Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1992, Blaðsíða 6

2
það að menntamálaráðherra hafi ekki beinlínis þeirri trú, að ég gæti gert eftirfarandi orð að
veitt þeim umboð til slíks. mínum:
Höfundurinn virðist ekki vita af því flóði
tímarita í læknavísindum, sem skolar hér
á land á degi hverjum. Hann getur kynnt
sér þá gagnaþjónustu sem í boði er, með
því að bregða sér á einhvem þriggja stóm
spítalanna í Reykjavík. Hann getur líka fengið
að kynnast þeim nánu tengslum, sem em milli
bókasafna spítalanna innbyrðis, við önnur
tímaritasöfn í landinu og við læknisfræðilega
gagnabanka í útlöndum. Að beinn aðgangur
um tölvur og gagnaöflun er orðinn leikur einn,
því að bókasafnsfræðingamir sjá ljúflega um
að hafa upp á því, sem þörf er á hverju sinni.
Hann gæti kannað aldur þeirra heimilda,
sem fylgja vísindagreinum íslenzkra lækna
og hann getur líka fengið að vita um öll
þau ósköp sem íslenzkir læknar birta á
íslenzku og svo í erlendum tímaritum.
Þetta er allt rækilega tíundað í tölvunni hjá
yfirbókasafnsfræðingnum á Landspítalanum.
Vel má vera, að réttar séu fullyrðingamar
um það, að við læknamir séum upp til hópa
menntunarsnauðir (1) og að við hugsum
smátt og sjaldan (2), en það er þá ekki við
kennarana í læknadeild að sakast.
En meðal annarra orða: Kannski er það
bara af hinu góða, að ekkert miðstýrt
læknisfræðibókasafn er til í landinu og að
öll áherzla hefir verið lögð á kaup og vörzlu
tímarita í stofnunum. Því eins og læknirinn
fullyrti, standa lærdómar sízt á stöðugu (4).
»Það hefir orðið hlutskipti mitt að klastra
saman nokkrum nýyrðum um læknisfræðileg
hugtök, ekki fyrir það, að ég hafi haft
óviðráðanlega köllun til þess, og enn síður
fyrir það, að ég hafi fundið mig öðrum fremri
til þess. Ekki veit ég heldur upp á mig, að
mér hafi gengið framhleypni, yfirgangur eða
fordild til. Hitt er það, að ég hef neyðzt til
að bera þetta við vegna starfs míns, sem m.a.
er fólgið í því að hagræða til útgáfu ýmsu
lesmáli, þar sem víð læknisfræðileg hugtök er
fengizt, er mörg hver hafa ekki átt sér neinn
viðunandi búnað til birtingar í íslenzku máli«
(5).
Nú verð líka ég að játa, að ég væri ekki að
stauta við að klambra saman þessum heitum í
samvinnu við góða menn, og það helzt ekki
nema einu heiti fyrir hvert hugtak, eða að
reyna að koma saman sæmilega nothæfum
skilgreiningum, nema ég hefði af því nokkra
ánægju. Þó er það sem meira er, að ekki hefi
ég fundið betra tómstundagaman til þess að
halda mér við í fræðunum.
Endanlega verð ég að játa, að ég hélt í minni
sælu trú, að þessi iðja væri alveg hættulaus
og gæti í sumum tilvikum jafnvel verið dálítið
gagnleg. En því virðist nú aldeilis ekki vera
þannig varið, ef trúa má höfundi fyrmefnds
kvers. Þá hlýt ég lengi að hafa stundað þá
stórhættulegu iðju, að íslenzka fræðiorð í þágu
meira eða minna málbrjálaðra sérfræðinga. Því
hlýt ég líka að vera með veikina!
AÐ VERA MEÐ
SKILGREININGAVEIKINA
í fyrrgreindu riti, [en efnið mun upphaflega
hafa verið flutt sem erindi í Háskóla íslands],
er það útlistað hversu hættuleg er hópiðja
íðorðasmiða. Verstur er Einar B Pálsson
fyrrum prófessor í verkfræði, því »[h]ann vill
setja á stofn fullt af íðorðanefndum í hverri
deild Háskólans og segja þeim fyrir verkum
með ýmsum hætti.« Alverst er þó að sögn
höfundar, að prófessorinn dreymir um að
hafa eitt íðorð fyrir hvert hugtak og svo er
hann haldinn þeirri áráttu að vilja skilgreina
hugtökin (2). Hann er semsagt með veikina!
Eg hefi verið að fást svolítið við nýyrðasmíð
síðasta aldarfjórðunginn og hefi lifað sæll í
HVAR Á AÐ FLOKKA
SKILGREININGAVEIKINA?
Hvemig lýsir svo kvillinn sér? Þeir, sem
sagðir eru skilgreiningaveikir, em sífellt að
skilgreina og það sem verra er, að þeir safna
um sig öðm fólki og fá það líka til þess að
skilgreina. Veikin er þannig bráðsmitandi.
Þetta virðist vera einhverskonar hóptruflun
- folie á deux, folie á trois - folie collectif?
Það liggur nú beint við að kanna, hvort
hægt er að smeygja skilgreiningaveikinni
inn í hefðbundna flokkun sjúkdóma. Miðað
við ofanritað væri ekki óvitlaust, að reyna
að skipa henni meðal þeirra kvilla, sem
sameiginlega heita geðröskun (6,7). Þar