Læknablaðið - 01.12.1938, Side 5

LÆKNABLAÐIÐ
um þeirra. í þessu varnarstarfi er
talpvert náin verkaskifting milli
hinna mismunandi flokka hv. blfr.
Neutrofiluleukocytarnir, sem líka
eru kalla'ðir mikrofagar, fagocyt-
era aöallega sýkla, en ekki fruniu-
leyfar e'ða aðra dauða hluti. í sam-
ræmi við það geta þeir hreyft sig
örast af hv. blfr. og innihalda mest
af bakterisidefnum, antiefnum og
fermentum. Þeir eru því nokkurs-
konar árásar-hermenn líkamans,
sem ráðast á sýklana og leitast við
að tortíma þeim, hvar sem þeir
finna þá. bæði utan blóðsins og í.
Utan blóðsins er þá því að finna í
akutum bólgum og í blóðinu fjölg-
ar þeim á akuta stadii flestra in-
fektionssjúkdóma, þegar baráttan
milli sýklanna og líkamans er
hörðust, á baráttustigi sjúkdóms-
ins. Monocytarnir, eða makro-
fagarnir, eins og þeir eru einnig
nefndir, fagocytera aðallega frum-
ur, frumuleyfar og ýmsa dauða
hluti, s. s. koladust, pigment og
þ. u. 1., en venjulega ekki sýkla.
Monocytunum má líkja við
vinnu- eða flutningshermenn, sem
ryðja valinn eftir orustuna. Fjölg-
ar þeim því í blóðinu undir lok
orustunnar, þ. e. þegar likaminn
er að yfirstíga infektionina, á
ruðningsstígi sjúkdómsins (Reini-
gungs- und Reparationsphasej.Ut-
an blóðsins er þá að finna i bólg-
um, sem eru á tilsvarandi stigi eða
sem eru að byrja að granulera.
Lymfocytarnir hafa aðallega það
starf með höndum, að bæta og
lagfæra það, sem aflaga fór í or-
ustunni. Þeir hafa því litla árásar-
hæfileika, hreyfa sig mjög sila-
lega og innihalda lítið af ferment-
um, en aftur á móti hafa þeir i rik-
um mæli hæfileika til að breytast
í bandvefsfrumur. Þeim fjölgar
því í blóðinu eftir orustuna (,,post-
infektiöse Lymfozytose“), eða á
115
endurbótastigi sjúkdómsins (Re-
parationsphase), ennfremur við
hægfara langvarandi infektionir,
s. s. berkla og sárasótt. Utan
blóðsins eru þeir aðalírumurnar í
granulationsvefnum, sem svo
smám saman breytist í bandvef.
Eosinofilu leukocytarnir virðast
aðallega vera riðnir við anafylakt-
isku og allergisku brevtingarnar
í líkamanum og eru sennilega riðn-
ir við nryndun þessara antiefna.
Eosinofilufrumunum fjölgar a. m.
k. í blóðinu við allergiska og
skilda sjúkdóma, s. s. astlnna
hronchiale, colica mucosa, urti-
caria, rhinitis anaphylactica, der-
matitis, mörg ekzem, psoriasis og
A'agotoniskar neurosur (Quinkeö-
dem), ennfremur við ormasjúk-
dóma, sérstaklega trichinosis og
eftir lifrartherapi. Og utan lrlóðs-
ins finnast þeir í hópum í stað-
bundnu breytingunum við ofan-
talda sjúkdóma, bronchial slími
asthma sjúklinga, garnaslími sjúkl.
með colica mucosa, urticariaút-
brotunum o. s. frv. Um hlutverk
basofilufrumanna vita menn litið,
en þeim fjölgar oftast mikið í blóði
sjúklinga með granulocytiska
leukámi.
Af þessu, sem hefir verið sagt
um hlutverk hv. blfr., má þegar
nokkuð ráða í sum af þeim öfl-
um, sem hafa áhrif á fjölda hinna
mismunandi tegunda hv. blfr. í
blóðinu. Það verða sem sé ýms
toxin og efnabyltingarefni, en það
verður ekki séð, hvort þau verki
beint á myndunarstöðvar hv. blfr.
eða gegnum milliliði, s. s. tauga-
kerfið eða lokaða kirtla. Sennilega
gera þau horttveggja, að minsta
kosti hafa báðir þessir aðilar á-
hrif á gengi hv. blfr. og skulu þeir
því athugaðir nokkru nánar.1
í blóði heilbrigðra fullorðinna
manna, í hvíld og fastandi, eru