Nýi tíminn - 22.05.1958, Blaðsíða 8

5,.^

S) — NÝI TÍMINN — Fimmtuda.gur 22. maí 1958
GreínargerS frá Rafveitu Akraness
Vegna umræðna, fsem fram
hafa farið að undanfömu í
blöðum og viðar um raf-
magnsmál Andakílsárvirkjun-
ar, sérstaklega í tilefni af
rekstri sementsverksmiðju, er
hefst nú á næstu vikum á
Akranesi, þykir rétt, að birta
almenningi eftirfarandi upp-
lýsingar, til þeas að leiðrétta
missagnir, sem fram hafa
komið.
Andakílsáryirkiimin var
byggð á órinu 19Í7 og hefur
þivi starfað í 11 ár á þessu
ári. Er þar með liðinn sá tími,
sem búizt vár v>ð í upphafi að
virkjunin mvndi nægja fyrir
orkuveitusvæði sitt norðan
Hvalfjarðar, þegar virkjunin
var bvggð, var gert ráð fyrir,
að hún yrði stækkuð þegar
þar að kæmi og þörf yrði auk-
innar raforku á veitusvæði
hennar.
Nú hefur viðhorfið brevtírt
þannig. að Andakílsárvirkjuri-
in verður ekki stækkuð að
sinni, eins og þó var ætlað
og mögulegt er. Allt það fjár-
magn, sem riðstafað hefur
verið á undanförnum árum til
byggingar orkuvera fyrir
Suðvesturland. hefur eins og
kunnugt er farið til þess að
.auka rafórku Sogsveitukerf'R-
ins, einknm með v'ðbótarvirki-
xmum í, Rogi. Af þessu leiðir,
að noten^ur rafmeírna á orku-
veitiisvæði Andakíisánnrkiun-
ar verða að leita til veitusvæð-
is Rogsvirkiunarinna r. þegar
þörf er aukinnar raforku.
Á siðust" ámm hefur það
því legið. lióst fvrir. að leita
yrði út fvrír veitu^'æði Anda-
kílsárvirkjunar eftir aukinni
raforku. Þróunin hefur líka
hvarvetna beinzt í þá átt, að
tengja raforkuver í ýmsum
íandshlutum saman með há-
spennulínum, en með slíku
móti nýtist rafmagnið frá
orkuverunum teknum í heild.
betur en unnt er með því að
■játa hvert orkuver starfa ein-
angrað fyrir sig. í samræmi
við þetta sjónarmið hefur í á-
ætlunum raforkumálastjóra á
undanförnum árum verið
reiknað með því, að senn
kæmi að • því, að l,"gð yrði
háspennulína. er tengi saman
orkuveitn-væði Sogsvirkjunar
og Andakilsái'virkjunar.
Byggiug umræddrar há-
spennulínu er nú hafin og er
hún samkvæmt framansögðu®-
einn liður í áætlunum um
samtengingu orkuvera og
orkuveitusvæða.
Akranes er ört stækkandi
hær, með mörgum og vaxandi
fiskiðiuverura, og fleiri stór-
'om atvinnufyrrtækjum. Vöxt-
rur bæjarins hefur verið svo
mikill, að íbúatala hans hefur
allt að því tvöfaldazt frá því
«ð Andakílsárvirkjunin tók tii
starfa fvrir 11 árum. — Um-
rædd háspennulína er því að
öllu þessu athuguðu óhjá-
kvæmileg. þegar horfið hefur
verið frá þvi að sinni, að
stækka Andak’.'sárvirkjun.
Að því er varðar sements-
verksmiðjuna á Akranesi sér-
stakieea, skulu
A nýlega afstöðnu landsþingi | lagsskapur sem verðugt er al-
Slysavaraafélags , íslands var þjóðarhylli.
samþykkt tillaga þess efnis að
koma á fót björgunarskúturáði
Austurlands. Er til þess ætl-
ast að allar deildir S’ysavarna-
félagsins á Austurlandi tilnefni
hver sinn mann í þetta ráð. Á
landsþinginu 1956 var þessu
máli hreyft, og lagði stjórn
Slysavarnafélagsins þettá mál
tryggði Rafveita Akraness árstíðum. Um hádegisbilið
sér ákveðinn skerf fram í tím- mun afiþörfin. verða innan við
ann af rafafli Andakílsár- 1000 kílóvött en á öðrum
virkjunar, mnfram það, sem tímum sólarhrings og einkum
rafveitan þurfti þá að nota; að sumri til, mun notkunin
var þessu hagað þannig, að verða allt að 2000 kílóvött.
rafveitan greiddi virkjuninni Af þessu rafafli mun sements-
fyrir rafafl, er nam verulega verksmiðjan, þegar mest er,
fleiri kilóvöttum en þeim, sem þurfa um 1000 kílóvött frá
raunverulega voru notuð þá Sogsvirkjuninni, en að auki | fyrir landsþingið nú, sem sér-
á Akranesi. fier verksmiðjan itm 1000 stakt dagskrármál. Þar sem nú
. . kílóvött frá Andakilsárvirkj-
2. Síðan sementsverksmiðj- un utan þess tíma sólarhrings-
an var staðsett á Akranesi ins> sem rafmagnsálagið er
eru Hðin 8 ár og hefur raf- mest _ Ef verksmiðjan hefði
magnsnotkunin að sjálfsögðu verið j grennd við Reykjavík,
aukizt mjög á þeim árum á hefði hún hins vegar þurft
Akranesi, eins og skýrt er hér al]t að 2000 kílóvött til rekst-
að framan. Augljóst er, að urg sins fra Sogsvirkjuninni.
ekki hefur verið unnt að bíða Að Iokum
má geta þess, að
öll þessi ár með að hagnýta þau f000 kílóvött, sem sem-
rafmagnið frá Andakílsár- entsyerksmiðjan mun þurfa
virkjun, þar til sementsvérk- frú Sogíivirkjmiimii, eni að-
smiðjan kynni ao verða til- eins sem svarar tæpum 2%
búin. af öllum núverandi rafafll
Sogsveitukerfisins.
«>-
3. Sementsverksmiðjan er
iðja, sem krefst lilutfallslega
lítillar raforku, borið saman
við ýmsa aðra stóriðju. Þetta
byggist á því, að til þess
hluta framleiðslunnar, sem
krefst mikils orkumagns, þ.e.
til brennslu á hráefnum sem-
entsins, er notuð hráolía, en
ekki raforka. Sé t.d. borið
.saman við rafaflsþörf Áburð-
arverksmiðjunnar, en sú
verksmið ja og sementsverk-
smiðjan eru einu stóriðjuverin
í Iandinu, þá kemur í ljós, að
rafmagn til sementsverksmiðj-
unnar nemur aðeins 1/10 til
1/15 hluta þess, sem Áburð-
anærksmiðjan þarf.
4. Rekstur sementsverk-
smiðjunnar er hagkvæmur
fvrir rafveiturnar að því leyti,
að á tímum mesta álags
þeirra, nm hádegisbilið, notar
verksmiðjan aðeins tæplega
helming af hámarks-rafafli
sínu. Þá er það einnig hag-
kvæmt f.vrir rafveitumar, að
framkvæma má mölun sem-
entsins í verksmiðjunni að
miklu levti að snmri til, þeg-
ar álag rafveitnanna er
minnst. Vegna hvorutveggja
jxessa er he=s vænzt, að í sam-
starfi við Rafveitu Akraness
nýtist. rafmagnið í heild eink-
ar vel.
5. Rafaflsþörf seméntsverk-
smiðiun’'"”' verður samkvæmt
framans“gðu mismunandi eft-
ir tímum sólarhrings og éftir
14. maí
Raí veitust jóri nn
Akra.nesi
hinir Iandsfjórðungarnir
hafa komið sér upp björgunar-
kkipi ér röðin komin að Aust-
firðingum um að liefjast nú
handa og koma. sér upp björg-
unarskipi. Vissulega kostar
mikið fé að bvggja björgunar-
skip sem fullnægir þeim kröf-
um sem gera verður til slíkra
skipa, en ef allír leggjast á
eitt þá mun þettal takast. Slysa-
varnafélagið og deildir þess
hafa sýnt að þeim hefur tekizt
að koma þeim málum fram sem
þýðingarmikil eru. til slj’sa-
varna, enda nýtUr þessi fé-
Veltur nú mjög á því að
Austfirðingar með Slysavarna-
félagið og deildir þess á Aust-
urlandi í fararbroddi vimii
kappsamlega að framgangi
málsins. Þá munu allrr vellunn-
arar slysavarnanna ljá málinu
stuðning.
Nú þegar er búið að afhenda
Slysavamafélaginu nokkra upp.
hæð í þennan sjóð — Björg-
unarskútusjóð Austurlanids.
Austfirðingar: takið vel á
móti sendimanni Slysavarnafé-
lagsins sem væntanl. heimsæk-
ir ykkur nú í sumar, til þess
að sameina deildimar um mál-
ið. Sameinizt um að koma upp
björgunarakipi fyrir Austur-
land, látið ekld liða mörg ár
þar til björgunarskip flýtur
fyrir Austurlandi.
Minnugir þess að sameinaðir
stöndum vér en sundraðir föll-
um vér, skulum rið vlnna að
þessu máli í anda samhjálp-
ar og bræðralags. Amj Vilhj
Vetrartíð um]miðj<m maí
Fréttabréf úr Fnjóskadal
Karlakór Aktir-
eyrar í söngför
til Suðurlands
Akureyri. Frá frétta-
ritara
Karlakór Akureyrar hélt
samsöng í Nýja bíói á Akur-
eyri s. 1. fimmtudag fyrir fullu
húsi áheyrenda og við hinar
<beztu undirtektir. Á söng-
skránni vom 15 lög, en auk
þess söng kórinn aukalög. Ein-
eefnar eftir- söngvarar voru Jóhann Kon-
farandi upplýsingar til ráðsson, Jósteinn Konráðsson
glöggvunar: og Eiríkur Stefánsson, en und-
1. Sementsverkamiðian var irleikari Guðrún Kristinsdóttir.
Btaðsett á Akranérá á árinu Karlakórinn endurtók samsöng-
1950. Var þá og á næst.u ár- inn á laugardag.
•um tnifirglepa rægi'egt raf- Karlakór Akureyrar hefur
rnagn fvrir hendi frá Anda- æft af kappi £ vetur og hefur
Kilsárvirkjun til reksturs nú ákveðið að fara í söngför
verksmiðjunnar, en á sama til Suðu'rlánds í byrjun júni.
tlma var hins vegar skortur Mun kórlnn þá m.a. syngja i
raforku á veitusvæði Sogs- Reykjavik. Söngstjóri ecr Ás-
’wirkjunarinnar. Á þeim árumkell Jónsson.
Af og til síðan um páska
hefur maður haldið að vor-
ið væri að koma., en það hefur
sífellt brugðizt, og nú 15. mai,
er hér enn vetrartíð með
frosti á hverri nóttu og hríð-
aréljum næstum hvem sólar-
hring að undanfömu. Vetrar-
snjórinn er enn mikill, séretak-
lega í norðurdalnum, og þa.r
eru tún og annað láglendi enn
að miklu leyti undir snjó, en
hætt við að það sem upp kem-
ur af túnunum kali veiulega
í næturfrostunum, sem hafa
farið yfir 10 stig við jörð.
Þessi vetur er nú orðinn
30 víkna langur, og einn
lengsti og leiðasti sem elztu
menn hér muna.
Sauðburður er nú hafinn
og mun hann verða erfiður
viðfangs, þar sem ekki er
einu simii hægt að sleppa
geldfé úr húsi, og heyin taka
að þverra. í fyrrasumar voru
tún miltið kalin hjá nokkrum
bændum hér og voru þeir eðli-
lega illa við því búnir að mæta
svo hörðum vetri. Fram i
marz gáfu menn yfirleitt lít-
inn fóðurbæti, en þegar sá
fram á alvarleg harðindi und-
ir vorið fóru menn að gefa
mikinn fóðurbæti og hefur
naumlega verið hægt að full-
nægja þörf bænda fyrir hann
síðan. Annara er það stefna
bænda hér með aukinni rækt-
un og betri heyverkunarað-
ferðum, að fóðra svo sem
unnt er á heyi einu saman,
en hin óviðráðanlegu náttúru-
öfl toi'velda mjög þá viðleitni.
Samgöngumálin eru enn sem
fyrr okkar mesta vandamál.
Þó fjárveitingar til okkar
Iiafi aukizt síðustu árin, þá
vegur það varla á móti því
sem við vorum afskiptir áð-
ur, og svo verðrýmun pen-
inganna.
Sumir segja að Fnjóskdæl-
ingar séu látnir gjalda þess,
hve hér séu margir komm-
únistar, en ekki trúir maður.
því upp á Karl Kristjánsson,
enda bitnar þáð vitanlega
jafnt á vinum hans og kjós-
endum hér, sem eru þó fleiri
en kommúnistarnir ennþá.
Það er staðreynd, að ástand-
ið í samgöngumálunum hér
er verra, en í nokkurri ann-
arí byggð í Suður-Þingeyjar-
sýslu, og þegar einnig er á
það litið, að Fnjóskadalur
mun vera harðbýlasta byggð-^
arlagið í sýslunni, þá virðist
það eltki ósanngjarnt þó
Fnjóskdælingar ætlist til, að
fjáiveitingar til samgöngu-
mála þeirra séu a.uknar svo
verulega, að þeim megi skap-
ast svipuð aðstaða hvað sam-
göngumar snertir og öðmm
byggðum.
Nú á þessu komandi sumri a
nemandi skólanS er hlaut
er raunverulega, ekkert fé að
vinna fyrir, því hreppsfélagið
er á tveimur sl. árum búið
að lána í samgöngurnar út
á ríkisframlE,gið á þessu ári.
Þó er ástandið þannig, að
langar leiðir í dalnum eru nú
illfærar á traktoi'um, þegar
um allar aðrar byggðir er ek-
ið á bilum.
Þó hér sé ekki mikil mjólk-
urframleiðsla skaðast þó
byggðarlagið árlega um stór-
ar fjárhæðir, vegna sam-
gönguleysis og heimavinnslu
á mjólkinni, lengri og
skemmri tíma að vetrinum, en
flutningarnir dýrir þegar flutt
er.
‘Kannski má segja, að á-
standið sé Fnjóskdælingum
sjálfum að kenna. — þeir séu
dáðlausir að krefjast þess,
sem þeim réttilega ber, sam-
anborið við aðra..
Olgeir Lúthersson.
Barnaskóli
ísafjarðar
Barnarskóla Isafjarðar var
slitið s.l. laugardag.
Auður Birgisdóttir varð hæst
barnaprófi með ð,3. Var hún
eim nemanöi sKoians er
10 í íslenzku. Önnur varð Jóna
M. Guðniundsdóttir með 9,2.
Næst voru Jón Þ. Kristjánsson
með 9,1, var haim eini nemand-
inn er fékk 10 i reikningi. Auð-
ur Matthíasdóttir fékk einnig 9,1
í aðaleinkunn og Kolbrún Jó-
hannsdóttir 9. Aíhent voru náms-
verðlaun. Margt fólk var viðstatt
skólaslitin.
í skólaslitaxæðu sinni minntist
skólastjórinn, Jón G. Guðmunds-
son, Björns H. Jónssonar fyrrver-
nad skólastjóra, sem nú hefur
látð af störfum sökum aldurs.
Stækldð landhelgina í 12
sjómíhir nú þegar
Neskaupstað. Frá fréttiritara ?
Bæjahstjórn Neskaupstaðar samþykkti cir.róma á
fundi sínum fyrir skömmu svohljóðandi tillögu;
,3æjarstjóm Neskaupstaðar samþykkir að skora á
rikisStjómina að færa nú þegar fiskveiðilögsögu lanAs-
ihs í 12 sjómíiur frá grunnlínu.“