Bændablaðið - 10.12.2002, Side 36

36
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 10. desember 2002
Dennis O'Donnell (t.v.) í réttum ásamt Gordon Blair.
Fyrirtœkið Whole Foods í Bandarí/gunum er
almenningshlutafélag sem er skráð á NASDAQ
(Táknmerki er WFMI) Wholefoods er stærsta
smásöluverslunin í Bandaríkjunum sem selur eingöngu
náttúruvœnar afurðir. Whole Foods rekur tugi verslana
og á svœði sem er kallað Mid-Atlantic rœður ríkjum
maður að nafni Dennis O'Donnell. Dennis hefur komið
nokkrum sinnum til Islands og sýnt íslenskum landbúnaði
mikinn áhuga. Whole Foods selur um 100 tonn af
lambakjöti á þessu ári. Þetta kjöt kemur eingöngu frá
Norðlenska á Húsavík.
„Okkar helsti styrkur felst í því
að við leggjum alla áherslu á
ferskustu, hreinustu og náttúru-
vænustu vöruna sem við getum
fúndið. Hvað varðar kjötið sem
við seljum, myndum við aldrei
kaupa kjöt af dýrum sem hafa
fengið sýklaeyðandi lyf, stera eða
vaxtaraukandi hormóna,“ sagði
Dennis í samtali við Bændablaðið.
„Við gerum einnig þá kröfú að allt
okkar dýrafóður sé laust við
íblönduð efni úr dýrum. Einnig
setjum við það skilyrði að enginn
seljandi noti nítrít eða nítröt til
varðveislu eða verkunar á vöru, né
heldur tilbúin litunarefni eða
viðbótarefni af nokkru tagi.
Jafnframt erum við að reyna
að auka framleiðslu og viðskipti á
sviði lífrænt ræktaðra dýraafurða
og annarra skyldra vörutegunda.
Oft er það svo að í öðrum
stórmörkuðum eru smádeildir fyrir
slíka vöru, en gæðakröfur þeirra
eru með hefðbundnum hætti.“
-Getur þú sagt mér í stuttu
máli hvernig það atvikaðist aó þú
byrjaðir að selja íslenskt
lambakjöt í verslunum WF?
Dennis hugsar sig um og
minnist þess að fyrir fjórum árum
komst hann í kynni við Baldvin
Jónsson, sem stýrir Áformi.
Baidvin hafði, í samvinnu við
Bandaríkjamanninn Gordon Blair,
gert söluáætlun sem féll yfirmanni
Dennis vel í geð. „Við erum alltaf
að leita eftir tækifærum til að
bjóða vöru sem viðskiptavinurinn
getur aðeins keypt fyrir milli-
göngu okkar og satt best að segja
féll íslenska lambið afar vel að
þessari stefnu," segir Dennis og
bætir því við að á síðustu þremur
árum hafi salan tvöfaldast árlega.
íslenska lambakjötið hefúr líka
verið kynnt á öðrum sölusvæðum
WF.
I viðskiptum skiptir öllu að
viðskiptavinir geti treyst
fullyrðingum um gæði vörunnar.
Dennis var spurður um þau mál
innan WF.
Hann bendir á að starfsmenn
WF heimsæki staðina, sem
fyrirtækið fær frá vörur, með
reglulegu millibili. „Við gerum
einnig kröfú til þess að þeir sem
selja okkur útfylli vottorð til að
tryggja að þeir fari eftir
forskriftum okkar. Við gerum
prófanir á fóðri; sendum það til
utanaðkomandi rannsóknarstofa
og sýnishomum af kjötinu.
Tökum viðskipti alvarlega
„Sem dæmi um hvemig við
vinnum, get ég sagt þér að í janúar
síðastliðnum heimsóttum við
fyrirtækið sem selur okkur kálfa-
kjöt og komumst að raun um að
þar var ekki farið eftir okkar fýrir-
mælum. Við hættum viðskiptum
við þá samdægurs. Þetta gerðum
við, þótt okkur væri fúllljóst að
við myndum ekki eiga til kálfakjöt
í verslunum okkar vikum saman.
En við tökum þessi viðskipti
alvarlega og ég vil heldur segja
viðskiptavini að við eigum ekki
vöruna í skamman tíma, en hætta á
að missa traust hans.“
Bandaríkjamenn vilja einkum
ferskt kjöt
-Hingað til hefur íslenskum
sauðjjárbændum verið sagt að
nánast eingöngu sé unnt að selja
ferskt lambakjöt í verslunum
ykkar. Sérðu fyrir þér að það verði
hœgt að selja frosið lambakjöt hjá
WF?
„I ffamtíðinni kann
eftirspumin að gera þann kost
raunhæfan, en héma í Banda-
ríkjunum hafa upplýstir neytendur
einungis kosið að kaupa ferska
vöru; þannig hafa þeir vanist því
að versla. Þetta er það sem allir
sjónvarpskokkarnir segja þeim og
það stendur í öllum nýju
matreiðslubókunum. Það er búið
að kenna þeim að svona eigi þetta
að vera. Það er erfitt að selja
viðskiptavini Whole Foods frosið
kjöt en vel má vera að vaxandi
eftirspum gefi möguleika á að
koma inn með frosna lambið í
framtíðinni."
Þess má geta að þegar Dennis
kom síðast til Islands var hann og
fleiri beðnir um að greina á milli
rétta sem annars vegar vom búnir
til úr fersku lambakjöt og ffosnu.
Dennis segir að hann hafi getað
greint þama á milli. „ Stundum
rýma útlitsgæðin þegar vara er
ffyst. Eg fyrir mitt leyti hef hins
vegar ekkert á móti því að reyna
að selja ffosið lambakjöt og
kannski prófa ég þetta í nokkrum
verslunum á næsta ári til að sjá
hver árangurinn verður.“ Og
Dennis sagði að hann mundi skoða
málið nánar þegar hann kemur
næst til íslands á fyrri hluta nýs
árs.
Vaxandi sala á næstu árum
-Hvernig sérð þú fyrir þér
framtíð íslenska lambakjötsins á
bandarískum matvœlamarkaði?
„Hvað snertir Whole Foods
markaðinn sé ég vaxandi sölu á
næstu árum. Við emm með 137
verslanir og núna bjóða aðeins 54
upp á lambakjöt (25 verslanir
munu bætast við á næstu 2 ámm).
Það mun taka nokkur ár til
viðbótar að koma öllum
svæðunum inn í áætlunina og það
tekur íslensku framleiðenduma
líka tíma að ná upp því magni sem
við þurfúm til að geta boðið kjötið
í öllum verslunum okkar. Allt
ferlið verður að vinnast rólega og
á réttan hátt, annars gætum við
eyðilagt alla áætlunina. Eg myndi
helst kjósa að ísland sæi sér hag í
að bjóða lambakjötið einungis í
Whole Foods verslunum í stað
þess að reyna að færa út kvíamar
til hefðbundinna verslana eða
þeirra sem em í beinni samkeppni
við okkur. Ef lambinu er hampað
um of glatar það því sérstæða
andrúmslofti sem við höfúm lagt
okkur ffam um að skapa héma hjá
okkur.“
-Fyrirtæki ykkar hefur líka selt
aðrar íslenskar jramleiðsluvörur.
Hvernig sérðu jýrir þér framtiö
þessafáttar í viðskiptunum?
„Eg held að sala hafi aukist á
mörgum þeim vörum sem við
bjóðum. Þegar tilhneigingin til að
kaupa náttúmlega og lífræna
framleiðslu fer vaxandi mun sala á
íslenskum vömm aukast að sama
skapi. Ég myndi gjama vilja að
við settum einhvem tíma upp
sérstaka auglýsingaviku í
verslunum okkar tileinkaða
íslenskri ffamleiðslu.“
-Þar sem þú hefur komið
nokkrum sinnum til Islands, býst
ég við að þú hafir mótað þér
ákveðnar skoðanir um íslenskan
landbúnað og íslenska matvœla-
vinnslu. Hverjar eru að þínu mati
sterkar hliðar okkar, og þá ekki
síður veikleikarnir? Hvað þurfum
við að bœta og hvaða breytingar
þarf að gera til að ná betri
árangri á bandarískum markaði?
„Það sem mestu máli skiptir er
að breyta ekki um aðferðir við að
ala upp lambið. Þetta er ekki bara
spuming um ffamleiðslu; það er
líka hin ríkulega hefö,
samkomumar í réttunum, ræktun
fjárins og samskiptin milli
þændanna og kaupendanna - sem í
þessu tilviki eru ég, Baldvin
Jónsson og fleiri. Það er traustið
sem við berum til vinnutilhögunar
á Islandi, kenningin um land
hinnar hreinu ræktunar. Allt þetta
skapar hið sérstæða andrúmsloft.
Helsta vandamálið sem mér sýnist
blasa við okkur í ffamtíðinni er
spumingin hvort við getum haldið
uppi hinum háu gæðakröfúm sem
nú gilda á öllum stigum
áætlunarinnar, þegar fleiri Whole
Foods verslanir ganga í lið með
okkur. Þegar við verðum komnir
með 150 verslanir og lambakjöt er
á boðstólum í þeim öllum, myndi
ég ekki vilja setja í hættu kerfið
sem við notum núna og hefúr
reynst svo vel.
Norðlenska hefúr á síðustu
árum náð góðum tökum á
ffamleiðslunni, samkvæmt okkar
gæðastaðli.
Við verðum að horfa til þess
hvemig sumt má bæta frá því sem
nú er, t.d. fjölga fénu, koma upp
slátrunaraðstöðu sem afkastar
meiru, flytja kjötið til svæða á
borð við Kalifomíu o.s. frv. I
samstarfínu við menn eins og
Baldvin og fleiri held ég að óhætt
sé að setja markið hátt, við
verðum bara að gæta þess að taka
eitt skref í einu.“
Lambakjöt með skipi
-Flutningskostnaður er
sérvandamál. Það er dýrt að
senda ferskt lambakjöt með flugi
til Bandaríkjanna. Hvað finnst þér
um pökkun kjöts i lofttœmdar
umbúðir? Eru verslanir WF
tilbúnar að taka við lambakjöti
sem þannig hefur verið búið um?
„Við emm einmitt núna að
kanna leiðir til að senda lamba-
kjötið með skipi. Við erum opnir
fýrir öllum leiðum sem skynsam-
legar kunna að reynast. Við viljum
halda verðinu á kjötinu á því stigi
sem markaðurinn okkar getur
tekið við.“
-Hver er staða lífrœnna vara í
Bandaríkj unum?
„Viðskipti með lífrænar
framleiðsluvörur fara sívaxandi.
Eftirspumin tvöfaldast ár hvert.
Enda þótt verð á líffænni
ffamleiðslu hafi farið lækkandi, er
það samt miklu hærra en á
heföbundinni framleiðslu. Mér
finnst slæmt að þurfa að segja
þetta, en meirihluti neytenda í
Bandaríkjunum er rétt að byrja að
gera sér grein fýrir kostum
lífrænnar ffamleiðslu og tekjur
setja innkaupum skorður.
Þegar kemur að kjötinu
uppfýllir varan sem við kaupum
frá Islandi nú þegar kröfúr og
óskir 90% af núverandi viðskipta-
vinum. Ákveðinn hópur viðskipta-
vina minna er hins vegar byrjaður
að sýna líffænni ffamleiðslu
áhuga, og þeim fjölgar með degi
hverjum. Éf allt íslenska lamba-
kjötið væri lífrænt ræktað myndi
það vissulega hjálpa í vaxandi
eftirspum eftir líffænu kjöti. Aðrar
ffamleiðsluvömr, eins og t.d.
lífrænt framleiddar mjólkurvörur
og ostar, hafa miklu sterkari stöðu
á þessu sviði. Því gæti orðið um
að ræða mikla söluaukningu ffá
Islandi í þessari ffamleiðslu. Mér
finnst íslenskar vömr hafa náð
miklum árangri á bandarískum
markaði á skömmum tíma og
viðskiptavinir í verslunum mínum
em mjög ánægðir með vömmar
ykkar.
Ég held að staða ykkar eigi
eftir að styrkjast vegna ffamlags
fólksins sem að þessu vinnur. Hér
á ég t.d. við menn eins og Baldvin
og fleiri sem trúa á það sem þeir
em að gera, það sem bændumir
em að gera og það sem við gemm
til að koma vömnum ykkar á
ffamfæri í verslunum. Gæðakröfúr
okkar em háar og það em þær Iíka
á Islandi. Svo lengi sem við ekki
slökum á gæðunum og höldum
áffam að endurskoða þau og
endurbæta munum við öll njóta
ávaxtanna af erfiði okkar.“