Dagskrá: tímarit um þjóðfélagsmál - 01.01.1946, Page 23

ÞDRARINN ÞDRARINBSDN:
„Fagur er dalur"
Ræða flutt á ungmenna-
félagsskemmtun að Val-
þjófsstað í Fljótsdal í ág.
1945
Á síðastliðnu vori voru liðin 100 ár frá dánardegi Jónasar Hall-
grímssonar. Þess var minnzt víða um land, enda hefir þjóðin ekki
eignast annað ástsælla skáld en hann. Það má að sönnu benda
á ýmis skáld, sem hafa staðið honum framar á einstökum sviðum,
en ekkert skáld hefir verið honum fremra í því, að túlka á inni-
legan og einfaldan hátt það, sem hverjum góðum íslendingi er
ríkast í huga, aðdáun á landinu, aðdáun á feðranna frægð, að-
dáun á móðurmálinu og ósk um betri og glæsilegri framtíð til
handa landi og lýð. Þess vegna hefir hann hlotið meiri vinsældir
hjá þjóðinni en nokkurt annað skáld hennar, og þessar vinsældir
hans munu ekki fyrnast, heldur endurnýjast með hverri nýrri
kynslóð, ef manndáð og ættjarðarást halda áfram að lifa í landinu.
Ef sérstaklega ætti að minnast Jónasar Hallgrímssonar á þess-
• um stað, — sem ekki er ætlun mín, — væri það ekki sízt vegna
þess, að hann er skáld íslenzkra dala öllum öðrum skáldum fremur.
Hann var sjálfur fæddur og uppalinn í dal, og æskuáhrif geta því
hafa ráðið hér nokkru, en þó vafalaust ekki síöur hin glöggu augu
hans fyrir fegurð náttúrunnar. Ást hans til dalanna kemur mjög
víða fram í ljóðum hans. Eitt fegursta og innilegasta náttúruljóð
hans, Dalvísur, eru sérstaklega tileinkaðar dölunum. Þegar hann
kveður um landnámsmennina, lætur hann þá taka sér bólfestu
í „blómguðu dalanna skauti“, og þegar hann þjáist af heimþrá í
fjarlægu landi, lætur hann „vorboðann ljúfa“ bera kveðju sína
heim í „sumardal.“ Þegar hann bregður upp þeirri framtíðarmynd
af landi og þjóð sem honum er hugleiknust, — mynd af auknum
gróðri landsins og meira frjálsræði og menningu þjóðarinnar —
verður til hin einfalda en ódauðlega lýsing hans „fagur er dalur
og fyllist skógi, og frjálsir menn, þegar aldir renna.“
Það kann að vera röng tilgáta, en talsverðar líkur eru til þess,
2