Dagfari - 01.10.1966, Blaðsíða 5

ERLEND ASÆLNI
OC VERND ÞJÓDERNIS OKKAR
• Sjónvarps-
málið^
• Hernám
hugarfarsins
• Vérnd
þjóðernis
okkar -«■
Framsöguræða
Júníusar
Kristinssonar
stud. mag.
Júníus Kristinsson, stud. mag.,
fi'amsögumaður um þjóðfrelsis-
»s mennlngar&áL
Heyrt hef ég þeirri sögu
fleygt, að tveir málsmetandi
menn, sem allmjög hafa haft
sig í frammi með mótmæli
gegn hermannasjónvarpinu á
Keflavíkurflugvelli, hafi fyrir
nokkru gengið á fund banda-
ríska sendiherrans í Reykjavík
og beiðzt þess auðmjúklega, að
hinn beizki sjónvarpskaleikur
yrði frá þjóð þeirra tekinn.
Tjáðu þeir sendiherranum, að
áliti Bandaríkjamanna væri
stefnt í voða hér á landi, ef
eigi yrði undinn bráður bugur
að lokun sjónvarpsstöðvarinn-
ar og væri það vænlegast frá
bandarísku hagsmunasjónar-
miði. Svar sendiherrans við
þessari málaleitan mætti lengi
vera í minnum haft. Hann
mælti:
„Við Bandaríkjamenn lítum
ekki enn á ykkur sem nýlendu
okkar“.
Sem sagt: Jafnvel þeim leiða
gesti, sem við höfum á heim-
ili okkar er farinn að blöskra
duluháttur húsráðenda, og er
hann þó ýmsu vanur í því
efni.
Þessi litla saga er á margan
hátt lærdómsrík. Hún sýnir
okkur meðal annars það, að
þeir, sem barizt hafa á móti
hermannasjónvarpinu en eru
að öðru leyti ekki hernáms-
andstæðingar svo sem fyrr-
greindir tveir kvabbarar,
treysta betur bandariskum
stjórnherrum en islenzkum yf-
irvöldum til að rétta hlutþjóð-
arinnar í þessu máli.
Sagan sýnir okkur einnig,
hvernig það sjálfsvirðingar-
leysi, sem íslenzkir ráðamenn
sýna jafnan í skiptum sínum
við hið erlenda stríðslið, hef-
ur leikið orðstír þjóðarinnar,
og hún sýnir okkur síðast en
ekki sízt, að framkvæmdasem-
in verður jafnan að temprast
við smekkvísina, enda þótt sá
málstaður sé góður, sem bar-
izt er fyrir.
Þvi miður er sjónvarpsmálið
með öllum sínum endemum
ekki hið eina, sem á þjóðinni
hefur dunið hin seinni ár.
Staða okkar í þjóðvarnarmál-
um er nú á þann veg, að þeir,
sem á annað borð gera sér
rellu út af slíkum hlutum hafa
nú þungar áhyggjur og vax-
andi, því þjóðlegt forræði okk-
ar í menningarlegum og verk-
legum efnum á nú mjög í vök
að verjast.
ískyggilegast er þó, að sam-
hliða aukinni erlendri ásælni
virðist landvörnin sífellt verða
ótraustari — trúin á land og
þjóð veikari. En af hverju staf-
ar þessi öfugþróun? Hér liggja
eflaust margar ástæður að
baki, en er ekki líklegt, að sú
breyting á mati verðmæta, sem
orðið hefur hin seinni-ár, eigi
hér allmikla sök?
Hið taumlausa kapphlaup um
lífsþægindi gerir það að verk-
um, að þau verðmæti, sem ekki
verða metin upp á fiska og
fjórðunga vilja gleymast. Þær
tilfinningar, sem bornar eru
til lands og þjóðernis verða
matarást einvörðungu og öll
kröfugerð miðuð við aðstæður
milljónaþjóða. Það fer að verða
lokkandi hugmynd að tengja
hina smáu þjóðarfleytu við
hafskip stórþjóðanna og njóta
allsnægta af þeirra borði.
Smáþjóð, sem þannig fer að
eínblína á afl og allsnægtir
stórveldanna er í bráðri hættu.
Ekki af því að hún er fá-
menn, heldur af því að hún er
fávís og skilur ekki hvað það
er, sem gefur henni tilveru-
rétt. Og með fáránlegri eftir-
öpun gerir hún sig hlægilega
í augum annarra þjóða og gref-
ur undan stoðum sinnar þjóð-
legu tilveru.
Það mætti verða öllum nokk-
urt umhugsunarefni, að nú á
skömmum tíma hefur þjóðin
varið hundruðum milljóna
króna til kaupa á sjónvarps-
tækjum til þess að geta notið
afþreyingarefnis bandarískra
hermanna, en á sama tíma var
ekki unnt að halda uppl lög-
boð.inni kennslu í Háskóla ís-
lands í sögu þjóðarinnar sjálfr-
ar vegna þess, að þá peninga
skorti sem nam andvirði eins
s j ónvarpstækls.
Um íslenzka sjónvarpið ætla
ég ekki að fjölyrða, enda ekki
tímabært, en hins vegar er til-
koma þess knúin fram með svo
óeðlilegum hætti, að það er
nærri grátfyndið dæmi umþau
vandræði, sem sú þjóð getur
ratað í, sem lætur menningar-
mál sín reka á reiðanum. Það
gegnir mestu furðu, hvað for-
ráðamenn okkar i þessum mál-
um eru andvaralausir, enda
berjast flestar menningarstofn-
anir þjóðarinnar í bökkum
vegna skilningsleysis ráða-
manna og takmarkaðra fjár-
veltlnga. Á sama tíma er erl.
menningaráhrifum hleypt svo
hömlulaust yfir landið, að
fjölda fólks finnst það ganga
mannréttindaskerðingu næst ef
stemma á stigu við óhóflegustu
flóðbylgjum hinna erlendu á-
hrifa.
II
Minnisstæð eru mér orðjöns
ívarssonar, er hann iét falla á
fundi hernámsandstæðinga I
Reykjavík nú fyrir skömmu.
Hann sagði eitthvað á þá leið,
að frá því hann var ungur
maður hefði mikil breyting orð-
ið á málflutningi stjórnmála-
manna. Áður hefðu þeir mjög
gert sér tíðrætt um þjóðernis-
tilfinningu, þjóðarsóma og ætt-
jarðarást en nú væri engu lík-
ara en menn væru feimnir við
að taka sér 1 munn þessi orð.
í þessu tilefni mætti spyrja:
Er þjóðernistilfinning fólks
farin að dofna það mikið, að
ekki er stjórnmálamönnum
vænlegt til lýðhylli að hafa
hugtök þessi mikið á vörum?
Því miður verður það að við-
urkennast, að sá hópur fólks
er til og er sennilega vaxandi,
sem er svo alþjóðlegur eða öllu
heldur óþjóðlegur, að fyrr-
greind hugtök skírskota ekki
tii neinna tilfinninga hjá. Það
fólk skilur því ekki röksemdir
sem byggjast á slíkum tilfinn-
ingahugtökum fremur en blind.
ur maður getur hrifizt af fögru
málverkL Þetta fólk á sér yf-
irleitt eina hugsjón f lífinu,
það er að græða peninga og
láta fara vel um skrokkinn á
sér. Þetta fólk hefur mesta
ímugust á allri hugsjónadellu,
sem það kallar svo. Það horfir
með aðdáun og lotningarhrolli
tll alls, sem vesturheimskt er.
Það er þetta fólk, sem Jón ív-
arsson varð ekki var við, þeg-
ar hann var ungur maður, en
er nú vaxið upp og hefur lotið
heraámi hugarfarsins. Enda
þótt fólk þetta berl ekki í
brjósti þær ræktartilfinningar
til þjóðernis síns, sem nauð-
synlegar eru, verður þó að
trúa því og treysta, að til séu
haldgóð rök, sem geta sannað
því, að það borgar sig blátt á-
fram að varðveita sem bezt
þjóðlega tilveru okkar. Mætti
í þeim tilgangl minna á þá ó-
mótmælanlegu staðreynd, að
smáþjóðir, sem reyna að standa
sem mest á eigln fótum ná
jafnan lengst í menningarleg-
Framhald á bis. 11.
DAGFARI 5