Prentarinn - 10.03.1990, Side 3

Núll - mínus - plús
- Um forsendur kjarasamnings og afleiðingar
Kjarasamningur sá er Félag bókagerðarmanna
hefur nú nýlega gert, er í grundvallaratriðum frá-
brugðinn samningum fyrri ára.
Svo sem menn muna var, í maí 1983, launa-
vísitalan afnumin af þáverandi ríkisstjórn. Flest-
um er það Ijóst að endurheimt þessarar vísitölu
næst ekki nema með órofa samstöðu allrar
hreyfingarinnar. - Samstöðu sem hingað til hef-
ur ekki verið mynduð. Hér skal það fullyrt að or-
sök þess að ekki hefur verið krafist að launavísi-
talan yrði tekin upp aftur sé andstaða nokkurra
helstu forystumanna verkalýðshreyfingarinnar. -
Þeir eru einfaldlega búnir að reikna sig inná
sjónarmið atvinnurekenda.
Kjarasamningar undanfarandi ára hafa gilt í 12
til 14 mánuði og falið í sér launabreytingar uppá
8-20%. Þegar svo er athugað hver sé kaup-
máttur launanna núna kemur í Ijós að hann hefur
lækkað talsvert síðustu misserin. Það ætti því
engan að undra að leitað sé annarra og væntan-
lega betri leiða.
Hvort þessi leið sem nú var valin og verið er
að fikra sig eftir er sú rétta er ekki Ijóst og verður
það ekki fyrr en á síðari hluta ársins. En með
þeim tryggingum sem í samningnum eru þá er
þessi leið tilraunarinnar virði.
Hvað varðar launalið kjarasamningsins hlýtur
barátta félagsins ávallt að vera sú að freista þess
að auka og tryggja kaupmátt umsaminna launa
sem best. Svo lengi sem við höfum ekki launa-
vísitöluna virka, verðum við að reyna að ná sem
bestri kaupmáttartryggingu með öðrum hætti. í
því efni skiptir formið alls engu máli - heldur ár-
angurinn sem næst. Þar sem Ijóst er að aðferðin
til kaupmáttartryggingar, sem notuð hefur verið
undanfarin ár, hefur ekki reynst sem skyldi þá
eigum við að reyna aðrar aðferðir, jafnvel þó
þeim fylgi viss áhætta - ef sýnt er að séu til
hagsbóta ef forsendur standast.
Á undanförnum árum höfum við lengstum bú-
ið við 20-30% verðbólgu. Kaupmáttarrýrnun
sem af hefur leitt hefur ekki tekist að vega upp í
kjarasamningum. Því miður hefur verkalýðs-
hreyfingin látið sig hafa það að búa við virka
lánskjaravísitölu á sama tíma og launavísitalan er
bönnuð. Þannig höfum við búið við þverrandi
kaupmátt og þar á ofan sífellt þyngri greiðslu-
byrði allra okkar fjárskuldbindinga. Sá árangur
sem treyst er á að náist með þessum samningi
er nánast óbreyttur kaupmáttur, stöðugt verðlag
og það sem e.t.v. mestu máli skiptir fyrir flesta -
veruleg lækkun vaxta og verðbólgu.
Eða skyldu einhverjir félagar telja hag okkar
betur borgið með stöðugum og verulegum
verðhækkunum, áframhaldandi 9-14% raun-
vöxtum auk lánskjaravísitölunnar og viðvarandi
30% verðbólgu? Enn sem komið er hafa ein-
ungis nafnvextir lækkað, auk verulegrar hjöðn-
unar verðbólgunnar, krafan er að sjálfsögðu sú
að einnig komi til raunvaxtalækkun sem og að
forsætisráðherra standi við marg gefið fyrirheit
þess efnis að lánskjaravísitalan verði afnumin
jafnskjótt og verðbólgan verður komin undir
10% á sex mánaða tímabili.
Þeir fjölmörgu sem eru með mánaðarlegar af-
borganir af verðtryggðum lánum hafa nú þegar
orðið varir við áhrif þessara samninga í vaxta-
málunum. Nú fer vaxta- og verðbótahlutinn
lækkandi öfugt við það sem áður var.
Standist forsendur og markmið samningsins
er Ijóst að afkoma verkafólks verður betri en hún
hefði orðið með fyrra samningslagi. Bresti hins
vegar forsendurnar og náist ekki samkomulag á
nýjum grunni þá verður samningurinn laus 1.
des. n.k.
10. mars 1990 - Þ. G.
PRENTARINN - málgagn Félags bókageröarmanna • Útgefandi FBM
Hverfisgötu 21 • Ritstjóri: Þórir Guöjónsson • Prentsmíð, prentun og
bókband: Prentsmiðjan Oddi • Letur: Times og Helvetica •
PRENTARINN 1.10.90
3