Morgunblaðið - 27.07.2012, Síða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. JÚLÍ 2012
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
„Í sjálfu sér snýst verkefnið fyrst og
síðast um endurgerð franska spítal-
ans,“ segir Þorsteinn Bergsson,
framkvæmdastjóri Minjaverndar, en
Minjavernd hefur í samráði við sveit-
arfélagið Fjarðabyggð staðið fyrir
endurbyggingu sögufrægra bygg-
inga á Fáskrúðsfirði sem áður tengd-
ust veiðum franskra sjómanna við
strendur landsins.
Húsin sem um ræðir eru fimm
talsins: gamli spítalinn, læknishúsið,
sjúkraskýli, kapella og líkhús sem
stóð áður við hlið spítalans.
Búið er að ljúka við endurgerð á
ytra byrði sjúkraskýlisins og kapell-
unnar. Upphaflega stóð kapellan við
hlið sjúkraskýlisins en skömmu fyrir
árið 1930 var hún hins vegar tekin og
flutt upp í þorpið þar sem henni var
breytt í tvíbýlishús.
Spítalinn mjög illa farinn
„Nú höfum við endurgert sjúkra-
skýlið, keypt kapelluna, flutt hana að
skýlinu og eru þessi tvö hús núna
fullbúin að utan,“ segir Þorsteinn og
bætir við að endurgerð líkhússins sé
einnig að mestu lokið.
Framundan er svo mikil vinna
næsta hálft annað ár við að endur-
byggja hina sögufrægu byggingu
sem áður hýsti spítalann og lækn-
ishúsið sem Frakkar reistu á sínum
tíma fyrir yfirlækninn sem jafnframt
var franskur konsúll á Fáskrúðsfirði.
Þorsteinn segir gamla spítalann, sem
staðið hefur að mestu auður í um sex-
tíu ár, hafa verið mjög illa farinn að
utan sem innan. „Það má eiginlega
segja að það hafi ekki bara verið ell-
efta, heldur tólfta stundin, að bjarga
honum. Spítalinn var t.a.m. það illa
farinn að við ákváðum að taka hann
allan í sundur í stað þess að endur-
bæta grindina uppistandandi,“ segir
Þorsteinn og bendir á að nú sé búið
sé að steypa jarðhæð undir spítalann.
Vonir standa til að unnt verði að
opna annars vegar hótel og hins veg-
ar safn í húsunum á vormánuðum árs
2014. Í fyrstu verður 25 herbergja
gistirými í hótelinu og segir Þor-
steinn áform um að bæta við tveimur
húsum til viðbótar og auka þannig
gistirýmið í um 35 herbergi. „Við er-
um að horfa til húsa sem standa
þarna nálægt og saman geta þau
myndað góða heild.“
Sögufrægar byggingar í nýjum klæðum
Ljósmynd/Albert Kemp
Stórglæsilegt Vel hefur tekist að endurgera sjúkraskýlið og kapelluna.
 Á Fáskrúðsfirði er unnið hörðum
höndum að endurgerð fimm húsa
Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir
aslaug@mbl.is
„Í umræðunni sem skapast hefur
um upprekstur bænda inn á Al-
menninga hefur gleymst að bændur
hafa sjálfir sinnt uppgræðslu á
svæðinu með ærinni fyrirhöfn,“ seg-
ir í tilkynningu frá Guðmundi Við-
arssyni bónda sem er formaður
stjórnar félags afréttareiganda á Al-
menningum. Deilur hafa verið um
hvort rétt hafi verið að hefja flutn-
ing á sauðfé á Almenninga sem eru
norðan Þórsmerkur.
Sveitarfélagið Rangárþing eystra
komst að þeirri niðurstöðu að leyfa
hóflega nýtingu og hafa forsvars-
menn Skógræktar ríkisins mótmælt
þeirri niðurstöðu.
„Þrátt fyrir nokkurn styrk frá
Landgræðslu o.fl. þá hefur þetta
uppgræðslustarf aðallega farið fram
á kostnað bændanna sjálfra,“ segir
jafnframt í tilkynningunni.
Guðmundur Viðarsson sagði að
þeir hefðu lagt mikla vinnu ásamt
áburði í landið til að koma því í beit-
arhæft ástand og aldrei gert ráð fyr-
ir að nýta afréttinn nema með hóf-
legum hætti.
Ekki verið spurðir
„Við höfum einu sinni ekki verið
spurðir hve mikið við hyggjumst
nýta afréttinn, það er strax farið í að
gera ítölu áður en reynt hefur verið
að komast að samkomulagi,“ segir
Guðmundur sem þykir miður að
bændum sé ekki sjálfum treyst fyrir
því að nýta landið skynsamlega.
„Þetta er auðvitað bara jafnræð-
isbrot að leyfa okkur ekki að beita,
því sambærilegt landsvæði er víða
beitt. Afrétturinn er ekki algóður né
alslæmur, en sambærilegir afréttir
eru nýttur til beitar átölulaust þó
gróðurfar þar sé svipað og eða ekki
betra en á Almenningum,“ segir
Guðmundur. Í tilkynningunni segir
jafnframt: „Svo virðist sem jafnræði
sé ekki haft að leiðarljósi í þeirri
stjórnsýslu sem stofnanir vinna eftir
og á köflum virðist stjórnsýslan
byggjast á geðþóttaákvörðunum.“
Aðdragandi málsins er langur en
árið 1989 tóku bændur undir Eyja-
fjöllum sem rekið höfðu fé inn á Al-
menninga ákvörðun um að friða það
landsvæði fyrir beit. Árið 2007 féll
síðan dómur Hæstaréttar í máli rík-
isins gegn bændum vegna eignar-
halds á Almenningum. Dómur féll
með þeim hætti að land sem bændur
töldu sína réttmætu eign, skv. þing-
lýstum gögnum, var af Hæstarétti
talið afréttareign bænda, en í afrétt-
areign felast m.a. þau réttindi að
bændum er heimill upprekstur fjár
á landsvæðið. Bændur hafa síðan
frestað upprekstri fjár nokkrum
sinnum meðal annars vegna goss í
Eyjafjallajökli.
Þá tók Skógræktin árið 1990 nið-
ur girðingu sem varði Þórsmörk
ágangi beitar. „Hún var tekin niður
án nokkurs samráðs við bændur.
Það eru þrjú ár síðan við sögðumst
ætla að byrja að beita og hefur
Skógræktin haft nægan fyrirvara til
að koma upp girðingu, ef vilji hefði
verið til þess að verja Þórsmörk
ágangi,“ segir Guðmundur en engin
girðing ver nú Þórsmörk.
„Bændur fagna því að gefið hafi
verið leyfi til upprekstrar en harma
það ójafnræði sem í þessari ákvörð-
un sveitarstjórnar felst, því aðrar af-
réttir sveitarfélagsins eru ekki und-
ir þessar takmarkanir settir.“
„Jafnréttisbrot“ að leyfa ekki beit
 Bændur sinntu uppgræðslu sjálfir á
Almenningum norðan Þórsmerkur
Morgunblaðið/RAX
Afréttir Deilt er um hvort rétt hafi verið að flytja sauðfé á Almenninga.
Sauðfé í Almenningum
» Bændur hafa unnið að upp-
græðslu árum saman til að
koma landinu í beitarhæft
ástand.
» Hafa aldrei gert ráð fyrir
öðru en að nýta afréttinn með
hóflegum hætti.
» Telja það vera jafnræðisbrot
að banna beit á þeirra afrétti
en ekki annarra í svipuðu
ástandi.
Vegglistaverk á útveggjum í miðborginni hafa
löngum þótt umdeild. En það er munur á veggja-
kroti og svokallaðri graffitílist. Ungi maðurinn
sem var hér á ferð í gær tilheyrir án efa síðari
hópnum. Var hann vel á veg kominn með lista-
verkið er ljósmyndari átti þarna leið hjá.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Vegglistaverk málað í miðbænum
Bíll valt mörgum sinnum á þjóðveg-
inum við Borgarnes um fjögur-
leytið í gær. Kastaðist ökumaður
bílsins, kona á sjötugsaldri, út úr
honum við veltuna. Konan var ein í
á ferð.
Að sögn lögreglunnar í Borgar-
nesi var konan talsvert slösuð og
var hún flutt á gjörgæsludeild
Landspítalans í Fossvogi með þyrlu
Landhelgisgæslunnar, þar sem hún
lá undir eftirliti í nótt. Var líðan
konunnar sögð stöðug eftir atvik-
um.
Slasaðist í bílveltu
við Borgarnes
Rúmlega 240 jarðskjálftar mældust
með kerfi Veðurstofu Íslands í síð-
ustu viku. Stærsti skjálftinn, 2,7
stig, sem varð á miðvikudagskvöld
átti upptök undir Mýrdalsjökli.
Samtals um 75 smáskjálftar voru
staðsettir í Mýrdalsjökli, þar af
tæplega 55 innan öskjunnar.
Burt séð frá því, var vikan frem-
ur róleg, að því er segir í yfirliti á
vef Veðurstofunnar. Smáhrina
mældist úti á Reykjaneshrygg 17.
júlí síðastliðinn.
Á 20 mínútna tímabili um klukk-
an átta sl. mánudag mældust tíu
jarðskjálftar um 20 km norður af
Tjörnesi. Stærsti skjálftinn var um
3,5 að stærð.
240 smáskjálftar
mældust í vikunni