Nýi tíminn - 22.05.1958, Blaðsíða 9

1$ —• föftastaáiB
& maÁ 1Ö5S • — 4 feSHKgtif 14 tWtlWíÆ
Ávurjyáfi hefi ég aufta ]>iria nótt
m®' aEMtrai'Tpa stöðugt þ-a Vaki,
wigg #1! myrkranHa. «ft l'ctef ég sótt
a® MíiMlrast að vaetjd þá kvaki;
kolsvartur kisi að baki.
Svolitðl köttur uih sva.rta. nótt
sér efckí myrkrið sem bjiipar,
íaeðast seut tióttin topmuaiar hljótt
(öig- iogar á auganu djúpar.
Sefur haniv aidrei? Sáste íiarui ei?
sitar haiMi eina þa.r aö mjáJlma?
Nóttina á hann. sér íj'rir fley
en ÍÚMist bara clagurimv tálnia,
i myiífcrinM m.ulclra ég sálma.
Fari foisi þá kisi fer
bmö® fcMM.pin.uaai feráð sína fúmi,
mágœlfc augáð oóttina eá sér
þvi njÓta sjálf feýr þar inni.
Leogi glórir eram i kró
gHyimau í sjóníeysi naafcur,
viafa ©s* þagnarhexin þungan hún bjó
því sem er lítið og graetur.
o Og leugi er margt lítið sem græ-tur.
Drífa Viðar.
‘n ÞEKKIÐ ÞIÐ
MANNINN ?
Hann var manna fríð-
astur, þeírra er fæðst
hafa .á íslanói; hann. var
mikilleitur og vel farinn
I andliti, manxia bezt eygð-
ur og Ijóslitaður; mik-
ið hár hafði jhann, fagurt
sem silki, og féll með
lokkum, jnikill maður og
sterkur, eftir sem hafði
verið Egill móðurafi hans,
'eða Þórólfur. Hann var
hver.ium majmi betur á
sig kominn, svo aliir
undruðust þeir er sáu
hann; betur var hann og
vigur en flestir menn
aðrir; vel var hann hag-
ur og syndur rrianna bezt,
allar íþróttir hafði hann
mjög umíram aðra menn;
hverjum manni yar hann
lítillátari, og vinsæll svo
að hvert feam úrmi hon-
um; hann var léttúðugur
og mildur að fé.
Svar í næsfca felað*
Ráðningar-t-. n
Og hér kemur loksin9
ráðning á Gátu eftir Erlu.
úr 11. tölublaði: Þor*
steinn Pétursson, Teigi.
Ráðning á myndagátif
nr.: 2: i Laufey, 2 Sóley ?
Sigmar, 4 Steingrímur,
5 Loftur, 6 Sveinn, 7 Sig-
urður.
SKRIFTAESAMKEPPNT
Framhaid aí 1. síðui
sýsiu, 14 ára. María
Steinunn Amfinnsdóttir,
Hiíð, Reykhólasveit, A.-
Barðastrandarsýs) u.
★
lögð bráðiega,
Verðlaunih verða póst-
Ritstj6rí; VUbcrg Dasbia'-tsddtti-p
.Ú.'tjW!f*ndlls ÞjóZFYifjinn
JVxX ixX/Q L->CxJ*(X UjtlQ
t.., LKj-dLo a-XJUt s L*ð k-yr-r-1 OQ bxJyOÍAt
'sv sv-crrL-Crt rd-Zí/ n■v-O' ricprr/ rO-C^ s/lrtfc/J,
Þetta eru þrjú sýnishorn úr keppnimii
og hér er svo skrá yfir
þá sem hljóta verðiaun;
2. flokkur. 8. ára
Smári Kristjánsson,
Framnesveg 56 Reykjav,
3. flokkur. 9 ára
Kristín Halldórsdóttir,
Dýrastöðum, Norðurárdal
Mýrarsýslu, Elsa Sveins-
dóttir, Fossi, Síðu, Vest-
ur-Skaftafellssýslu.
4 flokkur. 10 ára
Jóníua Sigríður Lárus-
dóttir, Hverfisgötu 38 b
Hafnarfirði, Öm Hansson
Kjós, Kjósarhreppi. .. .
5. flokkur. 11 ára .fí,
Margrét Hauksdóttir,
Silfurteig 4, Reykjavík.
Ólafía Sveinsdóttir,
Breiðagerði 7 Reykjav.
um keppninnar. í ár var fyrír þau. Gaman væri .
minni þátttaka en í fyrra þið létuð í Ijós álit >- ° ur' aia
og likast til kemur það ykkar á því hvort blað- Þmður Gunnarsdóttú:,
til af því að við auglýst- i« er of þungt. Nokkrir H?fi. Álftanesi, Bessa-
um ekki eins vél keppn- hafa kvartað tim að letr- stáðahrepþi. Guðriý Á.
ina og þá. Nú voru þátí- ið væri of smátí. Hélgádöttir, Silfurteig 4,
takendur 45 og skiptust Skrift var yfirleitt Rc-ykjav'k.
þanníg í flokkana. í nijög góð og hjá mörgum
fyrsta flokkl ehglnn, í hreint frábær. Tvær ÍIollíí_ur' 13 ára
öðrum flokki 1, i 3. fjokki stúlkur skr’ifuðu 'form- Guðrún Herbartsdóttir,
6, í 4. flokki 5, i 5. flokki skrift mjög vel en ann- S°iiastöðum, Fnjóskadal,
10, í 6 flokki 10, í 7. ars var stafagerð svo lík S'Þing' Erla Þnrhildur
flokki 5, i S. flokki 8. að hægt væri að ímynda Slgur]ónsdót‘lir- Arbæ
Af þessu sjáum við nö Sér að allir hafi lært hjá HornafirðL
langmestur áljugi ríkir sama kennara én þátttak- 8. flokkur 14 og 15 ára
meðal 10 og 11 árá barna endur ekki sitt af hverju Fanney Helgadóttir,
og næst 12 og 13 ára. landshorni. Við þökkum Fossi, Síðu, V-Skaftafells-
Litiu börnin létú ekkert öllum fyrir þátttökuna, Framhald á 4. síðu.
samkeppnin
- Þið éruð sjálfsagt-ör-ð-r frá;-.sér heyra. Kaiuiski
in laneevhð eftir úrslit- höfum við vanrækt efni
Fimmtudagur 22. mai 1958 — N'Ý'I TÍMINN’ — (9
rr
I Skáldapáttur
I____Ritstjóri: Sveinójöm Eeinteinsscn._
Sovézk kvikmyndi hiaut gull-
verðlaun í Cannes
Það er ekki fjarri sanni að
íslenzkt mál sé byggt upp af
Ijóðagerð þjóðarinnar. Vegna
þess að ljóðlist íslendinga hélt
jafnan sérkennum sinum, hefur
mál okkar komizt óskaddað
gegnum aldimar. Ljóðlistin tók
að sönnu miklum breytingum
þegar stórfelldar byltingar
urðu í menningarháttum þjóð-
arinnar; það er torvelt að rekja
þetta eíni í örstuttri grein, en
?eynt skal að benda á þrjú at-
riði í þessari þýðingarmiklu
sögu. Á 12. og 13. öld berst
hingað til lands erlendur kveð-
skapur, gerólíkur þeirri ljóða-
gerð sem fyrir var, svonefndir
dansar. Ekki þarf að efa vin-
sældir þessara söngva hjá al-
snenningi, enda var þá upp-
lausn í öllu menningarlífi
landsmanna. Vitanlega fóru
þessi dansljóð ekki ein sér,
þeim fylgdu margvíslegir siðir
og nýjar venjur. íslenzkt mál
hefur orðið - fyrir ýmsum á-
hTÚ’um á þessum tíma, og þau
áhrif voru efaíaust meiri en
xáða má af bókmenntum þess-
’ara alda. . Bókmenntunum
stýrðu hinir vitrari menn og
lærðari, og þeir tóku seinna við
áhrifum en almenningur. Það
éru bókmenntir 14. og 15. aldar
gem sýna hver öfl voru að
verkj í menningarmálum hér á
landi á siðustu tímum þjóð-
veldisins. Upplausnin varð af-
drifarík á margan hátt: erlend-
ur þjóðhöfðingi varð æðsti
valdsmaður í málum íslend-
inga, ritlist hnignaði, skáld-
skapur allur varð einhæfari og
svipminnL En Ijóðagerð þjóðar-
innar missti ekki með öllu þann
svip sem henni hafði verið mót-
aður' á fyrri öldum. Snorri
Sturluson ritaði margar bækur
um íslenzka sögu og dró þar
fram í sviðsljósið þann háska
sem þjóðfélaginu stóð af er-
lendri ásælni til valda. Einnig
skrifaði Snorri um íslenzkán
skáldskap, mikla bók, og setti
þar fram af yfirburðasnilld
meginatriði íslenzkrar ijóðlist-
ar, rakti uppruna og þróun
þessa efnis. Snorri gekk svo frá
þessum fræðum að dugað hefúr
síðan. Án slíks rits sem Snorra-
eddu hefði naumast verið mik-
ið.eftir af sérkennum íslenzkr-
ar ljóðagerðar öldum síðsr.
Færa mætti . gildari rök að
þessu máli með dæmum úr is-
lenzkri ljöðasmíð nokkurra
alda, þar sem togast á erlend
áhrif og innlend fastheldni, en
slík vitnaléiðsla verður að bíða,
Eftir siðaskiptin, á 16. öld,
kemur fram ný stefna í andleg-
um kveðskap. Flest af þvi sena
tímabili mun vera glatað, en
nóg er eftir til þess að við
sjáum hvert stefnt hefui*. ís-
lenzk tunga hefur gerbreytzt' á
þessum tíma og þá hefur glat-
ezt márgt það sem gaf mál-
inu sterkastan svip og mestan
þrótt. Þessi breyting varð meiri
í talmáli en bókmáli. Enn er
svo að varlega verður að álykta
um þetta efni út frá samtíðar-
bókmenntum. Rit Björns á
Skarðsá, Jóns lærða eða þýð-
ingar Odds Gottskálkssonar eru
ekki með svip híns nýja tíma,
þótt vérkefnin séu að nokkru
ný. En þýðingarmest er stór-
virki Guðbrands biskups, og
vandséð er hversu farið heíði
um varðveizlu íslenzks máls
hefði biblía sú er Guðbrandur
lét prenta verið á slæmri ís-
lenzku, eða ef Vísnabók lians
befði verið með likum keim og
hinar lakari sábnaþýðingar
siðaskiptamanna. Afrek Guð-
brands virðist bafa ráðið úrslit-
um í baráttunni um málmenn-
ingu þjóðarinnar. Þessi bók-
menntastarfsemi og skáldskap-
ur hinna betri skálda varð
sterkarí en sú ómenning sem á
sótti. Alþýðan lærði þó einkum
rriál og hugsunarhátt .aí rímum
og fornuni sögum. Ólært fóik
sagði sögur og kvað Ijóð á
kjamgóðu máli, meðan embætt-
ismenn og úppskafningar töl-
uðu og skrifuðu bjagaðan
felending af íslenzku hrogna-
máli og danskri þýzku. Á öllum
öldum voru til menn.sem skrif-
uðu gott mál, og það lærðu
þeir af fomum bókum og vel
mæltri alþýðu. Viðreisnarstarf
Sovézk kvikmynd lilaut fyTstu
verðlannin, g-ullpálniann, á kvik-
myndahátiðinni í Cairnes sem
lauk á srmmidaginn. Myndin
heitir „Þegar síorlcarnir fljúga
yfir“, segir sögu ungrar ástar
sean stríðið bindur endi á.
Myndin sem er verk ur.gs
höfutidar, Mikhails Kalatosoffs,
hlaut mikið !of gagnrýnenda
þegar hún var sýnd í Cannes og
vár henni þá þegár spáð verð-
launum. ’ Leikkonan Tatjana
Samojiova, sem leikur aðalhlut-
verið, var a hátíðinni og sést hér
á myndinni (önnur frá vínstri)
ásamt þeim Sophiu Loren, Mitzi
Gaynor frá Hollywood ojf Línu
Júdínu frá Sovétríkjunum.
Meðal annarra verðlauna sem
veifct voru i Cannes má nefna
að Ingmar Bergman fékk verð-
laun fyrir beztu ieikstjóm (i
nítjándu a.Idar var byggt á
göðu alþýðtunáli og fomu rit-
máli, en síðan hefur sömu
stefnu verið 'fylgt i höfuðatrið-
um. Fræðslukerfi síðustu ára-
tuga hefur seruúlega of mikið
beinzt að aúkatriðum og smá-
munum, og minna verið hirt
um að verja málið íyrir stærri
áföllum.
Eg hef hér i fáum orðtim
reynt að rifj.á upp nokkur al-
þekkt atriði úr menningar- og
málsögu íslendlnga, vegna þess
að nú um skeið rpun i þessum
mynd hans Nára vid Livet), ít-
alska mymdin Giovanni mariti
(Ung hjón) fyrir bezta kvik-
myndarit og Bandaríkjamaður-'
inn Paul Newmami fyrir beztan
leik í kvikmynd Orson Welles
Hinn langi október.
þætti reynt . að sjá og sýna
brerí s.tefnir.í þessu málefni á
okkar dögum! Eg vil einkum
leita til yngrí manna um efni i
næstu þætti, vil sérstaklega
biðja ung skáld og aðra unga
áhugamenn að senda þættinum
stuttar athugasemdir um þessi
eíní: íslenzkt mál og bókmennt-
ír, eða viðhald og vöxt skáld-
legrar menntar. Eg held við
stöndum nú á vegamótum líkt
og fyrr á dögum Snorra eða
Guðbrands, hversu sem til tekst
að þessu sinni.
Sveinbjamar Egiissonar, Fjöln-
þýtt var og . samið á þessu ismanna og annarra stórmenna
I