Læknablaðið - 01.06.1924, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ
89.
munandi. I sumum tilfellum geta þéir náö yfir stór svæöi af tracheal-
veggnum, og meö defekt af brjóski eftir nekrosis.
Til þess að lækna þessar stenosur hafa veriö búin til ýms verkfæri
og ýmsar aðferðir liafðar, og reynt að víkka út larynx, annaðhvort per
os eða neðan frá tracheal-opinu, og þá ýmiskonar dilatatoria sett í sam-
band við kanyluna.
Maður getur lília víkkað larynx nokkuð, með því aö neyða loftiö til
aö fara gegn um farynx við öndunina. Eru það einkum Dr. Roux og Dr.
Stoerk, sent hafa tannsakað jtetta. að ef andrúmsloftið ekki kemst gegn-
um larynx af einhverjum orsökum, þá þrengist það smámsaman.
Menn hafa funcfið upp ýms ráð til að neyöa sjúkl. til að anda gegnum
iarvnx, t. d. hefir Gresvell búið til kanvlu, með gati ofan á konvexitet-
inu, og lokað svo íkanyl. að framanverðu með h e 11 u, sem hann skrúfar
tasta yfir gatið. Lúer hefir látið l)úa til ventil-kanylu, þar sem k ú 1 a
er í ytra opinu, sem fer frá, þegar sjúkl. andar að sér, en þegar sjúkl.
andar frá sér, lokar kúlan fj'rir opiö aö framan veröu. svo loftiö kemst
ekki aöra leið við útöndun en upp i gegnum op á konvexitet kanyl. og
í gegnum larynx.
Sá fyrsti, sem reglulega fékst vfö laryngostenosis, meö því að setja inn
per os, katheter, bougie, eða þar til gerða málmbúta (Bolzen), var dr.
L. v. Schrötter. Hann byrjaði á þessu áriö 1875. Hann víkkaði smátt og
smátt út stenosuna, með |)ví aö setja inn gildari og gildari málmstykki,
eftir því sem stenosan víkkaði. Hann skýrir frá 6 fyrstu sjúkl., larynx
víkkaði vel, svo sjúkl. gátu vel audað með lokaða kaiiylu, en þó heppn-
cðist honum ekki að losa sjúkl við kanyl. til fri nbúðar, nema einn
þeirra. Annars hefir j)essum aðfeðum við dekanylement á stenosu farið
mjög mikið fram á síðari árum, og er of langt að ræöa j)ær frekar hér.
Yfirleitt eru sjúkl., ser.i ganga með kanylu í lengri tíma miklu næmari
fyrir catarrh, kvefi, bronchitis o. þ. h., þar sem andrúmsloltið hitnar ekki
á leiðinni gegnum nefið. Betur settir eru þeir sjúkh, sem geta andað aö
nokkru leyti gegnum larynx, beir geta lokað fyrn kanyl. á daginn, ])egar
þeir ei’u úti, en á nóttunni andað með kanylunni. Það eru jafnvel til lækn-
ar, sem eru jæirrar skoðunar, aö menn, sem hafa verið tracheot. sem
börn, hafi ekki jafnmikla mótstöðu fyrir hvers konar sjúkdómum, sem
ella. Þannig álíta surnir læknar, að börn, sem hafa verið tracheotomeruö,
veikist fyr eða síðar af tuberculose. Dr. Wolf hefir rannsakaö 404 sjúkh
fbörn), sem á 12 árum voru opereruð vegna diphtheritis á Trendelenburg
klinik. Af peirn 404 voru 264 útskrifuð heil (flest af börnunum voru flutt
j)angað ,,moribund“). Dr. Wolf rannsakaði 173 af þessurn 264 börnum
mörgum árum síðar, voru 85,5%, eða 145, algerlega heilbrigð; 14,2%,
eöa 24, voru heilbrigð, en mjög kvefsækin og hætt við hæsi, 7 af þeim
voru mjög lasburöa.
Próf. Chiari hefir séð fjöldan allan af fólki, sem höfðu ör eftir tracheo-
tomia á barnsaldri, og sem voru eins hraust og annað fólk, Maður getur
sagt, að eftir tracheot. geti komið fyrir eftirköst, en þau koma sjaldan
fyrir; tíðar eftir tracheot. sup., og ])á einkum ef cricoidea er skorin yfir.
Þess vegna ræður próf. Chiari til, sérstaklega á litlum börnum, að gera
tracheot. inferior.