Morgunblaðið - 27.07.2012, Page 24

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. JÚLÍ 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Orð geta veriðdýr. Mörgdæmi eru
þess að fornu og
nýju. En þau hafa
einnig aðra hlið.
Orð hafa stundum
mikið hreyfiafl jafnvel og geta
virst vera ígildi lausnar á
margbrotnum vandamálum
sem búið er að henda ógrynni
fjár til að leysa án sjáanlegs ár-
angurs.
Fréttir um þess háttar tilvik
barst um heiminn í gær. Mario
Draghi, seðlabankastjóri evr-
unnar, hélt þá ræðu á fundi
með fjárfestum í London. Mikil
eftirvænting ríkti og rýnt var í
hvert orð.
Á bankastjóranum var eng-
an bilbug að finna. Hann bað
áheyrendur sína, sem voru
þúsundfalt fleiri en rúmuðust í
fundarsalnum, að vanmeta alls
ekki pólitískan vilja leiðtoga
Evrópusambandsins og Seðla-
banka evrunnar (kallaður
Seðlabanki Evrópu, sem er of í
lagt) til að verja tilveru evr-
unnar, hvað sem það kostaði.
Evran lyti ekki lögmáli hverf-
ulleikans.
Bankastjórinn bætti því við
að sú stofnun sem hann færi
fyrir, S.E., yrði auðvitað að
halda sig innan markaðra
heimilda sinna. En í framhald-
inu skilgreindi hann heimildir
bankans á mun víðari hátt en
gert hefur verið fram til þessa.
Það væri jú eitt af verkefnum
S.E. að tryggja það að lántöku-
kostnaður einstakra aðildar-
ríkja myntarinnar yrði ekki
óeðlilega mikill.
Þar sem þetta væri
eitt af verkefnum
bankans hefði
hann þar með
heimildir til að
tryggja framgang
þess verkefnis. Og það myndi
hann gera.
Mikill fögnuður greip um sig
á mörkuðum við þessi orð
bankastjórans, þegar þau urðu
fleyg, sem var svo að segja
samstundis. Lántökukostnaður
Spánar lækkaði marktækt og
verð hlutabréfa beggja vegna
Atlantsála tók myndarlegan
gleðikipp. Þarna sveiflaðist á
augabragði til mikið fé, mælt í
milljörðum evra eða dollara.
Vera má að eitthvert hald
verði í þeim bata og ekki er úti-
lokað að hann aukist jafnvel
enn þá meir. Það ræðst einkum
af því hvort orðin reynast inn-
stæðulaus eða hið gagnstæða,
því að á daginn komi að þau séu
sem höggvin í stein og standist
skoðun. Það veltur því á miklu.
Ef hið fyrra verður raunin er
vafalaust að betra væri að
bankastjórinn hefði stigið var-
legar til jarðar en hann gerði.
Fylgi hann orðum sínum eftir
af afli og hafi til þess stuðning,
til að mynda frá ráðamönnum
Þýskalands, gætu þau haft
verulega og jafnvel varanlega
þýðingu. Reynslan sýnir að
vissulega er hægt að tala upp
efnahagslífið um hríð, en hún
sýnir ekki síður vel að talið eitt
dugar skammt. Rétt er í þessu
tilviki að hafa hemil á gleði
sinni, en vona það besta.
Ræða Mario Draghi,
seðlabankastjóra
evrunnar, vakti vonir
markaðsafla}
Fundur vekur fögnuð
Elín Hirst ritaðiathyglisverða
grein í Morgun-
blaðið í gær þar
sem hún sagði frá
samskiptum sínum
við umsjónarmann
fréttaskýringardálksins In-
side China hjá dagblaðinu The
Washington Times, Miles Yu.
Hún hefur eftir honum að í
Kína sé ekki til neitt sem heit-
ir einkafjárfesting: „Allir
þessir svokölluðu kínversku
fasteignajöfrar sem fjárfesta á
erlendri grundu eru háttsettir
núverandi eða fyrrverandi
embættismenn í kínverska
kommúnistaflokknum. Hvert
eitt og einasta þessara fjár-
festingarfyrirtækja er með
deild eða sellu í kínverska
kommúnistaflokknum á bak
við sig. Kínverska ríkis-
stjórnin getur yfirtekið þessi
fyrirtæki hvenær sem er.“
Tilefni þessara samskipta
Elínar og Yu eru skrif Yu um
Huang Nubo og orð sem sá lét
falla um veikburða
Íslendinga sem
óttist návist við
hinn sterka, unga
mann. Einhver
skoðanamunur
hefur verið á því
hvernig nákvæmlega eigi að
þýða orð Huangs Nubos, en
viðhorfið er samt nægilega
skýrt, hvort sem hann sagði
Íslendinga „veika“ eða „veik-
geðja“.
Skoðun Huangs Nubos á
sjálfum sér og Íslendingum er
þó ekki meginatriðið, heldur
hitt, að nauðsynlegt er fyrir
Íslendinga að vita um hvað er
að ræða þegar Kínverji með
aðgang að miklu fé vill gerast
umsvifamikill hér á landi og ná
yfirráðum yfir stórum hluta
Íslands. Sé það svo að hann sé
beinn eða óbeinn útsendari
kínverskra stjórnvalda, sem
margt bendir til, hljóta íslensk
stjórnvöld að horfa til þess
þegar þau taka afstöðu til
áformanna.
Líta verður til
tengsla kínverskra
fjárfesta og kín-
verskra stjórnvalda}
Um kínverska fasteignajöfra
Á
rið var 1984. Allra leiðir lágu á útihá-
tíðina Gaukinn í Þjórsárdal um
verslunarmannahelgina, þar sem
hljómsveitirnar Lótus og Bara-
flokkurinn lofuðu stanslausu stuði.
Hver gat staðist svo fögur fyrirheit?
Unglingahópur hélt af stað. Fjórtán, bráðum
fimmtán og flest að fara í fyrsta sinn í útilegu án
foreldra. Í farangrinum grænar og glamrandi
brennivínsflöskur. Foreldrarnir grunlausir, gott ef
þeim var ekki talin trú um að ferðinni væri heitið á
Bindindismótið í Galtalæk. Eins og maður ætti
eitthvert erindi þangað!
Í rútunni á leiðinni á gleðihátíðina Gaukinn
fræddu lífsreyndari ungmenni okkur nýgræð-
ingana um þær hættur sem biðu okkar. Maður
átti til dæmis aldrei að vera einn, sérstaklega
ekki ef maður var stelpa. Svo var gott að
skiptast á um að vera ofurölvi, svo að einn í hópnum gæti
passað upp á hina. Alls ekki deyja áfengisdauða úti í móa
og alls, alls ekki láta setja sig í dauðatjaldið (þar sem
áfengisdauðum ungmennum var safnað saman og þau látin
sofa út sér). Hvers vegna allar þessar lífsreglur? Jú, stelp-
um var nefnilega nauðgað á svona hátíðum og það eina
sem virtist vera hægt að gera til þess að koma í veg fyrir
það var að passa upp á sig og sína. Sem betur fer komust
ungmennin sem hér um ræðir ósködduð frá helginni.
Tveimur árum síðar. Í sumarstarfi í frystihúsi. Þrír
vörpulegir ungir menn gengu vasklega inn í matsal frysti-
hússins á mánudagsmorgni. Þögn sló á mannskapinn, en
síðan upphófst kröftugt lófaklapp, gott ef ekki
var stappað í gólf og blístrað til að auka á fagn-
aðarlætin. Um helgina hafði sumarstarfsfólk
frystihússins gert sér glaðan dag og farið í úti-
legu, undirrituð hafði ekki farið með og kom því
af fjöllum þegar piltunum var hrósað fyrir góða
frammistöðu um helgina. Afrekið fólst í því að
þeir höfðu allir misnotað ástand áfengisdauðrar
unglingsstúlku fyrir framan vinnufélaga sína og
uppskáru fyrir vikið mikla aðdáun þeirra sem á
horfðu. Enginn þorði að segja neitt, hvað þá að
kalla þetta athæfi nauðgun. Sem þetta var.
Sem betur fer heyrðu svona atvik til und-
antekninga. Þau gera það líka núna. Það sem
hefur breyst er umræðan og meðvitundin í
samfélaginu. Við vitum að það skiptir ekki höf-
uðmáli í þessu sambandi hversu vel eða illa fólk
passar upp á sjálft sig. Við vitum að ábyrgðin
er gerandans. Við vitum líka að fræðsla og forvarnir skipta
miklu máli. Við vitum svo miklu meira núna, þökk sé öfl-
ugu og óeigingjörnu starfi samtaka á borð við Stígamót.
Það er gott til þess að vita fyrir okkur öll, hvort sem við
ætlum að fara á útihátíð um verslunarmannahelgina eða
hafa það gott heima í stofu, að skipuleggjendur hátíðanna
eru vel meðvitaðir um þá ábyrgð sem felst í því að standa
fyrir slíku hátíðahaldi. Með forvarnaverkefninu Bleiki fíll-
inn á Þjóðhátíð spyrja Eyjamenn: „Vill nokkur vera
nauðgari?“ Skilaboðin gætu ekki verið skýrari; við líðum
þetta ekki.
annalilja@mbl.is
Anna Lilja
Þórisdóttir
Pistill
Við vitum svo miklu meira núna
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Hólmfríður Gísladóttir
holmfridur@mbl.is
V
onir standa til að búið
verði að skipta út 17 ára
gömlu geislatæki Land-
spítalans fyrir nýtt inn-
an tveggja ára og að
spítalinn eignist þriðja slíkt tæki á
næstu tíu árum. Tækin tvö, sem nú
eru í eigu spítalans, anna enn sem
komið er þörfinni fyrir geisla-
meðferðir vegna krabbameins en
líkur eru á að bilanir eldra tækisins
verði tíðari og erfiðari viðfangs á
næstu árum og hætta er á að upp
komi sú staða að tækið bili, þannig
að ekki borgi sig að gera við það. Þá
hefur tækninni fleygt fram og tími
til kominn að fjárfesta í nýju tæki
sem býður upp á möguleika á nýjum
meðferðum.
Þetta segir Jakob Jóhannsson,
yfirlæknir geislameðferðar krabba-
meina á Landspítalanum, en sú
staða kom upp í síðustu viku að bæði
geislatækin, svokallaðir línuhraðlar,
voru biluð á sama tíma. Línu-
hraðlarnir eru notaðir við meðferð
og lækningu krabbameina en Jakob
segir bilanir í tækjunum yfirleitt
standa stutt yfir og góður stöðug-
leiki sé í þjónustunni, þrátt fyrir ald-
ur tækjanna.
Fleiri meðferðarmöguleikar
„Eftirlit með tækjunum er mjög
gott,“ segir Jakob. „Ef eitthvað
kemur uppá þá kemur tæknimaður
um leið og langoftast er hægt að
koma tækinu aftur af stað innan eins
til tveggja klukkutíma,“ segir hann.
Stærri bilanir hafi orðið en þá hafi
sjúklingar verið fluttir á milli tækja.
Jakob segir þó slæmt þegar bæði
geislatækin bili á sama tíma og að
menn vilji ekki að sú staða komi upp
á næstu árum að eldra tækið hrein-
lega gefist upp og vilji vera búnir að
skipta því út fyrir nýtt áður.
Í þarfagreiningu fyrir nýjan
Landspítala við Hringbraut frá 2006
var gert ráð fyrir að þörf myndi
skapast fyrir þriðja línuhraðalinn
fyrir 2010. Jakob segir þetta ekki
hafa gengið alveg eftir, enn sem
komið er dugi tækin tvö til að sinna
þörfinni en í nágrannalöndunum sé
gjarnan miðað við eitt slíkt tæki á
hverja 100-150.000 íbúa. Nýtt tæki, í
stað þess sem er orðið sautján ára og
verður tekið úr notkun, myndi hins
vegar bjóða upp á fleiri meðferðar-
möguleika. „Auðvitað viljum við halda
áfram að þróa okkur og það er til önn-
ur tækni sem er mjög nákvæm, þar
sem við gefum mjög háan geisla-
skammt á mjög lítið svæði. En til þess
þurfum við þetta nýja tæki og ef það
verður mikil notkun á slíkri nákvæmri
geislameðferð, þurfum við líka að
koma sjúklingum í venjubundna með-
ferð og þá fer þetta kannski að verða
spurning um að það verði þörf á að fá
þriðja tækið,“ segir Jakob.
Bilanirnar hættulausar
Engir biðlistar eru eftir geisla-
meðferðum við krabbameini en Jakob
segir ákveðna toppa verða í aðsókn
einu sinni á ári eða á tveggja ára fresti.
Því hafi verið mætt með því að taka
upp vaktafyrirkomulag í nokkrar vik-
ur en einhugur hafi verið um það með-
al starfsfólks að taka heldur á vand-
anum þannig en að taka upp biðlista.
Um 50 sjúklingar gangast undir
geislameðferð á hverjum degi, um
helmingur undir læknandi meðferð og
helmingur líknandi meðferð eða með-
ferð vegna einkenna, s.s. verkja. Jak-
ob ítrekar að öryggi skipti spítalann
miklu máli og að bilanirnar í tækj-
unum séu fólki algjörlega hættulausar.
„Það er fylgst mjög vel með tækjunum
og þau eru alltaf yfirfarin á hverjum
degi. Og ef eitthvað kemur upp er
stutt í þann sem tekur að sér að skoða
tækið og koma því aftur af stað. Þann-
ig að ég myndi segja að öryggið sé
mjög gott,“ segir Jakob.
Þarf nýtt tæki áður en
hið gamla gefst upp
Morgunblaðið/Ómar
Endurnýjun Gert er ráð fyrir að nýtt tæki muni kosta um 400 milljónir.
Geislatæki Landspítalans
eru átta og sautján ára göm-
ul og segir Björn Jónsson,
deildarstjóri heilbrigðis- og
upplýsingatæknideildar, að
lengi hafi staðið til að skipta
því eldra út en ekki fengist
til þess fjárveitingar. Hann
segir þriðja tækið ekki í um-
ræðunni í dag.
Í þarfagreiningu fyrir nýj-
an Landspítala við Hring-
braut frá 2006 var því spáð
að geislameðferðum við
krabbameini myndi fjölga úr
9.352 árið 2005 í 11.409 ár-
ið 2025 og að þörf yrði á
fjórum línuhröðlum 2025 til
að mæta þessari aukingu.
Athygli vekur að í fyrr-
nefndum greiningargögnum
kemur einnig fram að
reynslan sýni að við bygg-
ingu nýrra spítala hafi
venjulega ekki verið hægt að
uppfylla nema 25% af
tækjaþörf nýja spítalans
með þeim tækjabúnaði sem
til er fyrir.
Nýr spítali,
ný tæki?
TÆKJABÚNAÐUR