Nýi tíminn - 24.03.1960, Qupperneq 3

Eg get að verulegu leyti
-látið nægja að vísa til þess,
sem ég sagði hér í háttvirtri
deild um meginatriði þessa
máls við fyrstu umræðu þess.
Um sum þessara meginatriða
einkanlega þau sem um var
þá deilt, liggja nú fyrir nán-
ari upplýsingar frá þeim að-
ilum, sem háttvirtir stjórnar-
liðar a.m.k, hafa tæplega að-
stöðu til að rengja. I þessu
sambandi .leyfi ég mér að
miniTa á að hæstvirtur fjár-
málaráðherra fullyrti og
margendurtók:
1. Að um engar nýjar álögur
væri að ræða — þar sem
jafnháir skattar væru lagð-
• ir á og af væri létt.
2. Að ágizkanir okkar stjórn-
arandstæðinga um skatt-
þungann væru rángar
3. Að almenni söluskatturinn
yrði aðeins lagður á einu
sinni, á síðasta stig fram-
leiðslu og sölu.
Nú eftir að frumvarnið
hefu'r verið athugað í fjár-
hagsnefnd, svör hafa venð
fengin við mikilvægum atrið-
um hjá sjálfum sérfræðingum
ríkisstjórnarinnar og nokkurt
tóm hefur gefizt til frekari
athugunar á frumvarpsbákn-
inu liggur svo ljóst fyrir sem
verða má að allt, sem ég
og aðrir stjórnarandstæðingar
sögðu um málið við 1. um-
ræðu var rétt í einu og öllu.
bæði hvað við 'kemur þeim
atriðum, sem ég nú nefndi
og öðrum.
Sam'íals 507.6 milljónir
Til þess að geta stutt full-
yrðingu sína, um að engar
uýjar álögur væru á lagðar,
likum, varð hæstvirtur fjár-
málaráðherra að grípa til þess
í fyrsta lagi að vefengja það
að söluskatturinn yrði 509
millj. kr. á ári eins og ég full-
yrti-og í öðru lagi að hækka
þær upphæðir sem til frádrátt-
ar koma langt upp fyrir raun-
veruleikann.
A viðræðufundi fjárhags-
nefndar með hagstofust.ióra
spurði ég um skatthæðina ^
miðað við ár og svar hans
var þetta:
Söluskattur í tolli óbreytt-
ur frá því sem nú er, er áæti-
aður 154 millj. kr. Hækkun
hans nemur 180,6 millj. og
alménni söluskatturinn er á-
ætlaður 173 millj. kr. Samtals
verða þetta 507,6 millj. kr.
eða nær því nákvæmlega sú
upphæð,- sem ég nefndi hé'r
sem lágmark, Nú kann því að
verða haldið fram að villandi
sé að miða skattþungann við
heilt ár þar sem hækkunin á
söluskatti í tolli eigi aðeins aö
innheimtast í 9 mánuði. Eg
hygg þó að hæstvirtur fjár-
máláráðherra muni hika við
að lýsa því hér yfir, svo ekki
verði um villzt, að þessi hækk-
un verði afnumin í árslokin
án þess að nokkur annar
skattur verði á lagður í stað-
inn, énda er ekki í greinar-
gerð frumvarpsins svo mikið
sem gefið undir fótinn með
slíkt, heldur aðeins sagt að
Fimmtudagur 24. marz 1960 — NÝI TÍMINN — (3
f I
endurskoðun laganna verði
framkvæmd.
Varanlegar álögur
Og svo mikið er víst að
embættismenn ríkisstjórnar-
innar brosa að þeirri hug-
mynd að hér sé um einhvern
bráðabirgðaskatt að ræða en
fara hinsvegar ekki dult með
þá skoðun að söluskatturinn
muni fara síhækkandi næstu
árin og er það raunar svo
augljóst sem verða má að það
er hið eina rökrétta frám-
hald þeirrar stefnu í skatta-
málum. sem nú hefur verið
upp tekin.
Hér er því vafalaust um
varanlegan skatt að ræða að
óbreyttri stefnu og því óhugs-
andi að ræða málið á öðrum
grundvelli, þegar af þeirri
ástæðu. Á hitt ber einnig að
líta að þeir liðir sem til greina
koma að metnir verði til frá-
dráttar eru allir miðaðir við
eitt ár og því algerlega vill-
andi að reikna dæmið í öðru
Ræða Björns Jónssonar
við aðra umræðu frum-
varnsins um söluskatt
í efri deild Albingis
mánudaginn 14. m<^rz.
tilfellinu útfrá 9 mánaða
skattheimtu en í hinu tilfell-
inu útfrá heils árs innheimtu
eins og hæstvirtur fjármála-
ráðherra hefur leyft sér að
gera.
Hækkunin er 356.2
milljónir
Á sl. ári var söluskattur
til ríkissjóðs áætlaður 151,4
millj. kr. Óumdeilanleg hækk-
un nemur því 356,2 millj. kr.
Frá þessari upphæð vilja
stjórnarliðar einnig draga 70
millj. kr. söluskatt, sem rann
til útflutningssjóðs. Slíkt er
auðvitað villandi þar sem
gengisfellingin gerir miklu
meira en svara til allra skatta
og tolla sem til hans runnu,
en jafnvel þótt þetta væri gert
stæði eftir hæ'kkun uppá 286,2
millj. kr.
Enn vilja þeir draga frá
þær 56 millj. kr. sem bæjar-
félögunum eru ætlaðar. Þetta
fær heldur ekki staðizt þar
sem útgjöld bæjarfélaganna
aukast alveg vafalaust um
hærri upphæð en þeirri nemur
sem bein afleiðing gengisfeil-
ingarinnar. Miðað við óbreytta
þjónustu og framkvæmdir
bæjarfélaganna er óhugsandi
að unnt verði að lækka útsvör
frá því sem áður hefur verið
og er hér því ekki að neinu
leyti um að ræða að verið sé
að draga úr útsvarsálögum
heldur þvert á móti.
Eftir stendur þá það eitt að
fella á niður 60-70 eða jafn-
vel 75 mili. kr. af tekjuskatti
á móti 356 millj. kr. aukinni
skattheimtu til rí'kissjóðs eða
á móti 286,2 millj. kr. hækk-
un söluskattsins ef tillit er
tekið til niðurfellingar innan-
landssöluskattsins, sem þó er
rangt að gera eins og ég
hefi áður sýnt fram á. Það
þarf því alveg furðulega ó-
skammfeilni til að bera þá
fullyrðingu blákalda fram fyr-
ir Alþingi og þjóðina að hér
sé einungis um tilflutning
gjaldheimtu að ræða — en
engar nýjar álögur
Verðliækkun innfluttra
vara 14%
Þvert á móti er hverju
barni auðskilið að hér er um
að ræða nýja flóðöldu verð-
hækkana og dýrtíðar, sem
hlýtur að þrengja mjög kosti
launamanna umfram það sem
þegar er orðið með gengis-
fellingunni, vaxtahækkuninni
og margvíslegum hæk'kunum
ýmissa gjalda og skatta, sem
núverandi ríkisstjórn hefur
staðið fyrir.
Þannig verður verðhækkun
af völdum hinnar nýju skatt-
heimtu um eða yfir 14% miðað
við tollverð allra skattskyldra
erlendra vara, en það eru yfir-
gnæfandi flestar innflutnings-
vörur og þ.á.m. allar neyzlu-
og nauðþurftarvörur almenn-
ings og allur söluskatturinn
eins og hann verður miðað við
þetta frumvarp nemúr yfir
20% af tollverðj innflutts
varnings.
Það varpar nokkru ljósi á
það hve hér er um gífurlega
skattheimtu að ræða að sölu-
skatturinn einn kemur til með
að verða 48 millj. kr. hærri en 'f
allir tollar og skattar ríkis-
sjóðs árið 1956 og um 2/3 af
öllum áætluðum tollum og
sköttum samkvæmt fjárlaga-
frumvarpi fyrrverandi fjár-
málaráðherra, Guðmundar I.
Guðmundssonar, sem lagt var
fram hér á háttvirtu Alþingi
20. nóv sl. en skatthæðin öll
507,6 millj. kr. svarar til 14
þús. kr. árlegra álaga á hverja
5 manna fjölskyldu á móti
6 þús. kr. á sl. ári.
Býður svikum heim
Við þetta er þó því að bæta
að allar þessar tölur eru
byggðar á þeim áætlunum,
sem starfsmenn hæstvirtrar
ríkisstjórnar hafa gert um
þeð hve miklu mætti ná í
ríkissióð með þessum hætti og
mun óhætt að fullyrða að þær
áætlanir eru gerðar a? mik-
illi várúð. Hinu hefi ég s^enpt,
sem þó er 'með vissu vitað og
rannar viðurkennt af skatt-
heimtumönnum, að samfara 1
slme’ma söluskatti eru
gifiirliggÍT möguieikcr til und-l
andráttar og svika. Má þvi
fullvrða að sú upphæð, sem
almenningur kemur til með
að verða að lát.a af hendi
verður ótöldum milljónatugum
hærr;. en sú sem til skila
kemrst í ríkiss.ióð. Alkunn er
revnslan, af þeim söluskatti,
sem verið befur í gildi að und-
anförnu að þes.su leyti, en
auglióst er að sízt mun. verða
breyting á til bóta með þessu
frumvarpi enda þótt til
komi gífurleg aukning eftir-
lits og hverskyns skriffinnsku
í sambandi við álagningu og
innheimtu.
3% kjaraskerðing ofan
á allt annað
í greinargerð ríkisstjórnar-
innar með frumvarpinu um
efnahagsmál var fullyrt eins
og flesta mun reka minni til
að heildarkjaraskerðing vegna
efnahagsaðgerðanna yrði sem
næst 3% og 1% af öðrum
ástæðum. Verðhæk'kanir yrðu
sem svaraði 13 vísitölustigum
vegna aðgerðanna en 1% af
öðrum ástæðum — en gagn-
ráðstafanir svöruðu til 10
vísitölustiga.
í annan stað koma svo full-
yrðingar hæstvirts fjármála-
ráðherra um að með þessu
frumvarpi sé ekki um neina
kjaraskerðingu að ræða.
I sambandi við þetta lagði
ég þá spurningu fyrir hág-
stofustjóra hvort kjaraskerð-
ing af völdum söluskattsins
hefði verið tekin með í reikn-
ingin þegar fullyrt var að
kjaraskerðing vegna efna-
hagsaðgerðanna yrði aðeins
3%. Hann kvað svo ekki vera
og skýrði jafnframt frá því
að hann teldi beina kjara-
skerðingu (nettó-kjaraskerð-
ingu) vegna hækkunar sölu-
skattsins 3%, til viðbótar
þeirri sem áður væri komin
eða jafnmikla og áður hafði
verið fullyrt að öll kjara-
skerðingin vegna efnahags-
aðgerða ríkisstjórnar næmi
Er nú hugsanlegt að hæst-
virtum fjármálaráðherra hafi
verið ókunnugt um þetta mat
hagstofustjóra eða hefur hann
vísvitandi haft frammi hér á
háttvirtu Alþingi fulyrðingar
sem jafngilda hreinum fölsun-
um? Eg fæ ekki séð að hann
eigi hér um að velja nema tvo
kosti: annaðhvort að ómerkja
orð hagstofustjóra eðá biðja
afsökunar á ■' fyrri fullyrð-
íngura smum.
Hér er með öllu útilokað að
skjóta sér á bak við það að
tekjuskáttslækkunin komi
ekki fram í læ'kkaðri vísitölu.
þar sem allir mega sjá að
skattlækkun, hvort heldur er
uppá 60 eða 70 millj. kr., eða
jafnvel 100 millj. getur aldrei
vegið á móti hækkunum- uppá
hartnær 300 millj. kr. a.m.k.
eins og ég hef áður sýnt fram
á.
Margheimtur af sömu vöru
Upplýst er að reiknað er
með að hinn almenni sölu-
skattur á vörum og þjónustu
verði innheimtur af sölu og
þjónustu að verðmæti 5767
millj. kr. Þessi upphæð, sem
nemur því sem næst andviroi
allrar þjóðarframleiðslunnax’
gefur strax vísbendingu urn
að skatturinn muni ekki ávállt
innheimtur aðeins einu sinni
eins og látið er í veðri vaka
heldur í ýmsum tilfellum oit-
ar, ekki sízt þegar þess er
gætt að sala og þjónusta uppá
2400 millj. kr. eru skattfrjáls-
ar að sögn sérfræðinga ríkis-
stjórnarinnar. Við athugua
frumvarpsins verður þó ena
Ijósara að skatturinn er í
Framhald ó 10. siðu
lllllllllllllllliHIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIit
| Að gefa fuglumj
E Bæjarbúar láta sér annt =
E um fuglana á Tjörninni og jjj
E það er ekki síður yngri =
E kynslóðin, sem tekur þátt =
E í að ala fuglana. Þessi s
E ungi maður iiafði sýnilega =
E mikla ánægju af að sjá =
E fuglana slást uin brauðbit- E
E ana. (Ljósm. Þjóðv.) 5