Landneminn - 11.06.1953, Blaðsíða 2

Landneminn - 11.06.1953, Blaðsíða 2
tOBVALDUB I'ÓBABINSSON: ÁTJÁN ÁRA KOSNINGARRÉTTUR OG KJÖRGENGI ÍSLENZKRAR ÆSKU VEIZTU að tugir þúsunda æskufólks frá 105 þjóð- um tóku þátt í hinu glæsilega æsku- lýðshátíð í Berlín sumarið 1951. að á Berlínarmótinu stóðu hinar ýmsu sendinefndir fyrir 555 þjóðlegum dagskrám, (þjóðdönsum, þjóðsöngvum, hljómlekum, leiksýningum o.fl.). að á Berlínarmótinu horfðu 837 þúsund manns á íþróttakeppnirnar, sem þar fóru fram. að á Berlínarmótinu sáu 583 þúsund manns kynningarsýningar þær, sem hinar ýmsu sendinefndir settu u]>p í sýningarsölum borgarinnar. að á Berlínarmótinu voru skipulagðar 1465 hópferðir með hina erlendu gesti um Berlín og nágrenni hennar. að það mundi hafa tekið einn mann hvorki meira né minna en 70 ár að sjá allt sem fram fór á Berlínarmótinu, kvik- myndasýningar, hljómleikana, íþrótl- ir, þjóðlegu og alþjóðlegu dagskrárn- ar o.s.frv., enda þótt hann hefði verið að frá kl. 9 að morgni til ll1/^ að kvöldi. að Búkarestmótið, sem er hið fjórða í röðinni af friðarmótum heimsæskunn- ar (Prag 1947, Budapest 1949, Ber- lín 1951) og háð verður dagana 2.— 16. ágúst í sumar, mun taka þeim öll- um fram um fjölmenni, fjölbreytni og glæsibrag. egar góðir lýðræðisslnnar tala um löggjaíar- þing hafa þeir i huga samkomu har sem kjörnir fulltrúar þjóðarinnar stjórna ýmsunf málum hennar. Tll þess er þá um leið ætiazt að kosningarréttur og kjörgengi sé mjög rúmt og aðeins bundið við einstaklinga, konur jafnt sem karla, en ekki við eign, stétt eða stöðu, og að hver borgari hafi aðeins eitt atkvæðl, og sem allra flestir menn atkvæðisréttinn. Samkvæmt þessu er gert ráð fyrir að þjóðin hafi sjálf æðsta valdið, að þingmenn séu aðeins starfsmenn henn- ar og þjónar, en ekkl herrar, og þaðan af siður öðrum háðir. Nú er þó skemmst af að segja að þessu fer oft á aðra lund í auðvaldsþjóðfélagí og öðrum stéttarþjóðíélögum þar sem þó eiga að heita löggjafarþing. Vlð þekkjum að nokkru héð- an af alþlngi hvernig reyndin viil verða. Valdið er ekki i höndum þjóðarinnar nema rétt á papp- írnum: elgendur atvinnutækjanna og fjármagns- ins ráða nær öllu og taka ílestar ákvarðanir, sem máli skipta. Leggi rikisstjórnin eltthvert af slikum málum fyrir alþingi er það venjulega að- eins gert til að sýnast, til að gefa afgreiðsiunni, einskonar þlngræðis- eða lýðræðisblæ, en at- kvæðavélar rikisstjórnarinnar rétta í hlýðni og blindni upp .hendurnar í samræmi íyrir fyrlr- fram gerða ávörðun þeirrar auðvaldsklíku, er- lendrar eða lnnlendrar, sem ,,á málið" í það skiptið. Þetta er kallað í 48. grein stjórnarskrár okkar að alþingismenn séu ..eingöngu bundir við sannfæringu sina og elgi við neinar regiur frá kjósendum sinum." Þesskonar alþingi er að- elns skrípaleikur, grimudanslelkur, þar sem þingmenn stjórnarinnar, málaliðsmenn og at- kvæðavélar valdslns, eru látnir koma fram í ým- iskonar aðiaðandi gerfi, en fulltrúum andstöð- unnar er leyft að svaia fordild sinnl með þvi að ,,tala sig dauða" i ræðum sem fáir hlusta á og enn færri sinna. En útl íyrir dyrum hússins stendur þjóðln sem þjóðskáldið nefnir ,,alþingl torgslns" og minnlr stundum á sig með þvi að syngja eitt og eitt ættjarðarkvæðl þegar mest liggur vlð og sannar enn sitt ,,afl tll að Þjást" með )>vi að þola möglunarlaust bæði kylfur og táragas i ábætl á aðrar veitingar valdhafanna. Á hana hlustar englnn úr hópl valdamanna. TT’Í nefna ætti þá tvo aldursflokka íslenzku þjóðarinnar sem eru réttindasnauðastir íer ekki á milli mála að það eru gamalmenni og æskufólk. Gamalmennl hafa að visu þau póli- tisk réttlndi sem hér tíðkast, en harla lilil efna- hagsleg; fjárhagslegt athvarf þeirra er smán al- mannatryggingalaganna. En þó er æskulýðurinn ennþá var settur: hann skortir bæði pólitisk og efnahagsleg réttindi; hann er oíurseldur at- vinnuleysi og annarri eymd auðvaldsþjóðfélags- ins, skattskyldur fjandsamlegu rikisvaldi við hvert íótmál. en atkvæðislaus um allar álögur og réttarskerðtngar. Hann hefur í stuttu máll hvorki kosningarrétt né kjörgengi. etta greinarkorn er skrifað til þess að minna æskufólk á það i sínu eigin málgagni að eltthvert helzta réttlætismálið sem stendur er að lækka kosningarréttar og kjörgenglsaldur ofan í 18 ár. Með starfi sínu í verklýðsfélögum og öðrum alþýðusamtökum getur æskulýðurinn auð- veidlega séð svo um að þessl réttarbót verði tekin upp í næstu stjórnarskrá. En Þá verður æskan að láta til sín taka þegar í stað. Hér á landi eru starfandi samtök og jafnvel helllr stjórnmáiaflokkar sem vilja breyta svo stjórn- arskránni að hér verði komið á einhverskonar fasisma. 1 þesskonar þjóðféiagi yrði hlutur æsk- unnar enn verri en nú, því að þá fengju æsku- menn að híma kauplausir í herþjónustu nokk- ur ár áður en þeim yrðl kostað út á gadd at- vinnuleyslsins. Allir hugsandi menn hljóta að sjá og viðurkenna hverskonar framtíð þetta skapar. Hver á að stofna hln isienzku helmill ef engir æskumenn hafa hér auraráð nema fá- einir auðkýfingasynir og útlendir hermenn? Eng- inn getur svo öruggt sé komið í veg fyrir svo hörmuiega þróun nema æskufólkið sjálft, piltar og stúlkur. En til þess þarf það að fá fuil póll- tísk og efnahagsleg réttindi. Og þegar unga fólk- ið er búið að öðlast pólitísku réttindin mun reynast auðveldara að afla sér hinna, og sporna við yfirgangi valdhafanna. Oumir vilja halda því fram að átján ára gamalt fólk munl skorta þekkingu, reynslu og á- byrgðartllfinningu til þess að fara að taka beln- an þátt í stjórn iandsins sem frambjóðendur og kjósendur, alþinglsmenn og ráðherrar. Sérstak- lega eru sumir hræddir vlð þennan Imyndaða skort á ábyrgartilfinningu. Við þetta er ég ó- hræddur. Ég man það glöggt að talsvert var einu sinni um það rætt hér hvort þorandl væri að afnema 35 ára aldurstakmarkið sem hafðl verlð og þótti sjálfstagt við landskjörlð, og all- miklð vafamál var talið að iækka hinn almenna kosningarréttaraldur úr 25 árum i 21 ár. Ekki verður séð að þessar breytlngar hafi orkað neinu illa í islenzku stjórnmálum, eða að þær hafi lamað þjóðlíflð. Og eitt má fullyrða: ekki er að sjá að 18 ára kosnlngarréltar og kjörgengisald- ur hafi staðið Sovétríkjunum fyrir þrlfum. Rök- semdir í þessa átt hafa ekki bitið á mlg síðan árið 1930 er ég ias 68. gr. í stjórnarskrá Ráð- stjórnar-Rússlands um þetta efnl. En þvi má bæta vlð um ábyrgðartilfinnlnguna að æskufólk er yfirleitt mjög samvizkusamt og orðheldið. Það rækir nám sitt og önnur störf yfirleitt mjög vel. Því miður verður ekki fullyrt af neinni vissu eða sannfæringu að hinir æfðu og ,,ábyrgu" stjórnmálamenn reiði slíkar dyggðlr i þverpok- um. Um þekklngu æskulýösins er'það að segja að hún er auðvitað mlklu melri en íullorðið fólk gat dreymt um til skamms tíma. Marglr menn eru orðnlr stúdentar 18 ára. Samkvæmt landslögum hafa alllr æskumenn lokið gagn- 2 LANDNEMINN

x

Landneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Landneminn
https://timarit.is/publication/893

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.