Til sjávar - 01.08.1999, Blaðsíða 3

Spjallið
Forréttindi að fá að sigla
kringum landið
- segir Einar Heiðar Valsson skipherra á Óðni
Einar Heiðar Valsson
var skipherra á Óðni
í eftirlitsferð starfs-
manna vitasviðs Siglinga-
stofnunar sem nánar er lýst hér í blaðinu.
Jómfrúartúr Einars sem skipherra var í
Smuguna 1995 en hann hefur verið
skipherra á Óðni frá því í desember 1998.
Einar var fenginn í stutt spjall um störf
Landhelgisgæslunnar og samstarfið við
Siglingastofnun.
Hvar og hvenœr ertu
fœddur?
„Eg er fæddur í Reykja-
vík 16. júlí 1965.“
Hvenœr hófstu störf hjá
Landhelgisgœslunni?
„Ég byrjaði árið 1981, þá
tæplega 16 ára, sem
messi á Tý. Var síðan
viðvaningur á Ægi það haust og fékk svo
hásetapláss sumarið á eftir og var síðan á
Ægi fram til hausts 1983.“
starfsmanna Siglingastofnunar. Það verður
líka að vera. Sérstaklega þegar hart er
keyrt eins og við þurfum oft að gera í
þessum túrum. Reynslan hefur líka mikið
að segja en þó má segja að flestir skip-
veijar séu frekar ungir að árum.“
Hvernig gengur að halda mönnum til sjós?
„Þar hefur orðið talsverð breyting á. Það
er talsverð hreyfing á starfsmönnum og
megnið af þeim eru
ungir. Umhverfið hefur
breyst og viðhorf til
sjómennskunnar. I raun
má enginn vera til sjós í
dag, konurnar vilja hafa
kallana sína heima. Það
eru líka ekki margir r' dag
sem ákveða snemma að
verja starfsævinni á sjó.
Það eru hins vegar for-
réttindi að sigla kringum
landið okkar og sjá það frá því sjónar-
homi.“
Lá alltaf beint við að þú fœrir þessa leið?
„Nei, alls ekki. Það eru ekki sérstaklega
mikil tengsl við sjóinn r minni fjölskyldu.
Pabbi og afi höfðu þó eitthvað verið til
sjós. Ég fór í stýrimannanám haustið 1983
t og lauk 2. stigi 1985 og varðskipaprófi
1988. Minn fyrsti túr sem stýrimaður var
einmitt vitatúr, nánar tiltekið 16. júlí 1985,
* daginn sem ég var tvítugur. Fyrr var ekki
hægt að öðlast réttindin."
Hvernig er hefðbundinn túr hjá Óðni?
„Við emm 16 sólarhringa á sjó. Verkefnin
eru löggæsla, eftirlit með skipum í
samstarfi við Siglingastofnun og
Hafrannsóknastofnun, vera til taks ef
eitthvað kemur upp, annast leitar- og
björgunarstarf, þjálfanir og æfingar t.d.
þyrluæfingar, reykköfun, endurlr'fgun,
skotæfingar og slökkviæfingar og við
sjáum sjálfir um viðhald skipsins."
Og vitatúrarnir hafa verið nokkrir síðan?
„Já ég hef farið ófáa vitatúra á þessum
tæplega fimmtán árum. Hef ekki tölu á
þeim. Þegar gasið var við lýði var vinnan
allt önnur. Gashylkin voru erfið viður-
eignar, sérstaklega þegar þyrlnanna naut
ekki við en þær vom samt oft til taks. Ég
hef unnið með mörgum starfsmönnum
Siglingastofnunar r gegnum tíðina.
Samstarfið hefur verið mjög gott og
verkefnin skemmtileg. Það er líka mikil og
góð samvinna milli áhafnarinnar og
Það eru tímamót framundan hjá Óðni?
„Já, Óðinn fagnar 40 ára afmæli í janúar
2000. Hann kom til landsins í lok janúar
1960 en er smíðaður 1959. Það er
afskaplega gott að vera um borð í Óðni en
hins vegar verður að segja að hann er
kominn til ára sinna, er t.d. með
upprunalegar aðalvélar. Hin varðskipin
em nokkuð yngri, Ægir var smíðaður 1968
og Týr 1975. Við eigum hins vegar von á
nýju skipi árið 2002 og þá mun Óðinn fá
hvíld.“
í fótspor
Krabbe
Saga vitanna í 125 ár
Þann 1. desember 2003 verða 125 ár liðin
frá því að fyrsti vitinn við ísland var
byggður, Reykjanesviti. Af þvf tilefni
hefur Siglingastofnun ákveðið að gefa út
rit um sögu vita við ísland en saga þeirra
hefur ekki verið sögð í yfir 70 ár.
Thorvald Krabbe, fyrrv. vitamálastjóri,
skrifaði sögu vitanna fyrstu 50 árin fram
til 1928.
40 „afskekktir“ vitar
Af 104 vitum sem Siglingastofnun hefur
umsjón og eftirlit með eru rúmlega 40
vitar sem eru ekki aðgengilegir frá landi.
f dag eru allir vitamir utan einn með raf-
magnsbúnað af einhverju tagi. Hvaleyr-
arviti í Hvalfirði er enn með gas. Flestir
„afskekktir" vitar eru „sólarorkuvitar"
þ.e. þeir eru með sólarspegla sem hlaða
inn á rafgeyma en aðrir eru með einnota
geyma. Vitar á landi og nálægt byggð fá
hins vegar flestir orku sína frá rafveitum.
Margir starfsmenn koma við sögu
I ferðina með Óðni fóru að þessu sinni
þeir Guðmundur Bemódusson og Sigur-
jón Eiríksson, rafvirkjar. Aðrir starfs-
menn stofnunarinnar sem vinna að eftirliti
og viðhaldi vita- og leiðsögubúnaðar eru
Guðjón Scheving Tryggvason, verkfræð-
ingur, Ingvar Hreinsson, múrari, Sigurður
Sigurðsson, vélvirki, Gísl Ófeigsson,
rafeindavirki, ísak Þórir Þorkelsson,
plötu- og ketilsmíðameistari, Sigmar Þór
Sveinbjömsson og Ómar Kristmannsson,
stýrimenn, Ingvar Engilbertsson, mæl-
ingamaður, og Böðvar Jónasson, birgða-
stjóri. Tómas Sigurðsson er forstöðu-
maður vitasviðs.
Nokkrir fastráðnir vitaverðir
Störfum vitavarða hefur farið fækkandi
undanfarin ár og áratugi. Er nú svo komið
að aðeins einn „hefðbundinn“ vitavörður
er starfandi - þ.e. hefur það að aðalstarfi
(ásamt veðurathugunum) og býr á
staðnum - Óskar Sigurðsson í Stórhöfða-
vita. Aðrir fastráðnir starfsmenn Siglinga-
stofnunar í vitavörslu sinna Dyrhóla-
eyjavita, Ingólfshöfðavita, Æðeyjarvita,
Skarðsfjöruvita, Skagatáarvita og
Bjargtangavita.
3