Nýi tíminn - 10.06.1954, Side 6

6) — NÝI TÍMINN — Fhnmtudagur 10. júní 1954
NYl TÍMINN
l'tgefandi: Samelnlngarflokkur alþýdu — Sósíalistaflokkurlno.
Kitstjóri og ábyrgðarmaður: Ásmundur Sigurðsson
Greinar 5 blaðið sendist til ritstjórans. Adr.: Afgreiðsla
Nýja tímans, Skólavörðustíg 19, Reykjavík
Afgrelðsla og auglýsingaskrifstofa Skólav.st. 19. Slmi 7500.
Áskriftargja'd er 30 krónur á ári.
Prentsmiðja Þjóðvlljans h.f.
Hvsuær birtast reglarnar?
Nú er senn liðinn hálfur mánuður síðan Kristinn Guð-
mundsson utanríkisráöherra birti hinn síðborna samning
sinn við Bandaríkin, en plagg það var sem kunnugt er
.-jafn marklítið og það hefur verið lengi á leiðinni. Og í
þokkabót voru ýms fróðlegustu atriði samninganna alls
ekki birt þar. Einn kaflinn í plagginu hljóðaði t.d. á
þessa leið:
,,Gera skal girðingu um dvalarstaði varnarliðsmanna á
Eeflavíkurflugvelli og annars staðar, í pvi skyni að auð-
velda hvers konar eftirlit og löggœzlu (p.á.m. tollgæzlu)
í sambandi við pessi svæði.
Samtímis hefur verið gert samkomulag milli íslenzku
ríkisstjórnarinnar og yfirmanns varnarliðsins um á hvern
hátt feröir varnarliðsmanna út af samningssvœðum og
ferðir íslendinga inn á samningssvœði skuli takmarkaðar
eftirleiðis, og gengur pað samkomulag í gildi nú pegar.
Er pess að vœnta, að hinar nýju reglur leysi á viðunandi
háít pau vandamál sem zippi hafa verið í samskiptum
jsiéndinga og varnarliðsmanna á samningssvœðunum og
uian peirra. Hafa íslenzk yfirvöld aðstöðu til að sjá svo
um að eftir pessum reglum sé farið“.
Svo mörg eru þau orð', og almenningur er engu nær um
hverjar þær nýju reglur eru sem eiga að „leysa á viðun-
ahdi hátt þau vandamál sem uppi hafa veriö í samskipt-
um íslendinga og varnarliðsmanna“. Þetta hljóta þó aö
vera hin merkustu nýmæli ef orð ráðherrans eiga við ein-
hver rök að styöjast og því dularfyllra aö hann skuli
ckki flýta sér að koma þeim fyrir almennings sjónir.
Auk þess er það alkunna að það er einmitt aöhald al-
mennings sem er traustasta eftirlitið með því að reglum
sé fylgt. Ef reglur þessar eru birtar mun ekki standa á
þjóðinni að hafa eftirlii með því að þær séu haldnar og
koma öllum brotum á framfæri. Ef ráðherrann he'fur á-
hnga á því að svo veröi, ætti því síður að standa á hon-
um að birta reglurnar.
Þögnin um reglurnar er hins vegar grunsamleg, enda
er reynsla þjóðarinnar af slikum plöggum ekki beisin.
Mönnum er t.d. í fersku minni þegar Bjarni Benediktsson
íár.n upp þaö snjallræði að láta hermennina fara í borg-
araleg klæði áður en þc.ir kæmu í bæinn og þóttist með
þvi „leysa á viðunandi hátt þau vandamál sem uppi hafa
verið í samskiptum íslendinga og varnarliðsmanna“. Eru
hinar leynilegu reglur Kristins ef til vill eitthvert. liliðV
stætt bragð? Þannig mun verða haldið áfram að spvrja
meðan ráðheirann kýs að fela afrek sín af furðulegu yfir-
læiisleysi.
„11 draifa
Eins og Nýi tíminn benti á 1 upphafi fela samn-
ingarnir við Bandavíkin það í sér að ríkisstjórnin hefuv
lcfað aö vinna að því að hernámsliðið fái að leggja undir
sig Njarðvík, og hefur þessi skilningur verið staðfestur í
Tírnanum undanfarna daga. Jaínframt hefur blaðiö reynt
á.c lýsa þessu nýja afsali landsréttinda sem hagsbót fyrir
Euðurnesin! Það er því ástæða til að rifja upp dóm þessa
sarna blaðs fyrir einu ári í umræðum um mælingar
Bandaríkjamanna í Njarðvík. Þaö sagði að uppskipun
hergagna í Reykjavík „gœti aukið árásarhættuna héf' og
því hefði ríkisstjórnin „hvatt herinn til hafnarbyggingar
á .Suðurnesjum“. Framkvæmdir hersins þyrftu að vera
þannig „að pœr miði að pví að dreifa hættunni frá hinum
fjölbyggðustu stöðum, ezns og Reykjavík, ef til stríðs
skpldi koma“.
Þannig var mat Tímans þá á aöstöðu íbúanna í Njarö-
Vik: það átti að fórna þeim í stað Reykvíkinga! Og þessi
lysing blaðsins gaf einnig góða mynd af þeirri „vernd“
sem hemáminu fylgir — og er nú ekki lengur bundin við
lilíítá landsins, heldur landið allt, eins og reynslan af
vetnissprengjunni sannar bezt.
Verður Norður-Afrika nfff Indé Kina?
Hermdarverk magnast, skœruhernaSur
hafinn i frönsku nýlendunum
ar voru elcki seinir á sér að 'ffT'kki er að efa að afieiðingar
banna alla starfsemi hans og þeirrar ráðstöfunar verða
fangelsa forystumennina eða enn magnaðri hjaðningavíg,
gera þá útlæga. Marokkóbú- dráp og hefndardráp. Land
Cprenging á ráðhústorgi
^ Marrakesh í Marokkó og
skothríð í fjöllum Túnis í sið-
ustu viku minntu á það a&
víðar en í Indó Kína er ný-
lenduveldi Frakka að liðast í
sundur. I Marrakesli var
Auguste Guillaume hershöfð-
ir.gi að kveðja áður en hann
lét af embætti og fór heim til
Frakkiands. Meðan hann var
inni í ráðhúsinu ásamt mekt-
armönnum staðarins sendi
andspyrnuhreyfing iands-
manna honum kveðju sína
með sgrengju sem grafin
hafði verið niður í grasfiöt á
torginu og drap og særði yfir
40 manns, flest hermenn úr
heiðursverði landstjórans. í
Túnis réðust skæruliðar að
afskekktum býlum franskra
landnema, drápu fimm þeirra
og lögðu eld í húsin.
Því er víða spáð að brátt
geti rekið að því að Norð-
ur-Afríka verði nýtt Indó
Auguste Guillaume
Kína, þar brjótist út allsherj-
ar uppreisn gegn Frökkum,
sem ráða löndunum Túnis,
Alsír og Marokkó með 20
milljónum íbúa. Yfirgnæfandi
meirihluti þeirra eru Márar,
einu fjölmennu þjóðirnar sem
játa múhameðstrú og ekki
hafa enn öðlazt sjálfstæði,
hvorki í orði né á borði. Sjálf-
stæðisbarátta í löndum þess-
um hófst fyrir alvöru i iok
heimstyrjaldarinnar síðari og
hefur síðan magnazt jafnt og
þétt. Frönsku nýlenduyfirvöld-
in hafa svarað með valdbeit-
ingu jafnframt lítilfjörlegum
tilslökunum og árangurinn er
sá að skálmöld ríkir bæði í
Túnis og Marokkó og í Alsír
virð'st ætla að sækja í sama
horfið.
]t/farokkó er stærsta og auð-
■*-’*ugusta lahdið af þessum
þremur. Þar hefur keyrt um
þverbak síðan í fyrra þegar
Guillaume landsstjóri rak Sidi
Mohamed Ben Youssef soldán
fr.í völdum og sendi hann á-
samt öllu skylduliði í útlegð,
fyrst til Korsíku og síðan til
smáeyjar í Indlandshafi.
Leppur Fralcka, Sidi Mohamed
Een Moulay Arafa, var gerð-
ur soldán i lians stað en nýt-
ur engrar virðingar. Sjálfstæð
Lshre>'fing Marokkóbúa kom
fyrst fram í stjómmálaflokki
sem nefnist Istiqlal en Frakk-
ar eiga þess því engan kost að
berjast fyrir kröfum sínum á
stjórnmálasviðinu og afleið-
ingin er sú sama og af allri
nýlendukúgun, ofbeldi er
mætt með ofbeldi. Síðan Ben
Youssef var rekinn frá vöid-
um hefur einn Frakki eða
leppur þeirra verið veginn á
dag að meðaltali, járnbrauta-
lestir hafa verið sprengdar og
önnur skemmdarverk unnin.
Moulay Arafa, le psoldáni
Frakka, hafa verið sýnd tvö
banatilræði. Guiilaume laud-
stjóri hefur látið handtaka þá
menn þúsundum saman sem
grunaðir eru uin þátttöku í
sjálfstæðishreyfingunni og
flytja í fangabúðir en fyrir
hvern einn sem er fangelsaður
spretta margir upp.
iQvipaða sögu er að scgja frá
^ Túnis. ITabib Bourguiba,
foringi stjórnmálaflokksins
Néo-Destour, sem berst fyr-
ir sj-álf3tæði landsins og hef-
ur fýlgi alls þorra landsbúa,
er fangi á eynni Gaux undan
strönd Bretagne. Flestir aðr-
ir foringjar flokksins eru
Erl end
tíðindi
einnig í útlegð eða fangelsi.
Mannvígum og skemmdar-
verkum hefur ekki linnt hin
síöari ár. Flestir hinna vegnu
eru innlendir lep ar Frakka
en franskir landnemar hafa
eirmig skipulagt hermdar-
verkasamtök, sem nefnast
Hvíta höndin og bera ábyrgð
á morðum þjóðernissinhaðra
Túnisbúa svo sem Fehrat
Ilached, foringja verkalýðs-
sambands landsins. Bæði í
Túnis og Marokkó saka
franskir landnemar, sem hafa
auðgazt á því að mergsjúga
nýlenduþjóðirnar, nýlenduj'f-
irvöldin og yfirmenn þeirra í
París um að taka á and-
spyrnuhrevfingunum með silki
hönzkum. Þegnr Pierre Voiz-
ard, landstjóri í Túnis, kom
frá París í síðustu viku, gerðu
landnemar hundruðum saman
aðsúg að honum á flugvellin-
um. Hafa þeir nú haft það
fram að þeim verða afhent
vopn úr vopnabúrum franska
hcrsins.
nemarnir frönsku eru einung-
is lítill hluti af íbúum
nýlendnanna í Norður-
Afríku en þeir hafa fleytf
rjómann af landsgæðum og
hafa vegna auðlegðar sinnar
mikil áhrif á frönsku borgara-
flokkana. I Marokkó eru land-
nemarnir 400.000 en lands-
menn átta milljónir. í Alsír
eru hliðstæðar tölur ein millj.
og átta milljónir. Þar hafa
frönsku landnemarnir sölsað
undir sig tvo fimmtu af rækt-
anlegu landi og það eru aað-
vitað frjósömustu blettirnir.
Stórjarðaeigendur í hópi
þeirra hafa safnað gífurleg-
um auði, því að ko.up innbor-
inna landbúnaðai"/erkamanna
er um tólf krór.ur á dag. Op-
inberar skýrslur nýlenduyfir-
valdanna sjálfra frá 1948
bera með sér að 60 af hundr-
aði af fjölskyidum Mára lifa
í sárustu örbirgð. Af 60.000
opinberum starfsmönnum í
Alsír eru 5000 múhameðstrú-
ar og af þeim hcpi eru 4998
dyraveroir, götusóparar cða í
öðrum lægstu störfunum.
Tvær milljónir barna múha-
meðstrúamianna eru á skóla-
skyldualdri en ekki nema
fjórður.gur þeirra á þess kost
að ganga í skóla.
Kjör Mára í Marokkó eru þó
enn verri en í Alsír. Þar
eru einnig 2 milijónir barna á
skólaskyldualdri en skólar eru
ekki til nema fyrir tíunda
Ilabib Bourguiba (í miðið)
hvert. Þar að auki er kennsl-
an á frönsku nema tíu stund-
ir á viku, landsmenn fá ekki
að nota sitt eigið mál í nein-
Framhald á II. síðu.