Nýi tíminn - 27.06.1957, Page 7

Fimmtudagur 27. júní 1957 —' NÝI TÍMINN — (7
80 ár liðin frá sfofnun
IsafbldarprerifsiTiiáiií h. f
Láta mon ftærri a
bækur komið lít á foríagi ísafoldar
I dag, 16. júní, eru liðin rétt 80 ár síðan fyrsta tölublað af
Isafold, sem prentað var í ísafoldarprentsmiðju, kom út. Er
afmæli prentsmiðjunnar síðan miðað við þennan dag og er
hún því nú eitt af elztu, starfandi fyrirtækjum landsins.
Það var Björn Jónsson síðar
ráðherra, sém stofnaði fyrst
til útgáfu ísafoldar árið 1874
og var blaðið fyrst prentað í
Landsprentsmiðjunni. Er eig-
endaskipti urðu að Landsprent-
smiðjunni um áramótin 1876-
1877, lagði Björn drög að
stofnun eigin prentsmiðju og í
júní 1877 tók hún til starfa.
Ör þróun prentiðnaðarinnar
Með stofnun Isafoldarprent-
smiðju má segja að verði alda-
hvörf ' í prentiðninni hér á
landi, þróun hennar verður
mjög ör næstu áratugina.
Fyrstu starfsárin voru afköst
ísafoldarprentsmiðju um 13
(Gulu bækurnar). Bækurnar
eru Catalína eftir W. Somerset-
Maugham, Morðinginn og hinn
myrti eftir Hugh Walpole,
Snjór og sorg eftir Henry
Troyat og Fórnarlambið eftir
Daphne du Maurier. Einnig
koma nú út tvö síðustu heftin
af Islenzkum sagnaþáttum og
þjóðsögum, sem dr. Guðni
Jónsson hefur safnað.
I haust er væntanleg frá
ísafold Dönsk-islenzk... orðabók,
um 1100 blaðsíðna. rit. Er það
endurskoðuö og að nokkru
ley ti endursámin útgáfa af
orðabók Freysteins Gunnars-
sonar skólastjóra og hefur Ág-
jMaigt af núverandl starfsfólki ísafoldarp rentsmiöju hefur upnl'
mjög lengi lijá fyrirtækinu, en þau sem sjást hér á myndinni þó
langlengst, Frá vlnstri: 1‘órður jMagnússon, sem hóf störf hjá lsa-
fold 1. apríl 1897, þá Einfríður Guðjónsdóttir sem hóf störf 4. október
1994 og lengst til hægrf Gísli Guðmundsson, en hann hefur unnið
í lsafoldarprentsniiðju síðan 18. maí 1888.
arkir (ca 200 blaðsíður) prent- úst Sigurðsson magister annazt
aðar á mánuði, en nú mun láta
nærri, að prentsmiðjan afkasti
jafnmiklu verki á einum degi
eða skemmri tíma.
Saga ísafoldarprentsmiðju er
að mestu tengd Birni Jónssyni
og niðjum hans, fyrst Ólafi rit-
stjóra, sem eignaðist hana
1909 og rak til dauðadags
1919, en það ár var ísafoldar-
prentsmiðja gerð að hlutafélagi
og var Sveinn Björnsson, síðar
forseti, fyrsti formaður félags-
stjórnar. Núverandi stjórn
skipa þrir sonarsynir Björns
Jónssonar: Pétur Ólafsson for-
maður og er hann jafnframt
framkvæmdastjóri, Henrik Sv.
Björnsson og Björn Ólafsson.
Umfangsmikil bóka-
átgáfa Isafoldar
Strax á fyrstu starfsárum
Isafoldarprentsmiðju hóf Björn
Jónsson nokkra bókaútgáfu.
Hefur þessi þáttur í starfsemi
fyrirtækisins síðan aukizt
smám saman og munu nú hafa
komið út um 2500 bækur (bóka-
titlar) á forlagi Isafaldar.
I tilefni áttræðisafmælisins
gefur Isafold út nokkrar nýjar
bækur og er þar fyrst að telja
nýja, mjög vandaða útgáfu af
Islandi í myndum. Jón Eyþórs-
son hefur séð um val mynda
5. þessa útgáfu og hann skrifar
formála fjrrir bókinni. í»á koma
úV 4 bækur í nýjum bókaflokki,
sem kallast Sögur Isafoldar
útgáfuna, ásamt þeim Frey-
steini og Ole Widding próf-
Framhald af 3. síðu.
hækka fljótt ef urn tryggara
atvinnuástand yrði að ræða í
framtiðinni.
Miklar vatnsveitufram-
kvæmdir voru á Tanga s. 1.
sumar og haust og er nú bú-
ið að leggja leiðslur frá norð-
urbríin Vesturdals að kaup-
túninu. Segja má að' fulikom-
ið neyðarástand hafi rikt
vegna vatnsleysis þarna und-
anfarið, þar eð íbúar kaup-
túnsins hafa oft -langtimum
saman orðið að sækja vatn á
bilum fram í Vopnafjarðar-
dali. —
Allstór brú var byggð á
Sunnudalsá við Hofsborg s, 1.
haust og önnur yfir Brunná
við Hrappstaði. Mælt var fyr-
ir brú yfir Hofsá gegnt Teigi.
Unnið hefur verið að vegi j'f-
ir Gandvíkurheiði norðan
Vopnafjarðar og er nú fært
jrfir heiðina kraftgóðum bíl-
um. Með þessum vegi kemst
Vopnfjörður í vegarsamband
við norðúrstnönd, — Þórshöfn
— Haufarhöfn. Þá er fj'rir-
húgað að tengja þessar
tyggöir beinú vegasambándi
við Hérað -með vegi ’ yfir
essor. Einnig eru í haust vænt-
anleg tvö lokabindi áf Rauð-
skinnu Jóns Thorarensens og
lokabindin í heildarútgáfu af
ritverkum Jóns Sveinssonar
(Nonna), en í nóvember n. k.
eru liðin hundrað ár frá fæð-
ingu Nonna. Enn má geta þess,
að í haust sendir Isafold frá
sér nokkrar bækur eftir is-
lenzka höfunda í sérstökum
bókaflokki, þ. á. m. skáldsögur
eftir Guðmund L. Friðfinnsson,
Guðmund Daníelsson og Sigurð
Helgason.
Borðað ineð prjónmn, Tekanna, Majjnús Jónsson, Sú yung og
Jón líel-íasoii
Fnc
Ui í m a
o 1°
I fótspor Egils
Framhald af 1. síðu.
„Her skal frendar finnast
og gamle segner minnast.
Ein hevi göymt
det hin heve glöymt,
og so skal allting finnast."
Bergens Arbeiderblad birtir
viðtal við sr. Eirík Eiríksson for-
mann Ungmennafélags. íslands,
og Guðmund G. Hagalín. Berg-
ens Tidende birtir einnig viðtal
við sr. Eirík og Þorleif Þórðar-

og Dagen ræðir við
Benediktsson alþingis-
ríkisins
Bjarna
mann.
íslendingarnir eru allir hinir
ánægðustu og hlakka mjög til
samverunnar með norskum vin-
um næstu vikumar.
J. B.
Framhaki af 2. sicu.
á samkvæmið og cuginn mælti
orð, fyrr en ég hafði fengið !
aftur í bol]r.:';:i. Eg varð í !
stökustu vandræðum að inn-1
bj’rða allt 1 r 5 te, sem fyrir ;
mig var ]';:ð, því ekki.var
. nærri þv: komandi að ég
fengi eki:' aftur í bollann, en |
viðræðrv urðu með ískyggileg-;
um þögnum. Mér til ósegjan-
legrar gieði uppg'tvaði ég
eitt sinn á safni í Peking, nð.
tehita stofnnnarinnar var bú-
in, þegar é'g liafði lckið úr
fimmta boliánum. En' safn-;
stjórinn varð njjog vp.ndræðn-'
’ u'r að gcta ekki 'ræ'tt !eng-!
drevpa á því hæverskiega, en
ljúka ekki úr bollanum nema
þeim ieiðist og vilji að sarn-
ræoura sé hætt.
Borðhald var okkúr einnig
nókkn'ð framandi í fyrstu.
Fyrir okkur voru ævinlega
boraá'r fjölm'argar krásir, sem
við kunnum lítil deili á og
kenndúm því til snigla, skor-
ícvikihda, orma, lótusblóma,
bambus og nagdýra. Mig
rrínnir, að Jörundúr liafi eitt
siv'.n taiið 15 rétti á borðom.
Ilrisgrjón vcru ævinlega einn
af. aðairéttunum, en ég man
ekki til þess að liafa nokkru
, sinni séð brauð, ef fram-
við okkur og skýrt í ró- .. , x , - ,
° J I reiosia var að kmverskum
það
og næði fjrrir okkur
merkasta við safnið og létta j
okkúr þannig skoðunarferð-
ina, en teið var búið. Þá loks
skildi ég, að
njóta iíms oj
menn eiga að
; angan tesins, j
Stjórn Byggingarsjóðs og
órn kosin
Á fundi sameinaðs þings var í gær kosin húsnæöis-
málastjórn og stjórn Byggingasjóös.
Hlutu þessir kosningu í hús- I stjórn B.vggmgársjóðs voru
næðismálastjórn: Hannes Páls
son, Sigurður Sigmundsson,
Eggert G. Þorsteinsson (af a.-
lista) og Ragnar Lárusson (af
b-lista).
Varamenn: Eiríkur Þorsteins-
son, Guðmundur Vigfússon,
kosnir: Eysteinn Jónsson, Finn-
bogi R. Valdimarsson, Stefán
Jóh. Stefánsson (af a-lista) og
Jón G. Maríasson og Þorvald-
ur G. Kristjánssón faf b-lista).
Enduiskooendur Byggingar-
sjóðs voru kosnir Iialldór
Óskar Hallgrimsson (af a-i Jakobsson (af a-lista)' og Ás-
lista) og Þorvaldur G. Krist-1 geir Pétursson (af b-lista).
150 manns frá fjórum þjóð-
um ráðnir tii sveitastarfa .
Á undanförnum árum hefur þaö færzt í vöxt aö er-
lendir menn væru ráönir til sveitastarfa hér á landi þar
sem erfiölega hefur gengiö aö fullnægja eftirspurn eftir
fólki til slíkra starfa.
Búnaðarfélag íslands fékk í óskað'.'eftif að ráða 208 manns,
ársbyrjun atvinnuleyfi fyrir 150 en Ráðningarstofa landbúnaðar-
Héliisíiélði á Jökulsárhlíðar-
veg.
útlendinga til sveitastarfa hér.
Var að nokkru leyti um endur-
ráðningar að ræða, þeirra
manna er hér voru þegar starí-
andi.
Alls hafa nú verið ráðnir 150
útlendingar til slikra starfa, eru
tjað 130 karlmehn og 20 konur.
Eólk þetta er flest ' frá Dan-
mörku, ennfremur Noregi,
Þýzkaláiidi og Eúglandi. Flest af
þessu fólki er ráðið á Suðvest
-úrlandi.
í maííók höfðu 179 bændur
ins annast slíkar ráðstafanir.
í maílok liöfðu verið ráðnir
20 karlmenn, 34 konur, 33 dreng-
ir og 13 telpur til sveitastarfa.
Framboð til sveitastarfa hefur
verið meira en eftirspumin nú,
enda þótt um fleiri ráðningar
hafi ekki verið áð ræða óg staf-
ar það áf því að bæn'dur vilja
ógjama ráða óvana drengi og
tolpur til starfanna, en margir
sem boðizt hafa til sveitavinnu
eru komúhgt 'fólk.
innar: það er lastætur fugl,
hætti. Á hótelum voru ævin-
lega sérstakir matsalir, þar
sem Evrópumenn gátu fengið
vestrænan mat, og nokkrir
okkar kusu að éta þar, af
því að þeir þurftu að fylgja
settum reglum um matar-
hæfi, én vissu ógjörla, hvað
voru fcfboðnir ávextir á liinu
kíverska matborði. En þeir
nýungagjarnari vopnuðust
prjónum og settust að hinum
kínversku krásum. Þar eð
borðhnífar tíðkast ekki, þá er
allur matur skorinn og sax-
aður, áður en hann er fram-
reiddur, og hver réttur borinn
fyrir sig í dýrlegum skálum
og fötum. Nú var þrautin
þyngri að handleika prjónana
fimlegá og blanda réttum fag-
urlcga á disk sinn. Hvort
tveggja tókst heldur báglega
í fyrstu, prjónarnir lögðust á
misvíxl, bitarnir duttu á miðri
leið milli disks og munns,
svo að við vorum flestir orðú-
ir ískyggilega álútur áður en
máltið lauk. Á öðrum degi
fannst okkur mikið til um
leikni okkar með prjónana og
efndum til starfskeppni í með-
ferð þeirra. Annars eru borð-
siðir til lítillar fyrirmyndar
í Kína. Prjónarnir valda því,
hver sem á heldur, að mjög
sullast út um borðið, en þar
að auki er það kurteisisvenja,
að gestgjafi og aðstoðarmenn
hans tína lostæti á diska
boðsgesta, og sleikja þá vand-
lega af eigin prjónum, áður
en tilfæringarnar hefjast. Nú
liggja ávallt aukaprjónar hjá
hverju fati, en það er senni-
lega nýr siður, því að flestir
gleymdu að nota þá. Hver
borg og hvert hérað virðist
eiga sérstakan hátíðisrétt, en
ég minnist helzt Pekingandar-
en apaheiía, slöngu — og
svöluhreiðursúpu fengum við
ekki, enda. komumst víð elcki
suður til Kanton.