Ingjaldur - 11.12.1932, Blaðsíða 1

I. órg.
14. tbl.
Vestmannaeyjum, II. desember 1932.
Bæjarmál.
það hefur oft verið sagt og það
er satt mál að auðveldara er að
finna að en að gera vel sjálfur.
En þó verður ekki um það deilt
að aðfinslur eru þarfar og jafn
vel nauðsynlcgar og geta gert
mikið gagn. Hinsvegar er vand-
ratað meðalhófið og vandrataðast
býst ég rið að það sé í jafn litlu
þjóðféiagi og voru — hvað þá
bæjarfélagi eins og Vestmanna-
eyjum.
Ég hefi stundum fundið að
opinberum störfum hér í bæn-
um en þó miklu oítar stungið
upp á nýjum ieiðum og minst á
etthvað ádeilulautt, sem betur
mætti fara. það er sannleikur,
sem ekki verður á móti mælt
að enginn af þeim mönnum, sem
hér fara með opmoer mái eða
aðrir, hafa lagt út i að rökræða
þessar uppástungur mínar eða
yfirleltt færa rök móti því, er ég
hefi haldið fraoa eða talið mega
betur fara nema þegar það hefur
verið í ádeiluformi. þá rísa menn
upp eins og nöðrur og hafa þá
margt að segja setn ekkert kem-
ur málinu við. Ég hefi enga á-
nægju af slíkum blaðadeilum —
tel þ»r til litillar uppoyggingar —
enda þótt ég hafi fáum sinnutn
gripið tii þcirra 11 þess að kveða
mér bctur hljóðs. Læt ég þá eitt
gangayfir kunnuga og ókunnuga,
andstæðinga mfna í stjórnmáium
og þá sem ég á samleið með.
Mér cr það ósköp Ijóst að þetta
er ekki „vegurmn" tll þess að
útvega því fyigi, sem ég er að
reyna að fá menn til þess að
gera. Veniegra til þess er að
fylgja einhverjum hóp manna
(og þá einkum meiri hlutanum)
í gegnm „þykt og þunnt“ og
telja allt gott, sem hann getir en
bölvað, sem hinlr gera. En þó
að svo aé nú ekki um mig er
ég að vona að þessi „nýstárlega
aðferð“ fái bráðlega einhverja
fylgismenn og að menn athugi
það aem ég eða aðrir kurinum
að stinga upp á í bæjarmálum,
þannig að rökræða það opinber-
lega i blöðum bæjarins. þá fyrst
fylgjast bæjarbúar almennt með
og þá fyrst verða málin krufin
til mergjar. Svo er i öðrum lönd-
um. Og þó að einhverjar hnút-
ur fljúgi. um leiö yfir borðum
dauðrotar það vonandi engan.
Eítir þennan formála vík ég
að máleFni því, sem ætlunln var
að skrifa um.
Ég minntist a það í síðasta
blaði í sambandi við stefnu mína
í atvinnuleysiamálinu að „hver
sem vildi vinna ætti líka vinnu
að fá“. Og ég lét í ljósi það
álit mitt og annara að sú vinna
œtti að vera eins mjög fram-
leiðsluvinna og unnt væri. í þessu
sambandí etla ég að athuga
nokkuð hhð þessa máls eins og
hún snýr við oss, Vestmanna-
eyjingum.
Sjávarútvegur hlýtur ávalt að
vera og verða aðalatvlnnuvegur-
inn hér. Landið er lítið og rækt-
un þess ætti að vera lokið innan
skamms tima. En auðlindir sjá-
varins hér virðast ótæmandi
þess vegna verður öll, eða
sama sem öll atvinnubótavinna
að miðast við sjávarútveginn.
Hitigað iil hefur ekki verið svo.
þetta er skökk, rammskökk
leið.
En afsökunin, er cnn sú að íull-
nóg verkefni, sem lág á að vinna,
voru fyrir hendi hanaa þeim
mönnum sem vinnuna fengu. En
ég verð að fuilyrða, þö ég tali
þar ekki af nægum kunnugleika
að miklu fieiri helðu átt að fá
vinnu, er í stað þeas sumpart
lifðu sultarlifl hjálparlaust af hálfu
þess opinbera, eða sæmilegu
lífi með styrk úr bæjarsjóði. Sé
hér rangt með farið skora ég á
þá, sern betur vita að leiðrétta
þetta. Ég held að mjög marga
bæjarbúa iangi tíl að vita vissu
8<na í þessu.
En hvernig á þá að fara að
því að sameina atvinnubótavinn-
una og sjávarútgerð?
Um það verða efalaust skiftar
skoðanir og má enginn ætla að
ég telji mig sjá bczt í þeim efn-
um En þó ætla ég að setja hér
niður nokkrar hugleiðanir minar
um þetta,
I Vestmannaeyjum er efalaust
fiskivon alla eða mestalla ársins.
tíð. En þó að svo sé og enda
þótt óhemjan ðli af fiski þeim,
sem hér aflaðist s. 1. vertið væri
fluttur úr pláasinu (eins og Ingjald-
ur einu sinni upplýati) og enda
þólt fjöldi manns værl atvinnu-
iaus eða hefði mjög lltla atvinnu
— stunduðu að eins örfáir menn
sjó hér í sumar. Ég er ekki
kunnugur því hvað margir af
þessum mönnum, sem lágu
vinnulausir í landi léttt aðra menn
borga matinn o an í sig (bæjar-
sjóð) En ég geri ráð fyrir að
þeir hafi verið til, nema þeir
sem betur vita lýsi það rangt.
Um sumarleytið hlýtur það að
vera hin mesta skemtun að stunda
sjó héðan, fyrir þá menn a. m. k.
sem sjómannablöð er í en ekki
letiblóð. Hafi menn ekki fleytur
verður bærinn að eiga þær og
lána mönnum, ef þeir hafa
ekki efni á að borga fyrir leig-
una. En ég mundi ráðleggja að
bærinn ætti „trillur", nokkuð
stærri en þær, sem nú tíðkast hér.
Einnig yrði hann að hlaupa und-
ir bagga með þann útbúnað sem
þyrfti o. fl., handa þeim er eng-
in ráð hafa. Afiann sem menn
þessir seldu ekki jafnóðum tæki
hann að veði fyrir útgjöldum
sínum, þelm er hann ætlaöist til
að fá endurgreidd og hetöi um-
boðsmann í samráði viö sjó-
mennina að selja afiann.
Skammdegið er sízt valið til
sjósóknar. þann tíma verður að
útvega aðra vinnu. Hún getur
verið margv/sleg og ætti sem
mest að standa í sambandi við
útveginn. Tilbúningur velðar-
færa og endurbætur þeirra og
undirbúningur allur undir vertíð-
ina sem kemur verður fyrst fyr-
ir manni. þerrireitir eru ónógir.
Bærinn getur fengið hjá mér nóg
land til þess að leggja grjót á.
Ég hefi geymt það í þessuskyni
og vonast til þess að einhvern-
tíma kæmi slikt til framkvæmda.
þerrireita þessa getur bærinn
síðan íeigt eða iánað möunum
eftir atvikum. þeir eru varasjóð-
ir, sem gripið' er til þegar þarf
og reynzlan mun sýna þegar
þeir eru komnir, að full þörf
var á þeim.
þetta eiga fremur að vera
vakningarorð an að farið sé
ítarlega út í þetta mái. Ég ætla
að vlta hvort enginn mér fróðari
vill stinga niður penna um þetta
eða atyðja það á einhvern hátt.
En að lokum minni ég á þetta,
aem ég tók fratn í síðasa tbi.
Ingjalds að það er ekki mál eins
eða tveggja stjórnmálaflokka að
bæta kjör þeirra, er bágt eiga í
þjóðfélaginu og eru atvinnulausir
heldur er það allra flokka mál.
Öfgarnar gera ekkert gagn hverju
megin sem þær eru. En nú á
dögum hafa öfgamennirnir aig
mest frammi, bæði kyrstöðunnar
megin og þeirra sem vilja fara
goystast. það eru þessir menn
sem taka höndum aaman um að
eyðileggja og gera skaða. Aðrir
með þvi að gera ekkert eða þá
þegar orðið er of seint. Hinir
með því að gera of mikið og alt
of fljótt, áður en nokkur undir
staða cr lögð. Extrema setangunt
(öfgarnar mætast). þess vær
óskandi að fleiri reyndu að fara
hinn gullna meðalveg, sem er
öllum fýrir bestu.
Launabarátta-
sjómanna í
Vestm eyjum
heitir grein, sem hinn launaði
trúboði Kommúnista, Jón Rafnsson,
hefur nýlega slcrifað í Verkalýðs-
blaðið. Er þar vikið uokkuð að
launadeilu þeirri, sem hann og
hans nótar hleyptu á stað hér í
vetur sem leið og hafði það eitt
mark fyrir augum að siöðva út-
gerðina. „Útkoman varð því sú“
segir þessi rökfasti rithöfundur
„að verkalýður Eyjanna náði ekki
fullum sigri, en að stjórn „Alþýðu-
sambandsins" (Kratabroddarnir) og
stóratvinnurekendur hóldu velli að
miklu leyti“. Það er Bkringileg
„útkoma“ þegar af tveim, sem
berjast annar fær ekki fullan sigur
(en þö slgur) en mótherjinn heldur
velli að miklu leyti (fær llka
sigur). En sleppum þessu. það
er hátíð hjá öðrum vitleysum,
sem þessi maður segir og skrifar.
Svo segir Jón og notar nú einhverja
övörtustu svertuna og feitasta
letnð, sem prentsm. sú á, er ltttur
kaupa sig fyrir peninga til að
prenta þetta blað: „1 þeirri
allsherjarlaunaárás á verkalýðinn,
sem íslenzkt auðvald ásamt krata-
broddum er nú að undirbúa, oru
einmitt Vestm.eyjar einn næstl
og fyrsti þátturinn. Og enn
segir Jón :
Næsta sjómannakaupdoila 1
Vestmannaeyjum snertir ekki að-
eins hagsmuni alls þess fjölda
vinnandi lýðs, sem til Eyjanna
kemur, heldur einnig alls verkalýðs
á íslandi, því að ef auðvaldinu
tekst að brjóta samtökin þar á
bak aftur að þessu sinni, verður
það notað óspart' af atvinnurek-
endum og fulitruum þeirra úti
um landið, krataforingjunum, til
að knýja niður kaup verkalýðsins.
Þess vegna verður verkalýður
allra staða að tengjast allsherjar
samfylkingu, án tillits til stjórn-
málaskoðana og án tillits til þess
hvort hann er félagpbundinn eða
ekki, út. í dægurbaráttuna gegn
atvinnuleysi og launakúgun. Eitt
af því sem nœstu mánuðina verður
að tengjast dœgurbaráttu verka•
lýðsins allsstaðar á landinu, er
baráttan fyrir því að enginn verka-