé, sem
það mun hafa grætt aftur á
umboðslaunum fyrir vélar,
sem Áburðarverksmiðjan ei
látin kaupa.
Svo kom þrifiji íeikurinn á
síðasta þingi. Öll ríkisstjórnin
lagði til að öll hlutabréf rík-
isins í Áburðarverksmiðjunni
væru afhent Framkvæmda-
bankanum sem stofnfé. Benja-
mín Eiríksson átti þá víst sem
bankastjóri að fara með at-
kvæði og ennfremur ráðstafa
eignaréttinum yfir þeim,
vafalaust í samræmi við fyr-
irskipanir Alþjóðabankans, er
hann leyfði fjárframlag til
Áburðarverksmiðjunuar.
Aðspurður livað hann ætl-
aði að gera með hlutabréf rík-
isins í Áburðarverksmiðjunni,
svaraði Benjamín að hann
hugsaði sér að þau yrðu seld.
Og er þetta í samræmi við
þau fyrirmæli Marshalllag-
anna að framlögin skuli not-
uð til að efla „einkaframtak-
ið“. Amerískt auðvald lítur
sem sé á áburðarverksmiðju í
ríkiseign sem hvern annan
„bolshevisma“, en áburðar-
verksmiðja í eign einkaum-
boðsmanna Goca cola og
Standard Oil, það er allt í
lagi.
Þannig var tilgangurinn
með samsærinu auglýstur:
Það átti að selja „einkaaðii-
um“ hl'utabréf ríkisins og þar-
með var eignaréttur á áburð-
arverksmiðjunni, sem kostar
125 milljónir króna kominn í
hendur „ einkaaðilja“, sem
leggja fram 10 milljónir
króna í hlutfé — og græða
máske það hlutafé allt í um-
boðslaunum eða öðruvísi
gróða á stofnun fyrirtækisins.
Endantega ráninu fiæstað
fram yfir kosningar.
Sósíalistafiokkurinn haíði
ailan tímann afhjúpað lögleys-
isaðfarir Framsóknar og I-
halds í ábnrðarverksmiðju-
málínu. Og nú kom hann upp
um fyrirætlun jæirra með frá-
sögn Benjamíns.
Og stjórnarflokkarnir
runnu frá því að fullkomna
ráaið með sölu hlutabréfa rík-
isins. Því var frestað fram
yfir kosningar. — En gef:
þjóðin bessum ránsflok’um
Reykjavíkurauðvaldsins ekki
ráðningu í kosningunum ?
sumar. verður rán:ð fullkomn-
að og áburða rverksmiðiar
með sínar 12-5 milljón krcna
fjármagni gefin einstakiing-
um.
Og bað þarf eng'nn að efast
um að það verða „réttir" ein-
staklingar. Það er séð um bað
nú þegar að ekkert af gróða
á byggingu Áburðarverksmiðj
unnar fari vt fyrir „hringinn“
Sá, aðili, sem annast eftirlit
ng rnusió með bvggingu Á-
burðarverksmiðjunnpr er Al-
menna byggiagarfélagið h.f.
Einn helzti maður í stjóm
Framhald á 11. síðu.
vakið.
Maðurinn er Einar Maseng,
sem nú er orðinn sjötugur. Ár-
in 1939 til 1941 var hann
sendiherra Noregs í Moskva og
gengdi mörgum öðrum embætt-
um í norsku utanríkisþjónust-
unni.
„Iíin sundruð’u Norður-
lðnd“.
Bók Maseng heitir: „Ifn
sundruðu Norourlönd milli aust-
urs og vesturs". Hann segir þar
að með því að gerast aðili að
A-bandalaginu hafi Noregur
gengið í gildru og dregið Dan-
mörku með sér. Það eina, sem
getur bjargað Norðurlöndum
frá því að verða gerð að banda-
rískum broddgaltarherstöðvum
og síðan gjöreydd er að dóúii
Masengs að hlutlaust Þýzkalaiid
verði gert að friholti milli
Sovétríkjanna og Vesturveld-
anna og að Norðurlönd gangi i
hernaðarbandalag, vígbúist vel
en forðist bandalög við stór-
veldasamsteypur.
Maseng kemst að þeirri nið-
urstöðu að það sé bandarísk
I skýrslunni segir ennfremur,
að Bandaríkin standi að þessu
leyti miklu verr að vígi én
Sovétríkin. Miklu 'meiri á-
herzla sé lögð á tæknimenntun
í Sovétríkjunum en Bandaríkj-
unum og er það nefnt sem
dæmi, að árið 1955 muni um
50,000 verkfræðingar og tækni-
lærðir menn útskrifast úr
menntastofnunum í Sovétríkj-
unum, en aðeins 15,000 í
Bandaríkjunum .
Hin mikla hervæðing í Banda
ríkjunum hefur leitt til þess,
að skortur á tæknilærðum
mönnum er orðinn svo mikill,
að fyrirtækin gera oft út menn
í skólana til að ráða nemeadur
þegar að námi loknu.
Nokkur vanhöld hafa orðið á
bátum þessum; vél v.b. Sigur-
fara bilaði fyrir alllöngu síðan
og koin þá í hans stað v.b. Jón
Valgeir, og nú í febr.mánuði
strandaði v.b. Reynir og
skemmdist nokkuð, en sennilegt
er að viðgerð á honpm verði
lokið og hann komist á ve'ðar
upp úr næstu mánaðarmótum.
Reytingsatvinna hefur verið
á Akranesi í vetur, aðatlega við
fiskvinnslustöðvarnar þrjár,
hjá Haraldi Böðvarssyni, Fiski-
heimsvaldastefna eins og hún
kemur fr.am í Kóreu, sem heims-
friðnum standi m.est hætt;': af.
Hinsvegar hafi þau bandarísk
öfl, sem höfðu ,,þörf“ fyrir
Kóreustríðið gert örlagaríka
skyssu með því að ana. út í það.
Auk þesg telur Maseng, að
ef MacArthur og skoðanabræð-
ur hans liafi sitt fram sé yfir-
vofandi hætta á því að Kóreu-
stríðið snúist upp í þriðju heims
styrjöldina.
Marslialláætluiiin á engan
siim líka.
Þessi norski sendiherra kemst
svo að orði, að Marshalláætlun-
in sé snjallasta bragð, sem sag-
a.n greinir frá, til að rýja misk-
uri’riarlaust heilar þjóðir undir
því yfirskini, að verið sé a.ð
„hjáiþa“ þeim.
Loks segir Maseng, að tillög-
ur Sovétríkjanna í Þýzkalands-
málunum gætu tryggt frið í
Evrópu en fyrirætlanir Banda-
ríkjastjórnar um að halda
Þýzkalandi klofnu hljóti að
leiða f’l friðslita.
Þetta telur stofnunm geca
haft alvarlegar afleiðingar fyr-
ir vísindarannsóknir í Banda-
ríkjunum, því margir þeirra
hæfileikamestu, sem annars
hefðu haldið áfram námi og
vísindaiðkunum að afloknu
prófi, leggi beint útí atvinnu-
lífið og glatist vísiridun'um. Ef
þessari þróun haldi áfram, seg-
ir í skýrslunni, að ek'ki muni
líða á löngu, þartil Bandaríkin
,,hafa misst yfirburði sína“ yf-
ir Sovétríkin á tæ'krrisviðinu. —
Við þessa. setningu má bæta
því, að sá samanburður, sem
gerður er í skýrslunni, virðist
ótvirætt benda til, að það hafi
þegar gerzt.
er aðallega hraðfrvstur en
einnig hefur verið allmikið hert
i tveim hinum fyrsttöldu fisk-
vinnslustöðvum.
Báðir bæjartogararnjr, Bjarni
Ólafsson og Akurey, haxa lagt
aflann upp á Aliranesi og er
honum skipt milli fiskvinuslu-
stöövanna þriggja, auk þess
sem bærinn hefur sjáifur lótið
herða lítinn hluta af aflanum
mestmegnis úrgangsfisk.
ast í Sovétrík junum en DSA
Bandarísk vísindastoínun varar viá
,,hættulegri þróun"
Mikill skortur er á tæknimenntuöum mönnum í Banda-
ríkjunum, segir í nýútkominni skýrslu frá National Seien-
ce Foundation, hálfopinberri bandarískri vísindastofnun.
1Ö feátai* — SæiaaflegsiFfafli
Aflabrögð báta á Akranesi hafa verið sæmileg í vetur cg
mun betri en í fyrra. Átján bátar hófu róðra þar í vertíðar-
byrjun, þar af tveir útilegubátar.
veri og Heimaskaga. Fiskurinn