Morgunblaðið - 27.07.2012, Side 26

26 UMRÆÐAN Bréf til blaðsins
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. JÚLÍ 2012
HÁDEGISMATUR
Í FYRIRTÆKI OG
STOFNANIR
VINSÆLT - HEILSUBAKKAR
Heilsubakkar eru réttir sem samanstanda af léttu fæði
Hólshraun 3 · 220 Hafnarjörður · Símar 555-1810, 565-1810 · Fax: 565-2367 · veislulist@veislulist.is · www.veislulist.is
Fjölbreyttur matseðill
og valréttir alla daga
Við sendum hádegismat
í bökkum og kantínum
til fyrirtækja og stofnana
alla daga ársins.
Boðið er upp á sjö valrétti á virkum dögum:
Tvo aðalrétti, þrjá aukarétti, heilsurétt og ávaxtabakka.
Aðalréttirnir eru breytilegir frá degi til dags.
Matseðill og nánari upplýsingar á veislulist.is
Í ávarpi sínu á Skálholtshátíð sagði
nýi biskupinn okkar að Skálholts-
dómkirkja léti
engan ósnortinn.
Þetta er satt, og
víst er að enginn
fór ósnortinn það-
an sunnudaginn
22. júlí.
Hátíðardag-
skráin var eins og
staðnum hæfði,
fjölbreytt, hátíð-
leg, alþýðleg og
vönduð. Í máli biskups og vígslu-
biskups kom fram að þau bæði hafa
mikinn metnað fyrir Skálholti og
vilja gera veg staðarins sem mestan
og bestan, í sátt við heimafólk í
sveitinni og landsmenn alla og í sam-
ræmi við sögu staðarins og stöðu
Skálholts gegnum aldirnar. Ræður
beggja þessara andans manna,
Agnesar biskups og Kristjáns Vals
vígslubiskups, blésu viðstöddum í
brjóst gleði yfir stundinni og staðn-
um, þakklæti fyrir liðna tíð og
gengnar kynslóðir og bjartsýni á
framtíðina. Það er mikil gæfa fyrir
okkur hér í Tungunum að fá þau
hjónin Kristján Val og Margréti
Bóasdóttur aftur í sveitina okkar,
eftir nokkra fjarveru. Margrét söng
nokkur lög við þetta tækifæri og
gerði það af einstakri snilld. Túlkun
hennar á söngvum gamla Bachs og
Dvoraks var ógleymanleg, yfirveg-
uð, þétt og fáguð. Þá tók Jón Bjarna-
son orgelið til kostanna. Það var eins
og Mozart væri sjálfur kominn með
sinn gráa makka og villta fas, eða
skagfirskur stórbóndi á trylltum
stóðhesti færi með himinskautum,
yfir óravíddir öræfanna.
Já, það var gaman í Skálholti og
bjart yfir fólkinu sem gekk út úr
kirkjunni, út í milda sunnlenska
suddann sem við þekkjum svo vel.
Að baki Skálholtshátíð liggur mikil
vinna í undirbúningi og þótt þar hafi
margir komið að verkum hefur
ábyrgðin auðvitað hvílt á herðum
vígslubiskupsins. Hann og hans fólk
komst afskaplega vel frá þessu verk-
efni og á fyrir það skilið heiður og lof
og þökk.
Það er líka gaman að koma að
Skálholtsstað, þar sem öllu er skín-
andi vel við haldið; túnin, húsin,
hlöðin. Allt er þetta í fallegu sam-
ræmi við umhverfið og ber vott um
umhyggju þeirra sem halda staðinn
og starfa þar. Það er bara hrófið hún
Þorláksbúð sem stingur í stúf, og fer
ótrúlega illa við allt sem fyrir er. En
líka þar hefur samt verið unnið af
mikilli alúð og metnaði. Handverkið
í því húsi er vandað og fagurt. Það
lofar meistarann, þjóðhagasmiðinn
Gunnar Bjarnason. Það er slysalegt
að ekki var betur grundað þetta
verk, áður en lagt var af stað.
ÖRN ERLENDSSON,
nágranni og unnandi Skálholts-
staðar.
Skálholtshátíð 2012
Frá Erni Erlendssyni
Örn Erlendsson
Er þessi ríkisstjórn Íslands öllum
heillum horfin og ófær um að gera
neitt nema rangt? Fyrsta hreinrækt-
aða vinstristjórnin, er hefur að vísu
breyst oftar en margir muna og er
nú sennilega orðin verðug þess að
virðast sú stjórn sem lent hefur í
verstum ógöngum Íslandssögunnar í
lifandi minningu. Er þó þar langt til
jafnað.
Einkennilegt er það, hversu flest-
ar ákvarðanir og síðan aðgerðir obba
alls þessa ágæta fólks, hafa reynst
íþyngjandi og misráðnar, ef ekki
beinlínis varhugaverðar, líkt og um-
sóknin að Evrópusambandinu, Ice-
save-klúðrið og aðförin að sjávar-
útveginum (vonandi er hún ekki
óafturkræf).
Almennt lífsreynsluleysi virðist
einna helst vera það sem hrjáir báða
stjórnarflokkana, hafandi innan
sinna vébanda helst til marga „aka-
demíska“ álitsgjafa og ráðasmiði
(spunameistara) – sem aldrei hafa
barist um í eigin atvinnurekstri.
Hafa aldrei upplifað geiginn sem
getur fylgt ábyrgðinni varðandi út-
borgun launa og launatengdra gjalda
á réttum tíma. Ekki heldur lent í að
efast um loforð aðila sem kunnir eru
að kæruleysi, þótt ábyrgð þeirra ætti
að vera virkari stöðu sinnar vegna.
Vegna eigin reynsluleysis get ég
trauðla minnst á hina æðstu og erf-
iðustu ábyrgð stórforstjóra, stjórn-
arformanna stofnana og embættis-
manna ýmissa, manna, þá ekki síst
kvenna, sem hafa lagt á sig langt og
erfitt framhaldsnám, yfirleitt erlend-
is – og hafa við það öðlast víðari sýn
og reynslu en við almúgafólkið al-
mennt. Slíkum ber auðvitað að umb-
una alveg sérstaklega og varla þyrfti
fólki að þurfa að blöskra, þótt launa-
tekjur sumra sérfræðinganna fari
fram úr forsætisráðherranum – sem
hefur nú þrátt fyrir allt ekki svo há
laun á heimsmælikvarða, er mér tjáð
af langferðalöngum.
Hver og einn einstaklingur, hvaða
ábyrgð sem hann hefur, verður að
koma fram af heilindum (les: heið-
arleika), eigi þjóðfélagið að vera heil-
brigt til framtíðar.
PÁLL PÁLMAR DANÍ-
ELSSON,
leigubílstjóri.
Lengi enn gæti
vont versnað
Frá Páli Pálmari Daníelssyni
Ég held að ég hafi fundið lausn á líf-
eyrisvandanum, sem nú er að tröll-
ríða Evrópu.
Lífeyrissjóður opinberra starfs-
manna er „tryggður“, sem kallað er.
Það ku ekki kunna góðri lukku að
stýra, en hvað skeður þegar
ótryggðu lífeyrissjóðirnir bregðast?
Þá tekur Tryggingastofnun við.
Hvað skeður þegar eftirlaunaald-
ur er hækkaður? Færri störf verða í
boði fyrir þá, sem aldrei hafa fengið
tækifæri til að læra að vinna? Fleiri
lenda á atvinnuleysisbótum eða
framfærslu sveitarfélaga.
Hvernig væri að stofna einn sam-
tryggingarsjóð allra Íslendinga, sem
allir greiddu í eftir efnum? Þá
myndu sparast laun og bónusar ótal
stjórnenda, sem fá bónus, þótt þeir
tapi milljörðum af vörslufé núver-
andi sjóða. Úr þessum samtrygging-
arsjóði ættu allir að fá jafnt, hvort,
sem þeir hefðu lagt inn lítið eða mik-
ið. Þetta mundi hvetja þingmenn,
ráðherra og forseta til að vinna af
heilindum að jöfnuði í þjóðfélaginu.
Með þessu mundi afætum þjóð-
félagsins, bónusþegum, fækka. Í
framhaldinu mætti svo fækka bönk-
um, en jafnframt þyrfti að sjá til
þess, að allir landsmenn nytu sömu
þjónustu óháð búsetu.
Engir yrðu settir á atvinnuleysis-
skrá, hvorki fjármálamenn né verka-
menn. Allir fengju sömu atvinnu-
leysisbætur fyrir að vinna
atvinnubótavinnu, sem gæti falist í
hverju sem væri, allt frá áætlana-
gerð til þess að grafa göng eða und-
irbyggja vegakerfið með haka og
skóflu.
ÞÓRHALLUR
HRÓÐMARSSON,
Hveragerði
Lausn lífeyrisvandans
Frá Þórhalli Hróðmarssyni
Kunningi minn sagði
mér af reynslu sinni af
aukaverkun þegar 12
mánaða dóttir hans var
bólusett. Eftir bólu-
setninguna fór hún að
ganga og tala! Ég út-
skýrði fyrir honum að
þessir atburðir tengd-
ust ekki bólusetning-
unni, nema hugsanlega
á óbeinan hátt með því
að veita dóttur hans vörn gegn
hættulegum smitsjúkdómum og
stuðla þannig að heilbrigði og eðlileg-
um þroska.
Þegar rætt er um öryggi bólusetn-
inga er mikilvægt að greina á milli at-
vika sem rekja má til bóluefnisins
sem notast er við, og hins vegar at-
vika sem verða á lífsleiðinni og hafa
ekkert með bólusetningu að gera.
Sem dæmi má nefna að þegar tíu
milljón konur eru bólusettar með 0,5
ml af saltvatni (lyfleysa), segir töl-
fræðin okkur að um 84 fái bólgur í
sjóntaug og um 16.000 missi fóstur.
Það eru líka tölfræðilegar líkur á að
einhverjar kvennanna látist á fyrstu
vikum eftir bólusetninguna. Heil-
brigðisstarfsfólki er skylt að tilkynna
um aukaverkanir bólusetninga. Atvik
sem upp kæmu í tengslum við þessa
bólusetningu yrðu því skráð í gagna-
grunna á vegum heilbrigðisyfirvalda.
Í framhaldinu er hvert
atvik skoðað með tilliti
til hugsanlegra tengsla
við bóluefnið. Stundum
má flokka atvik sem
aukaverkun af bólu-
setningunni en í þessu
tiltekna dæmi tengjast
atvikin henni ekki á
neinn hátt. Þau gerast
á sama tíma og er bólu-
sett, en bóluefninu er
ekki um að kenna. Við
viljum helst hafa svör
og skýringar við öllu
sem hendir í lífinu og geta bent á or-
sakavald sem hægt er að skella
skuldinni á eða forðast. Þetta eru
eðlileg viðbrögð, en í lífinu er það
ekki alltaf hægt.
Flestar bólusetningar geta valdið
vægum aukaverkunum eins og hita,
roða og þrota á stungustað, tíma-
bundinni vanlíðan og niðurgangi. Yf-
irlið hjá unglingum eru einnig þekkt
aukaverkun. Alvarlegar aukaverk-
anir bólusetninga (t.d. ofnæmi) eru
mjög fátíðar en geta sést hjá u.þ.b.
einum af hverjum 500.000-1.000.000
bólusettum. Hugsanlegur skaði af
bólusetningu er því margfalt minni
en sá skaði sem hlýst af sjúkdómnum
sem bólusetningin kemur í veg fyrir.
Mislingar, rauðir hundar, hettusótt,
kíghósti, barnaveiki, lömunarveiki,
heilahimnubólga af völdum baktería
og leghálskrabbamein, eru allt alvar-
legir sjúkdómar sem hægt er að
koma í veg fyrir, jafnvel útrýma í
vissum tilvikum, með bólusetningum.
Það eru því góðar og gildar ástæð-
ur fyrir því að bólusetja. Einstakling-
urinn er ónæmur fyrir sjúkdómum
sem um ræðir eða er í miklu minni
hættu á að veikjast. Í öðru lagi dreg-
ur bólusetningin úr smithættu sem
gerir allt samfélagið öruggara gegn
smitsjúkdómum, sérstaklega fyrir þá
einstaklinga sem ekki er ráðlagt að
bólusetja af læknisfræðilegum
ástæðum, svo sem nýbura og mjög
veika einstaklinga. Hjarðónæmi er
það kallað þegar bólusettir ein-
staklingar veita óbólusettum vörn.
Til að þessi vörn hafi tilætluð áhrif
þurfa um 85% til 95% einstaklinga að
vera bólusettir.
Á vefnum rennur ætluð skaðsemi
bóluefna saman við nýaldarhug-
myndir um ætlað heilbrigði – og
óheilbrigði hinna ýmsu matvæla og
lifnaðarhátta, við hálfsannleika og við
fjarstæðukenndar samsæris-
kenningar af ýmsu tagi. Staðreyndin
um bólusetningar er að þær eru eitt
skynsamlegasta úrræði sem heil-
brigðisstarfsfólk getur boðið upp á til
að vernda börn og fullorðna gegn al-
varlegum sjúkdómum. Þeim fylgja
stundum tímabundin óþægindi og
aukaverkanir sem eru vægar miðað
við þann ávinning sem einstaklingur
og samfélag fær notið. Það er í okkar
innsta eðli að vernda börnin okkar,
en að neita þeim um bólusetningar
vegna ímyndaðrar hættu, er ekki
þeim í hag.
Nánari upplýsingar um bólusetn-
ingar má finna á heimasíðu land-
læknisembættisins (http://landlaekn-
ir.is/pages/855). Nánari upplýsingar
um eiginleika bóluefna og innihalds-
efni þeirra má finna í fylgiseðlum
með bóluefnum og á vef Lyfjastofn-
unar, http://serlyfjaskra.is/
Hvers vegna bólusetning?
Eftir Hjörleif
Þórarinsson » Staðreyndin um
bólusetningar er að
þær eru eitt skyn-
samlegasta úrræði sem
heilbrigðisstarfsfólk
getur boðið upp á.
Hjörleifur Þórarinsson
Höfundur er lyfjafræðingur og fram-
kvæmdastjóri GlaxoSmithKline ehf.
Móttaka aðsendra greina
Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar greinar
alla útgáfudaga.
Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega beðnir að nota
innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auðvelt í notkun og tryggir öryggi í samskiptum
milli starfsfólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir ekki greinar
sem einnig eru sendar eru á aðra miðla.
Að senda grein
Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu
mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn "Senda inn
grein" er valinn.
Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notandinn að nýskrá sig inn í
kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að við-
komandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið nóg að slá inn kennitölu notanda
og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólarhringinn.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma
569-1100 frá kl. 8-18.