Baldur - 10.06.1944, Qupperneq 1

BALDUR
UTGEFANDI: SÓSÍALISTAFÉLAG ISAFJARÐAR
X.
ÁRG.
ísafjörður, 10. júní 1944
Kemur út einu sinni í viku,
minnst 40 blöð á ári.
Árgangurinn kostar 10 kr.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður er
Halldór Ólafsson, Odda.
14. tölublað.
Gróði Eimskipafélagsins
og Coca-Cola stjórnin.
Hinn stórmikli miljónagróði
Eimskipafélags Islands s.l. ár
og það sem af er þessu ári
hefur vakið undrun og
hneyskli manna um land allt.
Samkvæmt reikningum l'é-
lagsins, sem lagðir voru fram
á aðalfundi þess 3. þ. m. nam
heildargróðinn s.l. ár ltr. 26—
27 miljónir, er það 6—7 milj.
kr. meiri gróði á þessu eina
ári en félaginu hefur tekist að
skrapa upp á undanförnum
29 starfs árum sínum og jafn-
mikið öllum tekju-, eignar- og
stríðsgróðaskatii rikissjóðs síð-
astliðið ár, auk þess græddi fé-
lagið um 9 milj. kr. 4 fyrstu
mánuðum þessa árs.
Morgunblaðið og önnur í-
haldsblöð i Reykjavík liafa
látið i ljós undrun sína yfir
þvi, að það sé talið nokkuð til-
tökumál þótt „óskabarn þjóð-
arinnar“, Eimskipafélagið,
græði nokkra tugi miljóna á
einu ári og 4 mánuðum. Með
því sé starfsemi félagsins að-
eins tryggð í framtiðinni. Það
sé nú þess umkomið að auka
skipastól sinn.
Það er að vísu í alla staði
æskilegt að hagur Eimskipafé-
lagsins sé með sem mestum
blóma, en þegar þess er gætt að
á þessum óhæfilega gróða Eim-
skipafélagsins er verzlunar-
milliliðum gefnar um 13 milj-
ónir króna i álagningu á óhæfi-
lega há farmgjöld félagsins og
tolla á þá farmgjaldahækkun,
þannig að þessi gróði félagsins
hefur hlaðið á sig verðhækkun,
er hækkar dýrtíðina í landinu
um 45—50 miljónir króna, þá
verður ekki annað sagt en að
þessi gróði „óskabarnsins“ sé
orðinn þjóðinni ærið dýr, enda
er það alþjóð kunnugt að það
er ekki af umhyggju fyrir hag
Eimskipafélagsins eingöngu,
sem klika sú, er stj órnar því
félagi, hefur í skjóli rikis-
stjórnarinnar og verðlagseftir-
litsins, okrað svo óhæfilega á
farmgjöldum, «em raun ber
vitni um, heldur er það framar
öllu öðru gert með hag heild-
salanna fvrir augum. Verðlags-
ákvæðin eru nú einu sinni
þannig, að því dýrar, sem var-
an er keypt, því meira græða
þeir, sem selja hana, enda er
það opinbert leyndarmál, að
um langt skeið hafa innflytj-
endur háft sérstakar skrifstof-
ur vestan hafs til þess a.ð út-
búa fyrir sig fagtúrur með
hærra innkaupsverði í því
skini að auka álagningu sína
liér heima, einnig er vitað, að
innflytjendur liafa afþakkað
stórfelldan afslátt, sem þeir
liafa fengið lijá Eimskip, auð-
vitað í þessum sama tilgangi,
að auka álagninguna lijá sér.
Þáttur ríkisstjórnarinnar, og
þá aðallega viðskiptamálaráð-
herra og verðlagseftirlitsins i
þessu máli, er regin hneyksli
frá upphafi til enda. Þessir
herrar, sem stöðugt eru að
þvæla um ógnir dýrtíðarinnar
og hafa marg lýst því yfir, að
þeirra einasta stefnumál væri
baráttan gegn dýrtiðinni, horfa
á það í heilt ár og 4 mánuði
betur að dýrtiðin i landinu er
aukin um 45—50 miljónir
króna fyrir óliæfilegt farm-
gj aldaokur Eimskipafélagsins,
Og megnið af þessum gróða er
fengið eftir skip, sem ríkis-
stjórnin sjálf tekur á leigu og
afhendir Eimskip til reksturs,
og liafði hún því öll ráð i hendi
sinni til þess að hindra þessa
fjárglæfra. Og á sama tírna
er skipaútgerð ríkisins rek-
in með tapi. ^Þessir herrar
hafa líka hvað eftir annað
gengist inn á farmgjaldahækk-
anir hjá Eimskip bæði í ágúst
í hitteðfyrra og í fyrravor.
Reynslan hefur nú sýnt hver
þörf hefur verið þeirra liækk-
ana.
Og nú þegar lineykslið er
orðið alþjóð kunnugt, eru
farmgjöld lækkuð um 45%.
Reyndar liöfðu farmgjöld vexáð
lækkuð um 13% í janúar, svo
heildarlækkunin nemur524/2 %>
og auk þess er Eimskipafélag-
ið látið greiða um 1 miljón kr.
til að lækka vöruverðið. Þann-
ig á að di'aga fjöður yfir þetta
fjái’glæfrahneyksli. En þjóðin
gerir sig ekki ánægða með slíkt
yfirklór. Krafa hennar hlýtur
að vera að þeir herrar, sem
valda hér mestu vun, verði
sviptir völdum og dregnir til
ábyrgðar verka sinna. Vonandi
ber Alþingi gæfu til þess að
losa þjóðina við forustu þess-
ara harðsvíruðu fulltrúa striðs-
gróðaklíkunnar, sem nú eru
berir að meira falsi og stór-
felldari fjárglæfi’um en hér
hafa áður þekkst.
Kolbeinn Jakobsson,
fyrr bóndi í Unaðsdal, and-
aðist hér í Sj úkrahúsinu i fyrri
nótt.
Hátíðahöldin 17. júní.
Nefnd sú, er bæjarsjjórn
kaus til að undii’búa hátíða-
höld hér á Isafii’ði i tilefni af
lýðveldisstofnun 17. júní. hef-
ur nú í samráði við fulltrúa frá
ýmsum félagssamtökum í bæn-
um gengið frá dagskrá hátíða-
lialdanna í aðalati’iðum.
Ákveðið hefur verið að liá-
tíðahöldin fari fram uppi i
Stórurð í lægðinni utan við
stórurðarhrygginn. Þarna er
ágætur samkomustaður, útsýni
gott yfir bæinn og víðar, meira
skjól en víða annarstaðar og
ágætt að sjá það, sem fram fer
til skemmtunar. Verður þarna
byggður pallur fyrir fimleika-
sýningar og söngfólk, staðui’-
inn hreinsaður og prýddur
með fánum og öðru eftir því,
sem föng eru á.
— Dagskrá hátíðalxaldanna
verður í aðalatriðum þannig:
Kl. 10 f. h.: Hátíðaguðsþjón-
usta í kirkjunni, sóknarprest-
urinn prédikar.
Kl. 13,30: Útvarp frá há-
tíðahöldunum á Þingvöllum.
Verður hátalari settur á Gagn-
fræðaskólann, svo fólk geti
komið þar saman og hlýtt á
hátíðahöldin og vill nefndin
sérstaklega hvetja fólk til þess
að fjölmenna þar og hlýða í
sameiningu, þegar stofnun
liins íslenzka lýðveldis verður
lýst á hinum fornhelga þing-
stað þjóðarinnar. Yrði sú ör-
lagaríka atliöfn mönnum þá
niiklu minnisstæðari heldur en
ef hver sæti heima og hlust-
aði á sitt útvarpstæki. Menn
nytu þá í sameiningu þessarar
hátíðlegu stundar og finndu til
þess betur en ella að hér er
sá atburður að gerast, sem
alla þjóðina varðar og hún
fagnar í sameiningu.
Kl. 15 lýkur „fyrri hluta
hátíðaútvarpsins frá Þingvöll-
num, hefst þá hópganga frá
Gagnfræðaskólanum og á há-
tíðastaðinn. Er skorað á fólk
að fjölmenna í hópgönguna,
og væri æskilegt að félög
mættu þar með fána sína og
einkenni, t. d. skátar, íþrótta-
menn o. fl.
Á hópgöngunni spilar lúðra-
sveit öxar við ána og fleiri lög.
Þegar á hátíðastaðinn kem-
ur verðiir jxjóðsöngui’inn leik-
inn og sunginn. Þá hefst aðal-
ræða dagsins, er Jóhann Gunn-
ar Ólafsson bæjarfógeti flytur.
Þá verða flutt ávöi'p ýmsra fé-
lagssamtaka í bænum, sýndir
fimleikar kvenna og kax-la og
söngur og hljóðfæraleikur, er
Sunnukórinn, Karlakór Isa-
fjarðar og Lúðrasveitin ann-
ast. Forseti bæj arstj órnar flyt-
ur stutta ræðu, 5—10 mínútur,
og að endingu verður fjölda-
söngur: „I faðmi fjalla blárra“
og Ég vil elska mitt land“. Og
lýkur útihátíðinni þar með.
Um kvöldið verður fjölbreytt
skemmtun í Alþýðuhúsinu.
LYÐVELDIÐ
VIÐURKENNT.
Fulltrúar Sovétríkj anna,
Bretlands, Bandaríkjanna
og norsku stjórnarinnar i
London hafa sent íslenzku
ríkisstjórninni heillaóskir
í tilefni þjóðai-atkvæða-
greiðslunnar um lýðveldis-
stofnun og sambandsslit.
Ennfremur hafa fulltrúar
Bretlands, Bandaríkjanna
og Noregs tilkynnt, að þeir
mæti sem fulltrúar ríkis-
stjórna sinna á hátíðahöld-
um Ij'ðveldisstofnunarinn-
ar á Þingvöllum 17. júní.
Vér Islendingar fögnum
af alhug árnaðaróskum
þessara þjóða og skoðum
þær vott fullrar viðurkenn-
ingar þeirra á rétti íslenzku
þjóðarinnar til að ráða
málum sínum sjálf og ó-
tvíræða sönnun þess, að
þau viðurkenni íslenzka
lýðveldið.
Glæsileg urslit
þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar.
Með sambandsslitum: 70 536,
móti 365.
Með lýðveldisstofnun: 68 862,
móti 106k.
. .Úrslit þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar eru nú orðin kunn um
land allt. Þátttaka varð 96—•
98%. 1 tveimur héruðum Vest-
ur-Skaftafellssýstu og Segðis-
firði varð þátttakan 100% og i
Dalasýslu kusu allir, sem voru
á kjörskrá, nema einn.
Baldur getur a,ð þessu sinni
ekki birt úrslit atkvæðagreiðsl-
unnar í einstökum liéruðum,
en eftir 17. júní verða úrslitin
í hverju einstöku héraði birt.