Læknablaðið - 01.12.1944, Blaðsíða 15

LÆKNA B LAÐ I Ð
153
Sóttir og samgöngur. 1930
barst anopheles Gambiae til Bras-
ilíu meS hraöskreiöum skipum.
Lítið var um þetta skeytt. þangað
til mikill faraldur gaus upp 1938.
Þá sýktust 100.000 menn af mýra-
köldu og 15.000 dóu. Stjórnin leit-
aði þá til Rockefellers-stofnunar-
innar og tókst sérfræðjngum henn-
ar, á tveimur árum. aö ráöa bót á
þessu.
— Okkur stafar einnig hætta af
hröðu samgöngunum. ( Lancet. 22.
jan. 44). G. H.
Sulfalyf og kvef. Amerískir
herlæknar hafa reynt sulþhadia-
zine rækilega viö venjulegt kvef.
J’aö virðist ekki liafa nein veruleg
áhrif á sjúkdóminn (JAMA, i. jan.
'44)-
Kuldadeyfing. Lf reyribindi er
vandlega vafið um útlim ofan
sárs eða meinsemdar stöðvast
blóörásin að sjálfsögðu. Sé lim-
uriiin siðan lagöur í ískælt vatn.
um 50 lieitt dofnar hann smám-
saman. veröur tilfinningarlaus eft-
ir t—2 ldst. svo að gera má hvaða
aðgerð sem vera skal án svæfing-
ar. Hættulaust er aö ltalda limn-
um kældum í 8 ldst. og- liættulitiö
allt að 48 klst. Ljóstur (shock)
þarf ekki aö óttast. Et’tir aðgerö
er kælingin smámsaman minnkuð,
ti 1 þess limurinn er orðinn eölilega
heitur. Bjúgur safnast ekki á
hann. — Að sjálfsögðu verður aö
gæta þess að limurinn frjósi ekki.
Kælivélar eru nú gerðar fyrir spít-
ala til þessára þarfa. (JAMA, 15.
maí 43).
Inseminatio artificialis, hand-
frjóvgun, virðist talsvert notuð
erlendis. Journ. Am. Med. Ass. (15.
maí '43) nefnir eitt dæmi í Amer-
iku þar sent sæðiö var flutt 500
enskar mílur í flugvél án þess aö
það sakaði. Margs er að gæta viö
þessa læknishjálp. Vissa þarf að
vera fyrir því að barnleysi hjóna
stafi frá manninum og aö þau
samþykki aðgerðina. „Donor“
verður að vera heilbrigður (syph-
ilis) og engir ættgengir kvillar i
ætt hans. Þá þarf liann að vera
sem líkastur manni konunnar í
vexti og litarhætti. Frjóin í semen
þurfa aö vera lifandi og með eðli-
legum hætt: . Varúðar þarf aö gæta
viö sendinguna. (Má ekki kólna
um of e. ct.).
Vöxtur og hvíta (protein).
White og Sayers hafa unnið eins-
lconar hvítu úr brisi, sem sýnist
auka vöxt ungra dýra til mikilla
niuna. Þannig þyngdust rottuung-
ar, sent fengu soy j abaunah v ítu
(í 28 daga) um 28 grm, en þeir
sem íengu brishvitu 166 grm.
Þriðji hópurinn fekk osthvítu
(casein) og þyngdist um 133 grm
á sama tíma.
Þaö er öllum ráögáta hvérs
vegna fólkið stækkar sífellt á síð-
ustu 100 árum. Ef til vill stafar
þaö at’ breyttu matarhæt’i. Það
lnun ekki vera þekkt áður að sér-
stakar hvítutégundir hefðu svo
mikil áltrif á vöxt, ef íæðiö er aö
öðru leyti fullgilt. (J.A.M.A.. 22.
maí 1943).
Hyperthyreoidismus. Þótt
skjáldkirtillinn sé lítill í fslending-
um er mb. Basedowii alltíður. E.
B. Astwood (Boston) telur að
thiourea og sérstaklega thiouracil
komi að góðu gagni við þennan
sjúkd. Sagt er aö einkennin hverfi
og et’naskipti lagist. At" thiouracil
er gefið 0.2—1 grm á dag munnleiÖ-
is. Ahrifa er ekki að vænta fyrr en
eftir 1—2 vikur. — Þvi miður tek-
ur sjúkd. sig upp ef hætt er við
lyfið. (J.A.M.A., 5. ágúst 1943).