Alþýðublaðið - 21.03.1924, Blaðsíða 2

I
X Lf»YÐt?BEAÐIS
TTfTfTfTTv Bears ▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼
Elephant Cigarettes
eru reyktar meira á íslandi en allar aðrar tegundir vindlinga samtals.
H va ö veldui*?
Clephant eru ljúffengar og kaidar.
Blephant kosta t)ó a5 eins 55 aura pakkinn.
Clephant fást t>ví alls staðar.
Thomaa Beav & Sons, Ltd.
AAAAAAAA l o n d o n. AAAAAAÁA
Þjóðarmein.
T. Cfenglsfallið.
Einn Bandaríkiadollar kostar
nú á m'undu krónu, ein sænsk
króna talsvert yfir tvær íslenzkar.
íslenzka krónan er ekki nema
rúmlega 40 gullaura virði; hún
hefir því glatað fast að 3/b
gildl sínu.
Hvað veldur þessu grfðarlega
verðfalli á gjaldeyri vorumPEru
orsakir þoss oss með öllu
ósjálíráðar, eða eru þetta sjálf-
skaparvíti, sem vér getum læit
af og forðast framvegis?
Peningar eru ávfsanir á vlnnn
og afr kstur hennar, þ. e. vörur.
Þeir eru hvort tveggja, gull og
seðlár; skyldu seðiarnir vera á-
vfsánir á gull og innleysast með
þvf, en haíá nú allvíðast verið
gerðir ólnnleysanlegir.
Gulllð eitt er alþjóðagjaldmið-
ill. Það og seðiar, sem fást inn-
ieystir fullu varði með gulli,
hvenær sem þess er krafist, er
þvf fullgild og góð ávfsun á
vianu og vörur, hvar sem er í
heiminum. En seðlar, sem ekki
er s'kylt að innleysa með gullí,
®ru hins vegar fullgild ávísun á
vörur og vinnu innan þess ríkis,
sem gefur þá út eða leyfir út-
gáfu þeirra. Annars staðar skap-
ast þeim verð at framboði og
eftirspurn, áliti þjóðarinnar og
efoahag.
Svo er um (slenzku seðlana,
gjáldeyri vorn. Þeir, sem á und-
aníörnum árum hafa annast inn
kaupin fyrir þjóðina, þ. e. kaup-
mennirnir, hafa flutt inn í landið
afskiftalaust og óátalið af þingi
og stjórn firn af álls konar varn-
ingi þörfum og óþöríum, er
gróðavænlegur þótti, alveg án
tillits til þess, hvort þjóðin þyrfti
hans eða gætl borgað hann.
Allnr þessi varningnr átti að
greiðast með afurðum vorum, en
á þessum sömu árum hefir saia
þeirra farist kaupmönnum svo
hrapallega sumpart fyrir mistök
og gróðabrali, að mikið vantaði
á, að andvirði þeirra nægði til
að borga innflutninginn, hvað þá
vexti og afborganir af erlendum
Bkuldum.
Afleiðing þessa varð sú, að
ðkuldirnar við útiönd hækkuðu; !
eftirspnrn eftir erlendum gjaid-
eyri til greiðslu á aðkeyptum
varningi, vöxtum og aíborgunum
varð meiri en ettir íslenzkum til
greiðslu á afurðum vorum. Er-
lendur gjaldeytir hækkaði þvf f
verði, en íslenzk króna lækkaði.
Stárfsorka landsmanná var
fátin ónotuð mikinn hluta hvera
árs sumpart vegna þess, að van*
rækt var að afls þeirra fram-
leiðslutækja, er nauðsynleg voru
og óþarfi keyptur f þeirra stað,
og sumpart vegna þess, að eig-
endur þeirra tækja, er tll voru,
töldu sér arðvænlegra að láta
þau Hggja ónotuð. Framieiðsla
vor og útflutningur minkaði því
ár trá ári að verðmæti; verzlun-
árjöfnuðurinn varð oss æ óhag-
stæðari; fjárhagur þjóðarlnnar
versnaði, og krónan lækkaði
enn meir.
Gróði ýmsra kaupmanna og
atvinnurekendahrökk eigitll fyrir
eyðslu þeirrá og töpum á mis-
heppnuðu gróðabraski, og gátu
þeirþví eigi staðið f skilum við
erlenda lánardrottna. Spliti þœlta
áliti þjóðarinnar erlendis og varð
til þess, að gjaldeyrir hennar
lækkaði enn.
íslandsbanki innheimti of fjár
fyrir hundruð eða þúsund er-
lendra manna, en gat um ianga
hrfð eigl skilað þeim fénu. Þeir
buðu því fram inneign sfna hjá
bankanum, fsleczkar krónur, og
margir nggðu um hag bankans
og iandsins, er hann dregur
nafn af. Voru þetta hin verstu
álitsspjöll tyrir þjóðlna, og iéil
þvf gjaideyririnn stórkostiega.
Þing og stjórn vanræbtu að
breyta skattalöggjöf íandsins svo,
1 að verðgitdi skattanna raskaðlst
fíjáipaipsíðö kjúkrunartélagð-
ir>s >Lfknar< *r epln:
Mánudaga . . . kl. 11—12 f. h
Þriðjudaga . . . — 5—6 ®, -
Miðvikudaga . . — 3—4 e. -
Föstudaga ... — 5—6 e. -
Laugardaga . . — 3—4 «. -
VerkamaSurlnn, blsð jafnaðar-
manna & Aknreyri, er bezta fréttablaðið
af norðlenzkn blöðnnnm. Flytnr góðar
ritgerðir nm atjórnmál og atvinnnmál.
Kemur út einn linni f viku. Koitar
að eini kr. 5,00 nm árið. Geriit áikrif-
endnr á algreiðiln Alþýðnblaðiini.
Ný bók. Hlaður fró Suður-
1.1."P***.1 Amerfku. Pantanlr
afgreiddar f sfma 1268.
Á bergstaðastræti 49 eru allar
skó- og gúmmí-viðgeiöir með
þessu verði: Alsólar á karlmanns-
skó (saumað) 7.00, að framan
5.00, alsólar á kvenskó (saumað)
5.00, að framan 3,50. Alsótar a
karlmannsskóhlífar 4.00, á kven-
skóhlifar 3 00 —3.50. Alsólar á
gúmmístígvél 7.00—7 50. Allar skó-
og gúmmí viðgerðir þar eftir sann-
gjarnar.
eigi stórlega, þótt gengið breytt-
Ut. Eftir þvf, sem krónan lækk-
aði, varð verðgildi tollanna
minna, en gjöld rlkissjóðsins
hækkuðn stórlega að krónutali.
Versnaði þvf fjárhagur ríkissjóðs,
og á það nokkurn þátt i gengis-
lækkuninni, þótt skuldaaukning
hana megi jafnvel frekar teljast
afleiðing gengislækkunarinnar en
orsök hennar.
Höfuðástæðurnar tU gengis-