Læknablaðið - 01.01.1927, Blaðsíða 26

20
LÆKNABLAÐIÐ
um hina. Skal þetta þó gert meö varasemi, svo síöur komi til aö hor blás-
ist inn í tuba Eustachii. Til þess aö greiöa fyrir rensli úr opinu á sinus-
unum ráöleggur höf. aö þjappa cocaindeigri (10%) baömull milli sept-
u'm og coircha media. Baömullin er svo tekin á burtu, en baömullar-tróöi
(10% cocain) þvi næst komiö fyrir undir concha media.
Ef ekki tekst meö þessu aö fá afrás úr antrum, má gera punctur i
meatus inf., og skola meö antisept. vökvum. Skuröaögerö á ennisholum:
Eesection á framparti con;chæ med. og skolun á holunni. Ef þetta þykir
ckki tiltækilegt, eöa reynist ónógt. má opna ennisholur í reg. supraorbi-
talis. Höf. telur stundum nauösyn á o])erat. viö ethmoiditis, en lýsir
því ekki frekar. Mjög lauslega er drepiö á local ljóslækning, sem sér-
fræöingar þó'eru mjög farnir aö nota, með góðum árangri.
G. Cl.
Dr. E. Poulsson, Oslo: The properties, use and abuse of cocaine.
'J’he \Vrorld’s liealth, monthly rev. of the League of R. Cr. Soc.,
Dec. '26. Bls. 470—478.
íslenskir læknar kannast viö höf. kenslubókarinnar í lyfjafræði, próf.
Poulsson. Hann hefir nýveriö Hirt eftirfarandi grein. i tilefni af hinni
stórkostlegu cocain-nautn, sem á sér stað víöa um lönd, einkum eftir
heimsófriöinn mikla.
Evrópumenn kyntust fyrst plöntunni E r y t h r o x y 1 o n ,c o c a, þeg-
ar Spánverjinn Pizarro vann Perú-ríkiö i Suöur-Ameríku, 1532. Blöö-
in af þessari plöritu eru enn í dag notuö til nautnar af þarlendum mönn-
um. Venjulega eru þau tuggin, en stundum drukkiö af þeim seyöi; meö
þessu sefast hungurkend, þreyttir menn hressast og þunglyndir glevma í
svip raunum sínum. Þetta eru áhrif cocains í bloÖunum. Altítt er, aö
Perú-menn tyggi 30—40 gr. af blöðum á dag, og má áætla, aö i þeim
séu 15—20 ctgr. cocains. Þykir þetta hófsemi. Sumir neyta þannig cocains
frá barnsaldri og fram á efri ár. án þess að bíöa verulegt tjón á líkams-
eða sálarkröftum. Þeir, sem neyta cocains ,.i óliófi“ tyggja 300—400
gr. af blöðunum á dag. og fá þeir öll einkenni cocain-eitrunar. Samkv.
síðustu skýrslum er neytt 16 miljóna kgr. af coca-blööum á ári í Perú
og Bólivíu.
Ervthroxylon c o c a er runnur, nokkur fet á hæö ; blöðin græn.
blómin gúl, en ávöxturinn rauður; þrífst i heitum löndum, 650—1650
metra yfir sjávarmál. Blaðuppskera fæst 3—4 sinnum á ári. Öll upp-
skeran í S.-Ameríku er 20—40 milj. kgr. á ári. Plantan hefir verið flutt
til Indlands, Java og Sumatra, og er nú ræktuö þar í stórum stýl. Á
Java eru framleidd rúm 11 þús. kgr. af cocaini á ári.
Á árunum 1860—65 tókst efnafræöingunum Niemann og Lössen
aö finna og einangra cocain í blööunum. Þaö telst til alkaloida. Var
fljótlega tekið að nota það til staðdeyíinga, og lýsir höf. þvi nánar. Nokk-
ur slæðingur hefir að jafnaöi veriö af co.cainistum, en síðustu 8—10 áriu
hefir þeirn fjölgaö stórkostlega. Til samanburöar lýsir höt'. áhrifum
áfengra og æsandi efna. Ekki er þörf á að taka hér upp lýsingu á hinurii
alkunnu áhrifum alkohols. Víndrukknir menn eru venjulega hávaöasamir,
en ópíumsneytendur og morfinistar hafa hægra um sig, og vilja helst njóta
sælunnar i friöi. Þeir gera ekki óskunda á götum úti, sem drukknir menn.