Nýi tíminn - 11.01.1962, Blaðsíða 4

:
1
1
Annálsritarinn hélt upp á
jólin, meðal annars með því
að gefa sjálfum sér frí frá út-
varpshlustun að nokkru eða
öllu leyti suma daga vikunn-
ar. Af þeim sökum verður
annáll þessarar viku nokkuð í
brotum.
Bezt einnar
tegundar
Þess skal þá fyrst getið, að
á annan í jólum var flutt hin
36 ára gamla revía Haustrign-
ingar með bráðskemmtilegum
formála og skýringum frá
öðrum höfundi hennar, Páli
Skúlasyni.
Var sannarlega ekki van-
þörf á slíku, bæði til að þeir
hinir yngri fengju nokkra
nasasjón af atburðum þeirra
tíma sem við sögu koma í
leiknum og einnig til hins, að
hressa upp á minni okkar,
sem að vísu mundum þessa
atburði flesta, svona eftir að
við höfðum verið á þá minnt-
ir, svo sem eins og stóru
síldarmálin á Hjalteyri,
danska Mogga. fjólurnar, þar
á meðal Dúdúfuglinn, krukk-
urnar (útlegging. Moggans á
danska orðinu krykke), um
íbúana í Borgarnesi, sem lifðu
hver á öðrum, og kjöt af ís-
lenzkum bændum, og ótal
margt annað, sem menn lærðu
af Mogganum í þá daga og
hentu milli sín, sér til dægra-
dvalar.
1 stuttu máli, flutningur
þess leiks var hin bezta
skemmtun, og mér er nær að
halda að þessi revia sé ein-
hver hin bezta sinnar tegund-
ar, eins og þer segja í út-
varpinu, sem flutt hefur verið
hér á landi.
úlvarpsannáll
íslenzka
timatalíS
Á fimmtudagskvöldið voru
tveir guðfræðiprófessorar á
ferð í útvarpinu. Annar þeirra,
prófessor Jóhann Hannesson,
talaði um sögu jólatrésins, og
ef maður mætti orða það svo,
þó var það frekar leiðinlegur
lestur.
Hinn prófessorinn, Magnús
Már Lárusson, ræddi um sum-
araukann og hið forna íslenzka
tímatal. Var erindi hans að
vísu nokkuð þurrt, en mjög
fróðlegt og samið af vísinda-
legri nákvæmni.
Að lokum komst þó höf-
undur að þeirri dapurlegu
niðurstöðu, að hið forna tíma-
tal myndi senn gleymast öll-
um almenningi og engir
myndu kunna á því skil aðr-
ir en þeir menn er reiknuðu
út almanakið.
Mér er þó nær að halda.'að
þetta ágæta þjóðlega tímatal
muni enn lifa um nokkurn
aldur út um sveitir landsins,
enda þótt það verði í náinni
framtíð alger hebreska fyrir
bæjarbúa, og mun þegar vera
orðið. Það er enn svo lifandi
mál í sambandi við kvikfén-
að og heyöflun, að óhugsandi
er að það týnist í náinni
framtíð, nema einhver sérstök
óhöpp verði því að aldurtila.
Við tölum ennþá um að kýr
beri svo eða svo margar vikur
af vetri ,eða þetta margar vik-
ur af sumri. Sauðburður, rún-
ing, sláttarbyrjun og göngur
miðast undantekningarlítið við
sumarvikur. Það er dálítið
merkilegt, hvernig sumarvik-
ur og vetrarvikur eru taldar
með ólíkum hætti. Frá sum-
armálum og allt fram í 22.
viku sumars er talað um svo
eða svo margar vikur af
sumri. Þá er söðlað um og
taiið að vetrar komu, — mán-
uður til vetrar, vika til vetrar
o.s.frv. Vetrarvikur eru svo
taldar áfram til miðs vetrar.
En með þorrakomu er vana-
lega farið að tala um að svo
eða svo margar viku séu til
sumars.
Það er engu líkara, en að
bak við þetta málfar liggi
einhver árátta um að skjóta
vetrarkomunni á frest, svo
lengi sem auðið er, en á hinn
bóginn fer svo þráin eftir
sumarkomu að segja til sín
strax á miðjum vetri.
RáðiS hans
Gunnlaugs
Eftir síðari kvöldfréttir flutti
Vigdís Víglundsdóttir mjög at-
hygli-svert erindi um Blindra-
skólann í Boston og þá starf-
semi, er þar hefur fram far-
ið. Væri fróðlegt að heyra
framhald þeirrar sögu og þá
einkum og sér í lagi, hvað við
tæki hjá nemendum skólans,
VIKAN 24. TIL 30. DESEMBER
er þeir halda þaðan út í líf-
ið.
Á föstudagskvöldið komu
þeir Björgvin og Tómas með
þáttinn sinn Efst á baugi og
voru óvenjulega visamlegir í
garð Rússa, sem þýðir að
spennan hefur fallið, enda
sögðu þeir sjálfir að svo væri.
Hið athyglisverðasta í þætti
þessum var þó það, að skýrt
var frá hvernig þeir úti í
Ameríku fara að því að búa
sig undir dauðann. Það kom
fram, sem raunar var áður
vitað, að kjai’norkustyrjöld
getur brotizt út svona rétt af
sjálfu sér og án þess að nokk-
ur hafi um slíkt beðið, eða
eftir óskað. Það þarf ekki
annað en að rafeindaheilarn-
ir, sem eiga að vaka yfir hegð-
an hins ímyndaða óvinar,
reikni eitthvað skakkt, enda
kváðu þeir ekki vera óskeikul-
ir; þá er f.jandinn laus og allt
komið í ból og brand.
— Hp-
En þeir góðu menn þama
úti vilja vera við slíkum ó-
höppum 'búnir. Þess vegna
hafa þeir á prjónunum ráða-
gerðir um að byggja geysi-
mikil neðanjarðarbyrgi. Þang-
að á svo að safna ungum
undaneldishæfum hjónum og
þetta fólk á svo að æxlast
og uppfylla jörðina á ný, þeg-
ar ósköpin eru yfir gengin.
En til þess að allt sé undir-
búið og æft, þegar ógæfan
dynur yfir, á að senda vænt-
anlega undaneldisgripi í þessi
neðanjarðarhibýíi. og þar eiga
þau að láta fyrirberast um
hveitibrauðsdagana, allt að
sex mánuði, sennilega til þess
að vera öllum hnútum kunn-
ug þegar kallið kemur.
Gunnlaugur gamli á Tanna-
stöðum braut róðrarkallana
sína og henti þeim í sjóinn,
þegar þeir ætluðu að róa hann
í kaf.
Við skulurn vona og verðum
að vona, að þeir sem mestu
ráða um gang veraldarmála
reynist ekki óvitrari en Gunn-
laugur, og brjóti róðrarkalla
sína áður en þeir róa veröld-
ina í kaf.
JélaguSsorS
Guðsorð jólavikunnar var
eins og venja er til geysimikið
að vöxtum og hefur vonandi
verið gott að sama skapi.
Annars fór það að mestu
leyti fram hjá mér.
Á aðfangadagskvöld heyrði
ég álengdar sætlegan sálma-
söng og lystilegt orgelspil, og
eitthvað heyrði ég í presti,
sem var að flytja jólahug-
vekju. En einhvern veginn
fannst mér sem hann væri
ekki neitt jólalegur í andar-
drættinum, en vel má það
hafa verið misheyrn.
Þar að auki mun ,ég hafa
heyrt einhver slitur úr jóla-
ræðum þriggja annarra presta.
Einn heyrði ég hafa orð á
því að rússneska kirkjan hefði
fengið inngöngu í Alkirkju-
ráðið og að líkneskjur Stalíns
hefðu verið ofan teknar í
Rússlandi. Taldi hann þetta
hvorttveggja til góðra tíðinda,
og myndi verða til eflingar
guðs kristni, enkum þó hið síð-
arnefnda, þ\d Stalín þessi
hefði verið einna óþarfastur
guðs kristni á jörðu hér. Von-
andi verður klerki þessum að
trú sinni.
Annar kennimaður hafði orð
á því, að menn hér á voru
landi gerðu alltof mikið að
því að hugsa um stríðsundir-
búning og alþjóðapólitík og
tækiu allt of alvarlega ýmsan
áróður í því sambandi, og var
þetta vel og viturlega mælt.
Sami ræðumaður hafði einnig
við orð, að þá sjaldan menn
ræddu innanlandsmál. snerist
talið nær eingöngu um fjár-
mál. Einnig þetta taldi hann
öðruvísi en vera ætti, því
önnur mál hér heima væru
miklu .mikilsverðari fyrir land
og þjóð en fjármálin, og einn-
ig þetta mætti til sanns veg-
ar færa.
T f «• i
I rum a
manninn
Sá hinn þriðji kennimaður
hafði orð á því, að mennirn-
ir væru yfirleitt góðir, en það
kæmi einna bezt í ljós' á jól-
unum.
Fyrir svo sem fjörutíu til
fimmtíu árum var kenningin
um, að mennirnir væru yfir-
leitt góðir, næstum óumdeild.
En síðustu tuttugu árin hefur
hún mjög sett ofan, og meira
að segja hefur henni verið
andmælt kröftuglega, eink-
um þó af kirkjunnar mönn-
um, og er þeim óneitanlega
nokkur vorkunn, því margt
hefur gerzt í veröldinni á
þessum tíma, er gerir það að
verkum, að mennirnir hafa
tekið að efast um gæzku
.hvers annars.
Og því var það, að þegar
ég heyrði prestinn hafa orð á
því, að mennirnir væru í raun
og veru góðir — það var
reyndar hið eina sem ég
heyrði af ræðu hans — þá
minntist ég hinnar gömlu trú-
ar, sem var ríkjandi á fyrsta
fjórðungi þessarar aldar, trú-
arinnar á manninn og batn-
andi heim hans á jörðinni.
Jafnframt minntist ég þess, að
á þriðja fjórðungi þessarar
aldar hefi ég heyrt þessa trú
lítilsvirta af ýmsum svartsýn-
ismönnum sem reikna í árum
en ekki öldum, og slíkir menn
finnast ekki hvað sízt í hópi
kirkjunnar þjóna.
Ég skal hreinskilnislega
játa, að ég er svo gamaldags
í mínum hugsunai’hætti, að
mér finnst það vel ómaksins
vert að tilraunir yrðu hafnar
í þá átt að endurvekja trúna
á manninn, ekki einstaklinga
eða ofurmenni, heldur hinn
venjulega mann, homo sapi-
ens, eins og lærðu mennirnir
kalla það, og framtíð hans á
jörðinni. Annað mál er svo
hitt, hvort það tekst.
Tamninga-
menn
drottins
Hér áður fyrr fékkst ég
dálítið við að temja dráttar-
hesta.
Ég komst þá að raun um, að
það var vænlegra til árangurs,
ef maður vildi fá þá til að
leggja sig alla fram og koma
þeim af því að hlaupa útund-
an sér, að tala þægilega til
þeirra og skjalla þá dálítið,
en að viðhafa ljót orð og
sýna þeim svipu.
Væri nú ekki heppilegra og
líklegra til góðs árangurs fyr-
ir prestana, þessa tamninga-
menn drottins, að lofa mönn-
unum að heyra það, svona
endrum og eins að minnsta
kosti, að þeir væru agnar
pínulítið góðir, einnig hinum
trúlitlu, en að vera sí og æ
að veifa svipu vandlætingar-
innar yfir höfðum þeirra og
hafa uppi tilburði í þá átt að
húðstrýkja þá með sporðdrek-
um heilagrar ritningar, eins
og Kiljan orðar það einhvers-
staðar?
eftir SKÚLA GUÐJÓNSSON fró Uólunnorstögum
Emtný sending hvífra
máialiða fil Kafanga
Island í hættu
Framhald af 1. síðu
við þá ekki farið úr því aftur?
240. gr. Rómarsáttmálans segir
„Sáttmáli þessi er gjörður til
ótakmarkaðs tíma“.
E£ vjð
honum aftur, yrði litið á það
sem uppreisn útkjáíkahéraðs
gegn miðstjórnarvaldi hinna upp-
rennandi Bandaríkja V-Evrópu“.
★
Hér skal ekki farið út í efni
."þessarar merku greinar nánar,
en öllum ráðlagt að kynna sér
rækilega efni hennar og gera
sér Ijósa þá miklu hættu, sem vof-
ir yfir þjóðinni vegna ákvörðun-
ar ofstækismanna í Sjálfstæðis-
ílokknum og Alþýðuflokknum að
þvæla íslandi í Efnahagsbanda-
lagið, án þess að þjóðinni sé
Ijóst hvað verið er að gera og
hverjar afleiðingarnar verða.
Grein hins unga hagfræðings er
birt í nýútkomnu hefti tímarits-
ins Réttar, 3. hefti árgangsins
1961.
INNVEGIN MJOLK
'Framhald af 5. síðu.
í verðlagsgrundvelJjnHljTi, yið þær
tekjur einar, sem þeir afla með
búrekstri.
b) að vextir af því fjármagni,
sem bundið er í búrekstrinum,
séu reiknaðir að fullu, og einnig
beri að taka fullt tillit til fyrn-
ingar.
Lánamál: Fundurinn óttast, ef
svo fer fram sem horfir, að
bændastéttin aukist ekki og end-
umýist til jafns við aðrar stétt-
ir svo sem þjóðarnauðsyn kref-
ur. Telur fundurinn lánsfjár-
skortinn eina höfuðorsök þess-
arar öfugþróunar, þar sem ung
bændaefni eiga engra kosta völ
•um lánsfé, þó þeir vilji stofna
til búrekstrar*.
LEOPOLDVILLE 8/1 — Her-
stjórn S.Þ. í Kongó hefur sann-
anir fyrir því að 35 frönskiunæi-
andi málaliðar hafi komið til
Brazzaville í dg, og haldið það-
an áfram flugleiðis til Ndoia í
Norður-Rhodesíu. Herstjórnin
segir að málaliðarnir hafi viður-
kennt að þeir hefðu verið leigð-
ir til að berjast í her Tshombes
í Katanga.
Flugvélin kom frá París til
Brazzaville í franska Kongó, og
voru óeinkennisklæddir menn
með í förinni. Allir mæltu mála-
liðarnir á írönsku, en vildu Þó
ekki viðurkenna að þeir væru
franskir rikisborgarar. Á það er
minnzt í þessu sambandi, að fyr-
ir. skömmu ha.fi verið auglýst í
blaði í Marseilles eftir hermönn-
um fyrir Katangaher, og var
geysihátt kaup í boði.
Þessi nýja liðssöfnun hvítra
málaliða í Katangaher hefur vak-
ið mikla reiði í Leopoldville.
Herstjóm Sameinuðu þjóðanna
vill að samtökin beiti pólitískum
refsiaðgerðum gegn Frakklandi
og Bretlandi, sem unnið hafa
gegn stefnu S.Þ. í Kongómálinu
og stutt Tshombe beint og óbeint.
Mólótoff eftur
tll Vínarborgar
MOSKVA 8/1 — Móltoff, fyrrv.
utanríkisráðherra Sovétríkjanna,
er nú á leið aftur til Vínarborg-
ar, og mun hann halda þar áfram
stöðu sinni sem fulltrúi Sovét-
ríkjanna í alþjóðleggu kjarnorku-
málastofnuninni.
Molotoff fór til Moskvu ásamt
konu sinni seint á síðasta ári.
Hvorki sovézka sendiráðið né
kjarnorkumálastofnunin í Vín
hafa staðfest fréttina um að
Molotoff sé að koma aftur til
Vínar.
Kaupið ]
NÝJA TlMANN
4) — NÝI TlMINN — Fimmtudagur 11. janúar 1962