Læknablaðið - 01.03.1936, Page 13

LÆKNABLAÐIÐ
7
jjví svo bráSan ber aS með bana
sjúkl., ef aSgerÖ er skotiS á frest.
ÁSur en skurÖaÖgerS var f ramkvæmd
dóu 90—95% sjúkl. af þessum
sjúkdómi, en meS góSri aðstöSu á
að vera hægt aÖ hjálpa meginþorra
j)eirra, eÖa 8—9 af hverjum 10,
eSa jafnvel öllum, sé brugðiS fljótt
viÖ og aÖstaSa er góð. Um þaS bil
5—10 af hverjum 100 hjálpar nátt-
úran sjálf aS vissu marki; líf-
himnubólgan staSnæmist, ígerS
myndast eftir y2 mán. frá J)ví sár-
in springa; j)ær geta ýmist mynd-
ast viÖ maga eða fjær í kviðnum,
subfren. abscessar, í foss. il., í pel-
vis, á einum ])essara staða eða fleir-
um. Þetta er samfara sepsisein-
kennum og ]>arf læknir aS hjálpa
náttúrunni vel, sem á erfitt meÖ aS
bjarga j)essu viS. Reglan er líf-
himnubólga um allan kvið og dauÖi
innan 2ja—3ja sólarhringa, ef að-
gerð kemur ekki í tæka tíð, og Jtessa
snöggu lífshættu, sem vofir yfir
sjúkl.. verða læknar ávalt að hafa
í huga. Læknum verÖur ekki um
kent, ef ])eir eru sóttir í ótima, hinu
má núa ])eim um nasir, aS þekkja
ekki sjúkdóminn í tæka tíS.
Aðgreining frá öðrnm sjúkdómum.
Tíðast mun þaS henda lækna, að
þekkja eigi þessi sprungnu sár, frá
sprungnum botnlanga. Kveður svo
mjög að þessu, að sumir telja, aS
það hendi í meir en tilfella. Botn-
langabólga er tiltölulega mjög tíÖur
sjúkdómur, og verSa læknar, aS
hafa hana i huga, en hér kemur
annað til greina, og er það þaS, að
á vissu stigi sprunginna sára, fylgja
oft heleymsli og rigiditet í hægri
nára, samfara miklum verk, alveg
eins og á sér stað viS botnlanga,
sem er í þann veginn að perfor.
Vitaskuld getur verið erfitt aÖ
greina milli lífhimnubólgunnar, sem
af hvortveggju stafar, þegar hún
er komin. A hinn bóginn er byrj-
un þessara sjúkdóma gjörólík. Jafn
snöggur og ægilegur verkur í maga-
gróf, og „ventre de bois“ í sömu
svipan, ásamt neySarangist sjúk-
lingsins, mun afar fátíður viS botn-
langabólgu, í byrjun hennar. Veit
eg til að sjúkl. þessir fá snemma
í byrjun veikinnar verk yfir bring-
spalir, síðast samfara uppköstum.
„ventre de bois“ fylgir honum ekki
strax, og siðar flyst sá verkur í
hægri nára, ásamt eymslum og de-
fence. Reglan er sú, aS verkur viS
botnlangabólgu byrjar í hægri nára,
og eykst þar smám saman aS hörku
og grimd og getur lægt til muna,
þegar mest er lífshættan, strax og
hann er sprunginn, eins og kunn-
ugt er. TíÖast mun sótthiti fylgja
appendicitis í byrjun, en hann fylg-
ir alls ekki perfor. ulcera, sem hér
er um aÖ ræða, axlarverkur ör-
sjaldan í byrjun, né brjóstandar-
dráttur, og fleira mætti til tína.
Mestu máli skiftir hér, að greina
sjúkdómana aS i byrjun, meSan
greinarmerkin eru glögg. ViS rup-
tur. hepat (lob. dext.) er afar sár
og kvalafullur verkur, rigiditet
snemma, sem og deyfa í kviðnum,
vegna blóðrásar, sem þessu er sam-
fara, en þetta skeður snögglega af
miklum áverka. Útlit sjúkl.. anæ-
mian, púlsinn, og öll einkenni innri
blæðingar kemur að haldi. Annars
])arf hér skurSaögerSar, sem hraSa
verður, eins og við hitt. ViS snögg-
an áverka, eða áreynslu ofan til á
kvið, geta vöðvar sprungið, líkt og
á sér stað við þursabít. Sjúkl. eru
eins og stungnir, geta ekki hreyft
sig. rigiditet er til staðar, en sjúkl.
lýsa engu neyðarástandi, eru hress-
ir og bera sig vel krafkyrrir. Eg
hefi haft vakandi auga á þessum
sjúkl. í byrjun, meðan eg hefi ver-
ið að sannfærast um, aS engin al-
vara væri á ferð. Gallsteinakveisur