Boðberi K.Þ. - 01.12.1977, Blaðsíða 5

- 3 -
Tilvalið tækifæri.
Á ritvelli samvinnumanna hefur það ár séra nú er
langt á liðiö, hvað eftir annað verið rætt um svo-
nefnda "félagslega deyfð". Þykir hún tískufyrirbæri
og hættuleg góðum málefnum, einkum í þjóðfélagi, sem
ætlast er til að hafi lýðræði að homsteini og burð-
arási. "Deyfð" er ekki rismikið orð í málinu. Ég
held að fóstri minn, á þeim árum þegar ég var ungur,
hefði notað orðið "fjörlaus", og dregið dæmi af máli
hestamanna. Þo ber þess að gæta, að orð hafa nokkurn
merkingamun á vörum élíkra manna og á ýmsum tímum.
É*> man vel er ég heyrði á mál þeirra vinanna, féstra
mms og hesta-Bjama, sem var skagfirðingur. Þeir
ræddu um fimm vetra fola, sem Bjami gaf féstra mínum
falann. "Heldurðu að hann verði fjörugur", sagði
fóstri". "Ég held hann verði viljugur", sagði hesta-
Bjami. "Já, en heldurður að hann verði fjörugur?"
"Eg held hann^verði viljugur," endurték hesta-Bjarni.
Ég man að ég var nokkuð undrandi, þegar féstri
minn keypti folann þrátt fyrir ummæli Bjama, sem
samkvæmt málvitund minni^voru loðin. Það var ekki
fyrr en síðar, eftir að ég hafði kynnst folanum nokkuð
náið, að mér skildist að þeir vinimir, féstri minn
og hesta-Bjami höfðu báðir meint það sama. Þeir
lögðu sömu merkingu í élík orð.
Fóstri minn mundi, að ég held, ekki hafa talað um
"félagslega deyfð". Hann hefði talað um "fjörleysi"
í félagsmalum. Það orð og hugtak hefði hentað honum
og hans tíma. Hann gat leyft sér þann munað að taka
mið af orðfæri hestamanna, um hvað sem rætt^var.
Og orðið fjörugur er rismikið orð og hefði átt vel við
um rismikla félagshyggju.
En__allt hefur sinn tíma. Orð og hugtök. Viðhorf
til málefna.og aðstaða til framkvæmda. Umbreyting
tímans er éhagganleg staðreynd og um leið alls, sem
háð er samtíð sinni. Þess vegna hefur allt sinn tíma.
Þess vegna henta ekki í dag þau orð sem áttu við í
gær, hvað þá fyrir heilli mannsævi. Og ný lífsvið-
horf krefjast nýrra orða og hugtaka. Þess vegna getur
vel verið að orðin "félagsleg deyfð" eigi við £ dag.
Hafi nú sinn tíma. Og eins og þau orð hefðu ekki
átt við á vörum féstra míns, er alls ekki sjálfsagt
að þau þurfi að eiga við á vörum nýrrar kynsléðar.
Það sem er éumbreytanlegt í þeirri veröld, sem hér
um ræðir, hversu breytileg sem hún annars kann að
vera, er sú staðreynd, að mennirnir á hverjum tíma
skapa það mannlíf, sem lifað er, gefa orðunum inntak