Til sjávar - 01.06.1999, Blaðsíða 4

Leiðsögumál
Evrópskt GPS kerfi í uppsiglingu?
- áætlaður kostnaður við Galileo um 200 milljarðar króna
Avettvangi ESB nú í
júní 1999 verður
tekin ákvörðun um livort
farið verði í uppbyggingu
á evrópsku gervihnattakerfi, sem er nefnt
Galileo. A nýlegum fundi á vegum ESB
var fjallað um málið og þar var fulltrúi
Siglingastofnunar, Sigurbergur Björns-
son, forstöðumaður gæðamála og
áætlana. Til sjávar innti Sigurberg um
helstu tíðindi af fundinum.
Tillögur framkvæmdastjórnar ESB
Sigurbergur sagði að á fundinum hefðu
áform ESB um Galileo verið kynnt og að
núna í lok mars hefði framkvæmda-
stjórnin lagt fram tillögur sínar í þessum
efnum. Fram kom að ESB telur mjög
nauðsynlegt að koma upp eigin
staðsetningarkerfi af eftirfarandi
ástæðum:
• Nauðsynlegt er að hafa varakerfi ef GPS
verður af einhverjuro ástæðum óvirkt.
Rússneska kerfið, Glonass, er of stopult
til þess að þjóna sem slfkt auk þess sem
það er undir stjóm Rússa.
• ESB hefur engin bein áhrif á GPS
kerfið. Bandaríkjamenn geta því
stjórnað því að vild og nýtt sér það við
hernaðarátök.
• Áætlað er að viðskipti með GPS búnað
nemi um 4000 milljörðum króna árlega.
ESB vill stærri sneið af þessari köku og
telja að eigið gervihnattakerfi muni
styrkja stöðu evrópskra fyrirtækja á
þessum markaði.
• Loks er óvíst hvort eða hversu lengi
GPS kerfið verður ókeypis. Hugsanlegt er
að grunnþjónusta verði án endurgjalds en
það þurfi áskrift að viðbótum við kerfið.
Bandaríkjamenn hafa lýst því yfir að það
verði án endurgjalds til ársins 2004.
Þjónusta í þremur flokkum •
Að sögn Sigurbergs gera tillögur ESB ráð
• fyrir því að Galileo verði samsett af 21
tungli sem hringsóli um jörðina og
þremur staðbundnum gervitunglum. Það
verði í millisporbaug eins og tungl
Bandaríkjanna en sú tilhögun hefur gefist
vel.
Gert er ráð fyrir að þjónustan verði í
þremur flokkum og aðgangur að fyrsta
flokknum verði ókeypis en þar má gera
ráð fyrir innan við 10 m staðsetningar-
nákvæmni. Gjald verður að öðrum
flokkum og í staðinn fá menn aukna
nákvæmni og ábyrgð á þjónustunni. Ef
skip strandar eða ferst vegna mistaka í
staðsetningarmerkjum ber ESB kostn-
aðinn af því.
Óar ekki við kostnaðinum
Gert er ráð fyrir að kostnaður við að
koma þessu kerfi á laggimar verði um og
yfir 200 milljarðar íslenskra króna.
Sigurbergur segir að þrátt fyrir að
kostnaðurinn sé mikill þá sé hann ekki
stór hindrun. Fulltrúar aðildarríkja ESB
benda til dæmis á að áætlaður kostnaður
af Galileo sé minni en kostnaður eins
ESB ríkis, Danmerkur, við byggingu
Stórabeltisbrúarinnar.
Áætlað er að kerfið verði komið í
gagnið árið 2008. Ekki megi draga
lengur að hefja verkið þvf þá er hætt við
að erfitt verði að vinna upp forskot
annarra.
Að sögn Sigurbergs er gert ráð fyrir
því að Galileo verði að hluta fjármagnað
með því að innheimta sérstakan skatt af
öllum seldum móttökutækjum fyrir
staðsetningarmerki. Skipin hafa verið
stærsti markaðurinn hingað til fyrir GPS
móttakara.
Tvö kerfi betri en eitt
Að mati Guðjóns Scheving Tryggva-
sonar, verkfræðings hjá Siglingastofnun
getur þetta nýja kerfi komið íslenskum
sjófarendum til góða. Það kemur til með
að tryggja notendum áframhaldandi
aðgang að gervihnattakerfum til staðar-
ákvörðunar.
„Helstu ókostir við GPS kerfið, fyrir
utan að hafa ekki varakerfi, eru þeir að
almennir notendur hafa ekki aðgang að
fullri staðsetningamákvæmni kerfisins og
ekki síst að það getur tekið langan tíma
að taka bilaðan gervihnött úr notkun.
Reyndar er búið að lofa endurbótum á
GPS kerfinu, sem kemur með næstu
kynslóð gervihnatta, og gera má ráð fyrir
að verði komin í gagnið um 2006 til
2008.
Tvö óháð staðsetningarkerfi, GPS og
Galileo, gefa möguleika á að sannreyna
niðurstöður úr öðru kerfinu. Staðsetn-
ingarnákvæmni Galileo verður sú sama
og stefnt er að því að GPS kerfið hafi i
lok næsta áratugar. Verði Galileo kerfið
samhæft við GPS munu fljótlega koma á
markað ódýr notendatæki sem gefa
öruggari og nákvæmari staðsetningu en
kerfin gefa sitt í hvoru lagi, og verða þá
almennir notendur komnir með nokkurra
metra staðsetningarnákvæmni, sent
aðeins er unnt að ná með leiðréttingar-
kerfum í dag.
I það heila tekið þá er tilkoma Galileo,
ef af verður, mjög jákvæð fyrir íslenska
sjófarendur og aðra notendur", sagði
Guðjón að lokum.
4