Læknablaðið - 01.07.1930, Page 19

LÆKN ABLAÐIÐ
105
grenslunar og 81 voru svo nýlega bólusett, aS ekkert veröur sagt um árang-
urinn, og eru því talin frá, en 41 dóu. Þegar svo höfundarnir reikna dánar-
töluna, segja j>eir að 41 hafi dáið af 613, þ. e. 6,58%. Þetta er auðvitað
raugur reikningur, þvi þeir vita vitaskuld ekki hve mörg hafi dáið af þeim
sem ekki komu til eftirgrenslunar, og þar að auki hafa þeir útilokað' þau,
sem alveg nýlega voru bólusett. Það sanna er, að 9% dóu af hinum at-
huguðu börnum.
Það er von, þó einn gagnrýnandi (Frölich) segi, að slík ónákvæmni veki
litið traust hjá lesendunum, og það er því leiðara, sem hér er að ræða
um einhverja þá nákvæmustu greinargerð, sem völ er á.
Þess má geta, að aðeins fjórði hluti þessara barna var frá berklaveikis-
heimilum.
Af þessu 41 barni, sem dó, dóu 2 úr berklaveiki, 13 líklega úr
berklaveiki, tveir úr öðrum sjúkdómum (engin krufin). Greinargerð þeirra
er því ekki sannfærandi um gagnsemi bólusetningarinnar, en hún gefur
hinsvegar upplýsingar um allergi (þ. e. Pirquet-reactio) eftir bólusetn-
inguna. Þetta er mikilsvert atriði. Hingað til hafa menn litið svo á, að
Pirquet + eða -j- segði til um það, hvort hér sé að ræða um sjúkdóms-
bundið ónæmi (specifik immunitét) eða ekki. Ef maðurinn hefir -j- Pir-
quet, telja menn hann ósnortinn af berklaveiki og um leiö næman fyrir
henni. Reynsla Weill-Hallé og Turpin er þessi: Af bólusettum börn-
um á „hreinum“ heimilum sýndu 5,1% tuherculin reactio, er þau voru
ýú árs gömul, en 14,2% eins árs gömul. Tilsvarandi tölur hjá bólusettum
börnum á berklaheimilum voru 20% , og 35%. Þetta sýnir að treglega
gengur aö gjöra börnin allergisk með bólusetningunni, og hvernig er þá
um immunitet?
Nú geta menn spurt að því, hvort nægilega margir B. C. G.-gerlar resor-
berist í görnunum. Þetta er vitaskuld misjafnt og hinir raunverulegu bólu-
setningarskamtar þvi næsta breytilegir. Það má heita fullsannað, að
slímhimna garnanna er mjög permeabel fyrstu daga ungbarnsins en hitt
hefir mönnum þótt vafasamt, að peroral bólusetning komi að gagni hjá
ársgömlum börnum eða eldri, en Calmette ráðleggur endurbólusetingu eft-
ir 1 og 3 ár. Með tilliti til þess að svo fá börn verða allergisk af bólu-
setningunni, þá heldur Calmette því fram, að immunitet geti myndast engu
að síður. Höfuðatriðið sé að eitlarnir taki í sig gerla, og hér
verði einhver gagnverkun milli gerlanna og likamans, jafnvel þó engin
bólga myndist. Þetta kemur aö vísu í bága við þá reynslu og skoðun, sem
menn hingað til hafa haft, og verður að láta liggja á milli hluta að hve
miklu leyti Calmette hefir rétt fyrir sér.
Svo að eg snúi mér aftur að rannsóknum þeirra Weill-Halle og Turpin,
þá hafa þeir einnig reynt subcutan bólusetningu, þó aðeins i smáum stíl.
Frá 1924—28 bólusettu þeir 23 börn. 6 þeirra mistu þeir sjónar á, og
önnur 6 voru svo nýlega bólusett að þeir tóku þau ekki i reikninginn. Eft-
ir eru 11. Af þeim sýndu 9 jákvæöa tuberkulinreaktion milli 1 og 7 mán-
aða, en tvö neikvæða. Af þessum börnum dóu 3, þar af 1 úr lungnabólgu
eftir mislinga, 1 úr krampa og 1 af óþektri orsök (börnin ekki krufin).
Af þessu geta menn ekki dregið aðrar ályktanir en þær, að með subcutan
bólusetnigu komi allergi venjulega fram, enda er þetta reynsla annara, sem
bólusett hafa subcutant eða intracutant. Það munu vera tiltölulega mjög