Nýi tíminn - 16.01.1958, Side 7

Fimmtudagur, 16. janúar 1958 — NÝI TÍMINN — (7
Hannibal Valdlmarsson:
er skjida bjódfélagsins að s.iá
öllum virnufúsum höndum fyr-
Björt framtíð bíður einhuga
þjóðar í auðugu landi
Vér lifum á landnámstíð mikilla möguleika. — Samstarfsþrá og félagsandi alþýðufólks
til sjávar og sveita mun efla oss að þrótti til að fullnýta auðlindir Islands og leggja traustan
grunn að blómlegu menningarlífi byggðu á auði hafs og moldar, orku jarðhitans og
hrynjandi fossa. — Haldist friður í heimi, þurfa Islendingar engu að kvíða.
Friðarhorfur og
friðarþrá
Á síðari hluta ársins 1957
hafa margir leiðtogar heims-
stjómmálanna látið í ljós bjart-
sýni í friðarmálunum. Talið
friðarhorfur í heiminum góðar.
— Og um þessi jól er þá líka
friður að kalla um alla heims-
byggðina.
Allar þjóðir þrá vissulega
frið. Almenningsálit þjóðanna
um gjörvallan heiminn leggst
nú æ þjmgra gegn tiihugsun-
inni um atómstríð, sem allir
vita að yrði gereyðingarstríð.
Það er aðeins hugsanlegt,
finnst manni — að vitfirrtir
valdhafar leggðu út í slikan
dauðadans. En hljdu þá ekki
þjóðir heimsins að rísa gegn
slíkum valdhöfum og velta
þeim af stóli? — Það er að
minnsta kosti von mannkyns-
ins ef allt um þrýtur.
Hlutlaust
Island
íslendingar. hafa lengi gert
sér það ljóst, að þeir valda
ekki vopnum nútímans. Og í
rökréttu samræmi við þá stað-
reynd, nafa þeir valið sér þá
sérstöðu meðal þjóða að vera
vopnlaus þjóð. Og lengi vel
var það einnig yfirlýst stjórn-
arstefna Islendinga gagnvart
umheiminum, að íslenzka þjóð-
in væri hlutlaus í öllum hern-
aðarátökum milli þjóða. — Það
var góð og viturleg stefna frið-
samrar smáþjóðar.
Hvað á lika vopnlaus smá-
þjóð annað að gera? Hún verð-
ur þó aldrei þátttakandi
í vopna þingi. Og hví
skyldi hún þá blanda sér í
þann leik með því að lýsa j'fir
samúð sinni með vopnum eins
vopnaaðilans fremur en ann-
ars. Slikt virðist augljós fá-
sinna, sem aðeins geti leitt
háska og jafnvel tortimingu
j'fir hana, en aldrei'orðið henni
til gagns eða blessunar. — Slíkt
væri háttur óvita, sem bland-
aði sér í illindi og átök íull-
orðinna, er hann þó gæti eng-
in áhrif haft á.
í samræmi við þetta er það
yfirlýst stefna Alþýðubanda-
lagsins, að stcfna beri að því
að gera ísland aftur hiutlaust
land, án herstöðva og utan
herraðarbandalaga er ástundi
vináttu við allar þjóðir nær og
fjær, og leggi ávallt fram sinn
litla skerf, til þess að varð-
veila frið og boða sættir, hve-
nær sem tækifæri gefst og full-
trúar íslands koma fram á al-
þjéðavettvangi.
Og mundi þessi stefna I raun-
inni ekki standa hjarta næst
meginþorra allra íslendinga?
Breytt viðhorf á
kjarnorkuöld
Síðan kjamorkuvísindin urðu
þurðarásinn í vígbúnaði stór-
veldanna, hafa viðhorf ein-
stakra þjóða til vígbúnaðar
gerbreytzt. Miklu stærri og
fjölmennari þjóðir en íslend-
ingar, vita nú vel, að þær eru
nú hvorki vopnfærar né víg-
færar í kjamorkustyrjöld. Og
þær vita meira. — Þær vita
fullvel að taki þær við kjam-
orkuvopnum stórveldis að gjöf
— eða Ieggi aðeins til geymslu-
stöðvar fyrir slík ógnarvopn í
liindum sínum — þá skapar
slíkt ekki aukið öryggi, heldur
þvcrt á móti beinir eyðingar-
ógnum jfir slík lönd og þjóðir,
ef til kjarnorkustyrjaldar kæmi.
— Gerir viðkomandi land að
skotmarki og annað ekki.
Friðarsókn undir
forustu smáþjóð-
anna
Hvað gerðist í París á dög-
unum? Var það ekki eimitt
þetta, að smáþjóðir Vestur-Evr-
ópu risu upp undir forustu Ein-
ars Gerhardsens og H. C. Han-
sens, forsætisráðherra Noregs
og Danmerkur og afþökkuðu
með öllu gott boð um flug-
skejdastöðvar í löndum þeirra.
— Jú, það var hreinlega það,
sem gerðist. — Þeir Gerhard-
sen og Hansen snerust líka ein-
arðlega gegn þeirri kenningu
Dullesar, að viðræður æðstu
manna stórveldanna væru ekki
timabærar, fj-rr en Bandaríkin
hefðu rétt hlut sinn gagnvart
Rússum, hert á hervæðingar-
kapphlaupinu í kjarnorku-
vopna- og flugskeytatækni og
væru komnir fram úr þeim á
þessum sviðum. Þeir vitru
menn sáu auðvitað, að svo
fremi Bandaríkjamönnum tæk-
ist þetta, þá yrðu Rússar
sennilega ekki fúsir til við-
ræðna, er þeir stæðu höllum
fæti gagnvart Bandaríkjamönn-
um á sviði hernaðarlegra
kjarnorkuvisinda. Þessi stefna
hlyti því að leiða til æðis-
gengnara vígbúnaðarkapp-
hlaups en nokkru sinni fyrr,
og vandséð að það tæki nokk-
„urn tíma enda, nema þá e.t.v.
í beitingu þess vopnavalds, sem
vígbúnaðarkapphlaupið hefði
skapað.
Leiðtogar Vestur-Evrópu-
þjóða á Parisarfundinum, neit-
uðu sem sé flugskeytastöðvum
i löndum sínum, lögðust ein-
dregið gegn vigbúnaðarkapp-
hlaupi stórveldanna og lögðu
þunga áherzlu á, að bréfum
Búlganíns forsætisráðherra
Sovétrikjanna yrði svarað með
tilboði um viðræðufund æðstu
manna stórveldanna um af-
vopnunar- og friðarmálin. Á
þann hátt einan værí hægt
að sannprófa friðarvilja Rússa
í verki, er þeir nú standa sterk-
ast allra þjóða heims á sviði
kjarnorkuvísinda og flugskeyta-
tækni.
Þetta finnst mér vera tíma-
mótaatburður í sögu heims-
stjómmálanna. — Atburður,
sem veki bjartar vonir um þessi
áramót. Auðvitað eru það smá-
þjóðirnar, sem verða að taka
forustuna í friðarmálunum.
Geri þær það ekki, og
þjóðarinnar byggir, verði gerð-
ur að skotmarki langdrægra
flugskeyta, ef til styrjaldar
drægi. ■— Mundu ekki Banda-
ríkjamenn taka þau rök gild,
ef þau væru borin fram í nafni
alþjóðar, án alls flokkadráttar?
Slíkt er vissulega ekkert fjand-
skaparmál við Bandariki Norð-
ur-Ameríku. — Það er aðeins
þetta, að líf lítillar og frið-
samrar menningarþjóðar, sem
engum stafar ófriðarhætta af,
liggur við, meðan þrumuský
kjamorkustyrjaldar vofa yfir
mannheimi. — Eru það ekki
ætli það hlutverk stórveldunum
einum, verður varla stefnt í
friðarátt að sinni í veröldinni.
Hvað þá um her-
stöð í voru landi
En leiða þessara hugleiðing-
ar ekki hugann að erlendri
herstöð í landi voru? Frændur
vorii- Norðmenn og Danir, hafa
sem sé afdráttarlaust neitað um
herstöðvar og flugskeytastöðv-
ar í sínum löndum. Telja þær
sér ekki til varnar, heldur
hættulegar. Vilja ekki gera
sín lönd að skotmarki í hugs-
anlegri kjarnorkustyrjöld. Og
lái þeim það hver sem vill.
Hljótum við þá ekki að
spyrja: Er Keflavíkurherstöðin
nú, á tímum kjarnorku, vetn-
isvopna og flugskeyta orðin
nokkurs virði sem hlekkur í
varnarkerfi Bandaríkjanna? —
Hefur þessi herstöð, eins og nú
standa sakir, nokkurt varnar-
gildi fyrir íslendinga? Og ef
báðum þessum spurningum, svo
sem augljóst vírðist, ber að
svara neitandh Hví sitjum við
þá með erlent berlið í landi
voru? Hefur oss ekki verið
heitið því, að hér skuli ekki
vera her á friðartímum. Vill
ekki ÖU íslenzka þjóðin sýna
þá djörfung að ganga hæversk-
lega en einarðlega eftir fullum
efndum þeirra loforða? — Vér
viljum einfaldlega ekki bjóða
þeirii liættu heim að sá hluti
lands voys, sem helmingur
fullgild rök fyrir því, að öll
íslenzka þjóðin sameinist um
það á árinu 1958, að herinn
hverfi úr landi, og þjóð vor
fái að losna við tekjur og þjóð-
lífstruflun alla af erlendri her-
stöð, en megi eiga þess kost að
lifa Iífi sínu einvörðungu af
auði hafs og moldar og al-
íslenzkra atvinnuvega.
Eru til menn
sem efast?
Ef til vill eru þeir menn til,
sem vantreysta því, að vér get-
um lifað góðu lífi í landi voru,
án tekna af erlendri herstöð
og einvörðungu af verðmætum
íslenzkra auðlinda. — Sérstak-
lega skýtur þessari spurningu
oft upp meðal útlendinga, sem
spyrjast fyrir um íslenzk mál:
Eruð þið vissir um að þið getið
verið án þeirra tekna, sem her-
stöðin Keflavík gefur ykkur í
aðra hönd?
Ég hef aldrei verið í vafa
um svarið, og ég vona fastlega,
að þeir íslendingar séu fáir,
— helzt engir,— sem eru þar
í nokkrum vafa. — ,.Þetta land
á ærinn auð“. — og það er full-
vist að nú skortir íslendinga
hvorki vilja, þrótt né þekkingu
til að nota hann.
Vér eigum ógrynnj vinnuafls,
sem á ýmsuni tímum árs hef-
ur verið ónotað á Norðurlandi,
Austurlandi og á Vestfjörðum.
Það er réttur alira íslenzkra
þegna að fá að vinna. Og það
ir verkefnum.
J
Vér byggjum
fvrir framtíðina
Að bPcsu e' nú lika mark-
visst Vér höfum tekið
i notkrn ’ 'ok bp°sa árs mörg
afkostamiVii fiskiðjuve”. Þau
verða starfandi í þjónustu
fram]p:5slur.nar al’t næsta ár
og sí*an frc"'vegis. Vér höf-
um begar aokið vélskipaflota
íslendin<?a p’lverulega. Og á
ræsta án eykst- bann enn, svo
um munar. Og á síðari hluta
næsta árs b^+ast í f’otarn a.
m.k. 1? ný togskip, 250---270
rúmlestir, o,? auk b°ss nokkrir
stórir togarpv. Með dre’fingu
þessara fram1<';!'.slutækia. út um
iandið, baT,sr.ð s°m iðjulausar
hendur bíða fullra verkefna,
munu framleiðslutekju- þjóðar-
innar strax 8''’-spst ti! muna.
Enn munum vér treysta og
efla efnahaasvrundvöll vorn
með tilkomu beirra 15 stóru
togara, sem "ú er verið að
semja um smiði á í Vestur-Evr-
ópu. Og þaiT’ig mun verða
fram haldið, unz allar vinnu-
fúsar hendur íslenzkra þegna
hafa verkefni að vinna árið um
kring.
A árinu 195® nnimun vér
færa út fiiðunarlinona við
strendur íslantls, og er það ein
hinna þýðingarmes'tu ráðstaf-
ana, sem ge'-a verður til að
treysta þann i-n. senv ís-
lenzkt efnahagslíf livílir á.
Jarðliiti cs: fossa-
afl bjóða stór-
iðju heim
Á árinu 1958 mun líka ís-
lenzk sementsverksmiðja taka
til starfa, en með lienni stíg-
Um vér fyrstu skrefin til stór-
iðju hér á landi. Raforkuverirt
á Austfjörðum og Vestfjörð-
um verða fullgerð á næsta
ári og munu treysta grundv.öll
iðju og iðnaðar í þeim lands-
hlutum. Sogsvirkjunin nj'ja
verður að vísu ekki fullgerð
fyrr en í árslok 1959, en vist
mun það orkuver reynast lyfti—
stöng til atvinnuframfara í ’nöf-
uðborginni og nágrenn; hennar
Og þegar svo að því kemur, að>
ráðast í virkjun jarðhltans og
fossaaflsins í stórum stíl. mun
ekki verða liikað við að Íeita
erfends lánsfjár. því að þá
er verið að byggja fyrir langx
framtíð, og í stærra ráðizt. en
íslenzkt fjármagn ræður við í
einu.
Þannig er það hafið yfir all-
an efa, að íslendingar geta iif-
að í landi sínu góðu menningar-
lífi án nokkurra annarlegra
aukatekna frá erlendri her-
stöð.
Kynslóðirnar sem bj'ggja fs-
land á 20. öid, lifa á landnáms-
tíð mikilla möguleika, sem þær
aðeins þurfa að fá að notfæra.
sér í fullum friði.
Bölsýni
ástæðulaus
Einn af bölsýnisklerkum
Morgunblaðsins skrifaði í fýrra-
dag áramótahugleiðingu lun
atvinnulíf í rústum og iing-
Framhald á 11. síðu.