Baldur - 17.06.1954, Blaðsíða 2

2
BALDUR
Ráðstefna sósíalista á Vestfjðrðum.
||||lllllll■tllllltl■lllll■ll■tl■ll■ll■ll■ltllllll■llllllll■tl■ll■lllll■ll■tl■ll■ll■ll■lI■llllllllllllll■ll■ll■ll■lllll■tl■ltlllllllll■lllltllllll■lllll■llllllll
BÁLDIIR
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Halldór Ólafsson frá Gjögri.
Árgangurinn kostar kr. 20,00. Lausasöluverð 1,00 kr. |
«■ m
Afgreiðsla Pólgötu 8. =
•llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Landgrunnið fyrir íslendinga.
1 ályktun um atvinnumál, sem
samþykkt var á ráðstefnu sósíal-
ista á Vestfjörðum, og birt er hér
í blaðinu, fjallar einn kaflinn um
landhelgina.
Þar er bent á þá staðreynd „að
stækkun friðunarlínunnar hefur
leitt af sér aukinn ágang á veiði-
svæðin úti fyrir Vestfjörðum, svo
að fyllilega er ástæða til að ætla,
að sjávarútvegur Vesfirðinga líði
undir lok að óbreyttum aðstæð-
um“. En talið „nauðsynlegt að
friða landgrunnið fyrir veiði er-
lendra togara og skipuleggja veiði
íslenzku togaranna með það fyrir
augum að vemda fiskistofninn".
Það er öllum ljóst, að stækkun
friðunalínunnar er aðeins áfangi
í landhelgismálinu. Lokatakmark-
ið hlýtur að vera: Landgrunnið
fyrir íslendinga eina og er þá
sjálfsagt að byrjað verði, þar sem
þörfin er mest, á landgrunninu
úti fyrir Vestfjörðum.
Um það hljóta allir að vera
sammála, að vestfirzku fiskimiðin
verður að vernda. Fiskveiðar hafa
alla tíð verið aðalbjargræðisvegur-
inn í þessum landshluta, og þess
eru mörg dæmi, að á hallæristím-
um kom fólk þangað úr öðrum
landshlutum sér til bjargar. ísa-
fjarðardjúp bar þá með réttu
nafnið gullkistan. Nú er hinsveg-
ar svo komið, að ekkert fæst á
þessum fyrrum fengsælu miðum
.og þýðingarlaust er að sækja
Minnumst tíu ára lýðveldis.
Keflavíku rsamningur 1946.
Marshallsamningur 1948.
Aðild að Atlantzhafsbandalagi
1949.
Herstöðvarsamningur 1951.
fslendingar hafa þannig orðið
að tæma í botn hvern niðurlæg-
ingarbikarinn af öðrum. Sá, sem
á sótti, hefur jöfnum höndum
beitt hótunum, blíðmælum og
gýligjöfum. — Og nú, eftir end-
urskoðun hervarnarsamningsins,
verða Islendingar að afhenda
Bandaríkjunum Njarðvík fyrir
herstöðvahöfn og hætta þar með
við þá fyrirætlan að byggja þar
landshöfn. f staðin er svo lofað
að afgirða „verndarana" eins og
minka eða önnur skaðsemdarkvik-
indi. Það á að vernda fslendinga
gegn „verndurunum“ með girðing-
um.
IV.
Þó að hér hafi verið lýst skugga-
hliðum þessa tímabils, á það engu
þangað til fanga.
Það 6r almennt álit sjómanna
og annara, sem til þekkja, að
þetta fiskleysi stafi af ágangi
togara hér úti fyrir, en hann hef-
ur mjög farið í vöxt, eftir að
friðunarlínan var færð út. Sú
krafa hefur því kopaið fram og
verið flutt á Alþingi, að friðunar-
svæðið verði stækkað á þessum
slóðum. Slíkt yrði vitanlega til
bóta, en öruggast er að friða allt
Vestfjarðalandgrunnið eins og hér
er lagt til.
Um það verður því ekki deilt,
að hér er hreyft miklu hagsmuna-
máli fyrir Vestfirðinga og íslend-
inga alla. Hitt er svo annað mál,
að vænta má harðrar mótspyrnu
þeirra þjóða, sem sótt hafa afla
á þessar slóðir, eins og bezt hefur
sýnt sig í hinni ósvífnu andstöðu
Breta í landhelgismálinu. En ís-
lendingar geta í því tilfelli vitnað
til annara þjóða, sem friðað hafi
landgrunn sitt, eins og Rússa,
Ástralíumanna o.fl., en þær hefðu
tæplega komið því fram mótstöðu-
laust, ef lagalegur réttur þeirra
væri ekki ótvíræður, og hlýtur
þá hið sama að gilda um okkur
íslendinga. Við höfum því laga-
lega og siðferðislega réttinn okkar
megin. Landgrunnið, eins og
landið sjálft, er okkar eign og við
einir eigum að ráða hvernig gæði
þess eru hagnýtt.
Framh. af 1. síðu.
síður sínar björtu hliðar.
Nokkrum mánuðum eftir að lýð
veldi var stofnað, tókst fyrir at-
beina Sósíalistaflokksins að mvnda
ríkisstjóm, sem lengi verður
minnst að ágætum — það var ný-
sköpunarstjómin. Það var hún,
sem notaði innstæður, er íslend-_
ingar höfðu safnað erlendis á
stríðsárunum, til að endurnýja
skipastólinn, byggja nýjar síldar-
verksmiðjur og fiskiðjuver og
lagði grunn að fjölmörgum öðrum
framkvæmdum í atvinnu- og
menningarmálum. Fyrir hennar
tilstilli voru gerðir hagkvæmari
og stærri viðskiptasamningar en
nokkru sinni áður og hver hönd
hafði nóg að starfa.
En þessir björtu tímar stóðu
ekki lengi. Með Keflavíkursamn-
ingnum 1946 voru sósíalistar í
raun og veru hraktir úr stjórn
landsins. — Nýsköpunarstjómin
var úr sögunni. Síðan hefur stöð-
Dagana 29. og 30. maí s.l. var
haldin hér á ísafirði ráðstefna
sósíalistafélaganna á Vestfjörðum.
Voru þar mættir 15 fulltrúar frá
þremur stöðum, ísafirði, Bolung-
arvík og Súðavík. Einnig sat
Magnús Kjartansson, ritstjóri,
ráðstefnuna sem fulltrúi mið-
stjórnar Sósíalistaflokksins.
Halldór ólafsson, formaður
Sósíalistafélags Isafjarðar setti
ráðstefnuna. Tilnefndi hann sem
fyndarstjóra þá Harald Guð-
mundsson, skipstjóra, Isafirði og
Halldór Guðmundsson, verka-
mann, Súðavík, og sem ritara þá
Ágúst Vigfússon, kennara, Bol-
ungarvík og Guðm. Árnason,
kennara, ísafirði. Vruo þeir allir
samþ. í einu hljóði. Einnig lagði
hann til að Magnús Guðmundsson,
Mánagötu 5, ísafirði, yrði heið-
ursgestur ráðstefnunnar og var
það einróma samþykkt.
, Þá var kosið í eftirtaldar nefnd-.
ir:
Skipulagsnefnd. Kosnir voru:
Halldór Ólafsson, Ágúst Vigfús-
son og Guðmundur Árnason.
Verkalýðsmálanefnd. Kosningu
hlutu: Steinþór Guðjónsson og
Ágúst Vigfússon, Bolungarvík,
Halldór Guðmundsson, Súðavík,
Guðm. Eðvarðsson og Haraldur
Stígsson, ísafirði.
Atvinnumálanefnd. Hana skip-
uðu: Haraldur Guðmundsson og
Haraldur Steinþórsson, ísafirði og
Eggert Lárusson, Bolungarvík.
Að kvöldi fyrri dagsins, sem
ugt sigið á ógæfuhlið í efnahags-
málum, með því meiri hraða sem
ásælni Bandaríkjanna og undir-
lægjuháttur íslenzkra stjórnar-
valda hafa farið vaxandi. Fram-
leiðslustöðvanir, gengislækkanir
og atvinnuleysi hafa verið fylgi-
fiskar þeirra ríkisstjórna, sem
hér hafa setið síðan 1946. Ástand-
ið hefði þó orðið ennþá verra, ef
ekki gætti áhrifa happasælla
verka nýsköpunarstjórnarinnar.
Með þeim framleiðslutækjum, sem
fest voru kaup á í stjórnartíð
hennar, hefur, þrátt fyrir allt,
tekist að framleiða mikils’verð
verðmæti. Þó er vert að minna á
það, að síðan Islendingar gerðust
aðilar Marshallsamningsins hafa
þeir lifað á bandarísku láns- og
gjafafé og þar með orðið fjár-
hagslega bundnir þessu stórveldi
ofan á allt annað.
V.
Hér hefur verið drepið á það
helzta í sögu þessa tíu ára tíma-
bils. Það hefur aðallega verið
dvalið við þau atriði sem gera
fögnuð okkar í dag beizkju bland-
inn. Þetta er með ráðnum hug
gert. Ekki er hægt að lækna mein
semd nema að þekkja hana, og
Islendingar verða að gera sé’
grein fyrir ástandinu eins og það
ráðstefnan stóð, buðu ísfirzkir
sósíalistar aðkomufulltrúunum til
kaffidrykkju á Norðpólnum. Þar
flutti Magnús Kjartansson erindi
um stjórnmálaástandið, Haraldur
Stígsson las upp. Einnig var
lausavísnahappdrætti og getrauna-
þáttur og Ágúst Vigfússon mælti
nokkur orð af hálfu aðkomufull-
trúa. Skemmtuninni stjórnaði séra
Sigurður Kristjánsson. Fór hún
hið bezta fram og var til ánægju
öllum sem sóttu hana.
Álykanir sem ráðstefnan sam-
þykkti birtast í þessu og næsta
blaði.
ÁLYKTUN UM
AVINNUMAL.
„Ráðstefna vestfirzkra sósíal-
ista fagnar þeim stórauknu sölu-
möguleikum sem fyrir hendi eru
á hraðfrystum fiski og fleiri sjá-
varafurðum til Sovétríkjanna og
annara landa Austur-Evrópu.
Telur hún brýna nauðsyn að
ríkisstjórnin geri þegar ráðstafan-
ir til að hagnýta af fremsta megni
umrædda markaðsmöguleika, sem
geta tryggt örugga lífsafkomu
Vesffirðinga.
Sjúvarútvegurinn hefur staðið
að mestu leyti imdir gjaldeyrisöfl-
un þjóðarinnar, en þess ekki ver-
ið gætt aðskapa honum aðstöðu
til að sinna þessu hlutverki, sem
vera bæri. Hefur hann sjálfur
borið skarðan hlut frá borði af
þjóðartekjunum, en verið rúinn af
fjárplógsmönnum og milliliðum.
er eigi þeir að fá úr því bætt.
Þeir verða að gera sér Ijóst, að
land þeirra er hersetið og að her-
liðið, sem hér dvelst, býr þannig
um sig, að sýnilega er ekki tjald-
að til einnar nætur heldur fram-
búðar. Þeir eru heldur ekki að öllu
leyti sjálfráðir um efnahagsmál
sín. Þeir eru m.ö.o. ekki fullkom-
lega frjáls og fullvalda þjóð.
Þrátt fyrir þetta er ekki ástæða
til að kvíða framtíðinni. Við er-
um ekki hnípin þjóð í vanda eins
og á fyrri skeiðum sjálfstæðis-
baráttu okkar, heldur auðug þjóð
og sterk, sem býr í landi með
næg lífsgæði og hefur óþrjótandi
möguleika til að afla þeirra. Hér
getur hverju mannsbami liðið vel
ef rétt er á haldið. En við megum
heldur ekki gleyma því, að þess-
ara gæða fáum við því aðeins not-
ið, að við ráðum einir yfir þeim,
stjórnum sjálfir landi okkar.
Við hljótum því að sameinast
um þá kröfu á tiu ára afmæli lýð-
veldisins, að allur erlendur her
hverfi héðan tafarlaust og Island
losni úr Atlantshafsbandalaginu.
Þessa merkisafmælis verður
bezt minnst með því að hefja ein-
huga baráttu fyrir þessum kröf-
um, fyrir óskoruðu sjálfstæði ís-
lands.