Bændablaðið - 01.01.1993, Qupperneq 16

1.TBL. 7. ÁRG. JAN. - FEB. 1993
Ljónsstaðabræður, Ólafur og Tyrfingur.
JEPPASMIÐIR Á
LJÓNSSTÖÐUM
Þeir eru þekktir hagleiksmenn
Leóssynirnir Ólafur og Tyrfingur
á Ljónsstöðum í Sandvíkurhreppi
í Flóa. A allra síðustu árum hafa
þeir verið að hasla sér völl með
lítiö fyrirtæki sem þeir reka,
Jeppasmiðjuna, þar sem teknir
eru til viðgerðar jeppar af öllum
stærðum og gerðum.
"Við byrjuðum með þetta
{yrirtæki haustið 1990, en auövitað
má segja að við höfum alla tfð
verið í bílaviðgerðum meira og
minna. Og ég held að segja megi
að við höfum haft jeppadellu frá
því við fæddumst," sagði Ólafur
Leósson, en hann hafði orð fyrir
Tilefni þessarar kröfugeröar er
sú ákvörðun stjórnvalda að lækka
endurgreiðslur virðisaukaskatts af
þessum afurðum um 64,7% frá þvt'
sem var á árinu 1992. Vegna að-
stæðna á markaöi hafa bændur
ekki treyst sér til að velta verð-
hækkunum, sem af þessari auknu
skattheimtu leiða, út f verðlag og
verslanir hafa takmarkaö hækkanir
á útsöluverði - að minnsta kosti f
bráð. Bændur og aö einhverju ieytí
verslanir taka því á sig hluta
kostnaðar sem verður til vegna
vaxandi álaga ríkisvaldsins.
Þegar viröisaukaskattur eða
matarskatturinn svonefndi var
lagður á matvæli á árinu 1988 var
ákveöiö að endurgreiöa hluta hans
af framangreindum búvörum
þannig að sá skattur sem eftir
stæöi svaraði til 12% virðisauka-
skattsþreps. Endurgreiöslurnar
voru bundnar krónutölu þannig aö
strax á íyrsta ári lækkuðu þær að
raungildi vegna verðlagsbreytinga.
Nú þegar lækkun endurgreiðslna
um 64,7%, sem ákveðin var um
sfðastliðin áramót, er komin til
framkvæmda jafcgildir virðis-
aukaskattur á þessum vörutegund-
um 21% skattþrepi.
þeim bræðrum þegar tíðindamað-
ur blaðsins heimsótti þá fyrir
'skemmstu.
Ljónsstaðir eru lítil jörð, stutt
frá Selfossi. Þar hafa hjónin Leó
Johansen og Guðbjörg Tyrfings-
dóttir búið síðan árið 1954 og
verið með blandaðan búskap. Syn-
irnir, Ólafur og Tyrftngur, segjast
híns vegar aldrei hafa hneigst að
búskap, þeirra áhugi haft miklu
frekar beinst að vélum og þess
háttar, þótt þeir séu reyndar virkir
þátttakendur í heyskapnum yftr
sumartímann.
"Við bræðurnir unnum hjá
Ræktunarsambandi Flóa og
Lægri endurgreiðslur
og kostnaðarhækkanir
vegna gengisfellingar
Til viöbótar hækkun matar-
skattsins hafa framleiðendur orðiö
að taka á sig hækkanir á fram-
leiöslukostnaði vegna verölags-
breytinga og koma þar einkum til
afleiðingar gengisfellingarinnar á
síðasta ári. Framleiðendur telja aö
ef áhrif þessara hækkana fara öll
út í verðlagið þurft verð á eggjum
að hækka um allt að 11,4%, verð á
kjúklingum um allt aö 15,2%,
svínakjöt þurfi að hækka um
11,7% og nautakjöt um 13,4%.
Vegna þeirrar miklu áherslu
sem lögö hefur veriö á lækkun
verðlags á landbúnaðarafurðum
að undanförnu hafa framleiðendur
ekki treyst sér til þess að velta
þessum auknu álögum rfkisvalds-
ins út í verölagið. Sú hækkun, sem
ákveðin hefur verið er þvf nokkru
minni en efni standa til þar sem
framleiðendur, aðrir en kúabænd-
Skeiða áöur en viö fórum út f
þennan verkstæðisrekstur. Haust-
ið 1990 ákváðum við hins vegar að
slá til og fara út f sjálfstæðan
atvinnurekstur. Áöur en viö hóf-
um störf skelltum við okkur út til
Bandarfkjanna til að versla vara-
hluti og keyptum vörur sem fylltu
heiian gám sem fluttur var heim til
íslands. Þannig byrjaði þetta,"
sagði Ólafur.
Þær viðgerðir sem Ljónsstaða-
bræöur einbeita sér að eru við
undirvagna jeppabifreiða. Þeir eru
hins vegar ekkert f öðrum viðgerð-
um, eins og t.d. yfirbyggingum og
þess háttar. Þá er oft verið aö dytta
ur, hafa ákveðið að taka hluta
h'nna skertu endurgreiðslna á sfn-
ar herðar, að minnsta kosti fyrst
um sinn og sjá hverju fram vindur.
Vegna þeirra ákvarðana framleið-
enda hækka egg aðeins um 7,2%,
kjúklingar um 11,4% og svínakjöt
um 8,6%. Framleiöendur nauta-
kjöts hafa hins vegar ekki treyst sér
til að taka þessar byrðar á sfnar
herðar, vegna mikilla verðlækkana
að undanförnu og hækkaöi verð á
nautakjöti því eins og útreikningar
sögðu til, um 13.4%. Nokkuðmis-
munandi er á hvern hátt verslanir
hafa brugðist viö þessum hækk-
unum og hafa sumar jseirra - aö
minnsta kosti fyrst um sinn, ekki
hleypt þeim að fi llu út f útsölu-
verö viðkomandi alurða.
Hagþjónustan telur
bændur ekki geta axl-
að þessa kjararýrnun
Samkvæmt upplýsingum frá
Hagþjónustu landbúnaðarins um
fjárhagsstöðu viökomandi bú-
greina kemur fram að þær geti f
raun ekki tekiö á sig þá kjara-
rýrnun sem óhjákvæmilega leiðir
af lækkun endurgreiðslna virðis-
aukaskattsins. Af þeim ástæöum
eigi framleiðendur í raun ekki aðra
kosti en að velta skattahækkunun-
um út í verðlagiö. Þar sem þessar
aðgeröir rfkisvaldsins vinna ákveð-
ið gegn þeim hugmyndum ráða-
manna aö verölag á landbúnaöar-
vörum verði að lækka hafa for-
svarsmenn viökomandi búgreina-
félaga gert þá kröfu aö komið
veröi á öðru virðisaukaskattsþrepi
þar sem af fenginni reynslu sé ekki
hægt að treysta ákvöröunum
stjórnvalda þegar um endur-
greiöslur á virðisaukaskatti sé að
ræða.
MATARSKATTURINN
AUKINN - BÆNDUR
TAKA Á SIG SKERÐINGU
Framleiðendur eggja, kjúklinga, svínakjöts og kjöts
af nautgripum hafa nú krafist þess að tekið verði
upp annað þrep virðisaukaskatts í landinu.
BÆNDABLAÐIÐ &
LANDSBYGGÐIN
EFTIR SIGURÐ BOGA SÆVARSSON
aö ýmsu, svo sem hásingum á
jeppum og breyta og styrkja undir-
vagninn. Og oft þarf að kíkja á
legur, pakkdósir, öxla og annað í
þeim dúr. Til alls þessa nota þeir
bræður varahluti sem þeir flytja
inn sjálfír, beint frá Banda-
ríkjunum og hafa þeir nokkurn
lager af slíkum hlutum.
"Þetta er mjög fjölbreytt verk-
stæðisvinna hjá okkur. Svo ég segi
þér eins og frá deginum í dag þá er
verið aö smfða stýrisarm í jeppa,
huga aö bremsuborðum á Econo-
kemur austan af Egilsstöðum og
eftir það dreifist þetta um allt land.
Menn víða um land eru að fá aö
senda hluti f viðgerð til okkar eða
fá varahluti frá okkur og þar tel ég
að geti munað miklum fjárhæðum
í sumum tilfellum. Bili til dæmis
hjá þér eitthvað í drifskafti getur
þú stundum orðið að kaupa það
nýtt hjá umboði, en viö eigum
jafnvel þann varahlut sem vantar
og þá er málinu bjargað. Þarna
geta oft sparast fjárhæðir upp á
tugi þúsunda króna," sagði Ólafur.
."ís-5-TS il

line og gera við millikassa og sjálf-
skiptingu og millikassa úr þriðja
bfinum. Og eins og f vetur, þegar
snjór er yfir, vill fara talsvert af
sjálfskiptingum í bílum og f vetur
hefur verið talsvert að gera viö
viðgerðir á þeim," sagði Ólafur.
Hann sagði ennfremur að til
skamms tíma hefði verið langur
biölisti jeppaeigenda sem vildu
komast meö bfla sfna f viðgerð til
þeirra, oft f kringum tvær til fjórar
vikur. í vetur hefði hins vegar verið
rólegra yfir þessu og f haust hefði
biötíminn fariö niður f eina viku.
Ólafur sagöist telja að fýrst og
fremst væri minna að gera vegna
almenns samdráttar í þjóðfélaginu,
en einnig bæri á að lfta að margir
væru á þessum sama markaöi og
þeir, jafnframt því sem mark-
aðurinn væri takmarkaður.
"Við höfum náttúrlega haft
mest af okkar viðskiptum héðan af
Suðurlandi, en einnig kemur mikið
af Reykjavíkursvæðinu. Allnokkuö
Svo ég segi þér
eins og frá deginum í dag
þá er verið að smíða
stýrisarm í jeppa, huga
að bremsuborðum á
Econoline og gera við
millikassa og sjálf-
skiptingu og millikassa
úr þriðja bílnum.
Þeir Tyrfingur og Óláfur láta
sér ekki duga aö gera bara við
jeppa. Þeir eiga að sjálfsögðu
nokkra slíka og gera mikið af þvf
að flækjast um fjöll og firnindi.
Sprengisandurinn er f mestu uppá-
haldi hjá þeim, og þegar vfölendur
hálendisins toga halda þeim engin
bönd...
VARÚÐ Á VINNUSTAÐ
• STUÐUÐ að spennujöfnun í penlngshúsum með því að
hafa alla lelðandl hluta þeirra samtengda og jarð-
tengda og að hafa virkan lekastraumsrofa fyrir lögninni.
• FÁJÐ viðurkennda telkningu af raflögnum og þar með
sökkulskautum útlhúsa, áður en byggingaframkvœmdir
hefjast.
• BÆNÐUR mega undlr engum krlngumstasðum fást við
tengingu vararafstöðvar inn á húsveitukerfið.
• FÁHÖ rafverktaka tll aðstoðar vlð endurnýjun og lag-
fœrlngar á þvf sem laga þarf I rafbúnaðinum.
• SJÁK> til þess að allar lausataugar á lömpum og hand-
verkfœrum séu óskaddaðar.
• KOMH) upp fastri lýsingu sem vfðast f penlngshúsum. Ef
lauslr lampar eru I notkun, goetlð þess að slökkva á þeim
og geyma á vissum stað eftir notkun.
• KYNNK) ykkur legu Jarðskauta og sýnlð aðgát við allt
jarðrask.
RER
RAFMAGNSEFTIRLIT RIKISINS
Simi 91 -814133