Morgunblaðið - 01.07.2013, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. JÚLÍ 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Fyrir fáeinumdögum varbirt frétt,
m.a. í „RÚV“, þar
sem sagði m.a.:
„Skiptastjóri Baugs hefur dregið
til baka skaðabótamál sem höfð-
að var gegn Jóni Ásgeiri Jóhann-
essyni, fyrrverandi stjórnarfor-
manni fyrirtækisins. Málið var
höfðað til að sækja 15 milljarða
króna skaðabætur vegna við-
skipta Baugs skömmu fyrir
hrun.“
Eftirfarandi skýring var gefin
á framangreindum gerningi:
„Málshöfðunin gegn Jóni Ásgeiri
var dregin til baka í morgun.
Það er vegna þess að í nóvember
síðastliðnum var máli þrotabús-
ins gegn þremur erlendum
tryggingarfélögum vísað frá
dómi. Þau félög höfðu öll selt
Baugi stjórnendatryggingar sem
áttu að bæta hugsanlegt tjón
sem stjórnendur kynnu að vera
ábyrgir fyrir. Ekki þótti fært að
höfða mál í Bretlandi gegn félög-
unum, og ljóst þótti að litlar
bætur yrðu sóttar til Jóns Ás-
geirs.“
Fyrir tæpu ári, hinn 28. ágúst,
birtist frétt undir eftirfarandi
fyrirsögn í Viðskiptablaðinu:
„Skiptastjóri þrotabús Baugs
Group ætlar ekki að senda ólög-
mætar lánveitingar úr styrkt-
arsjóðum til lögreglu.“
Erlendur Gíslason, skipta-
stjóri þrotabúsins, gaf þessa
skýringu: „Í ljósi þess að allar
fjárhæðir höfðu verið endur-
greiddar og ekki um verulegar
fjárhæðir að ræða hafa skipta-
stjórar ekki talið ástæðu til að
vísa málum til lögreglu.“
Hinar „óverulegu fjárhæðir“
höfðu verið notaðar með ólög-
mætum hætti til að
„fjármagna dag-
legan rekstur og
greiða laun“. Með
öðrum orðum var
um fullframið brot að ræða og
varðaði verulega fjárhæðir.
Baugur kærði á sínum tíma
kassakonu til lögreglu fyrir að
hafa stolið fjárhæð sem svaraði
til tæplega einnar klukkustundar
launa skiptastjóra og rétt-
arkerfið brást ekki í því tilviki.
Framangreind dæmi af fleiri
þekktum eru mikil umhugsunar-
efni. Ekki síst vegna þeirrar
reiði sem varð þegar lög-
fræðiskrifstofan Logos, sem
hafði stundað umfangsmikinn er-
indrekstur fyrir Jón Ásgeir og
fyrirtæki hans, hafði haft á það
áhrif að Erlendur Gíslason var
skipaður skiptastjóri Baugs.
Forráðamenn Héraðsdóms
Reykjavíkur þóttu hafa sýnt fá-
dæma dómgreindarleysi þegar
þeir létu undan þrýstingi að
skipa fyrrnefndan skiptastjóra.
Skiptastjóri er í raun starfs-
maður kröfuhafa og má engin
tengsl hafa við þrotamann. Þeg-
ar umfjöllun fór fram um hina
furðulegu skipan skiptastjóra
leituðu tilteknir fjölmiðlar til
Stefáns Hilmarssonar, fjár-
málastjóra Baugs, til að fá hann
til að rökstyðja sérstaklega hæfi
þess lögfræðifirma sem átti í
hlut til að annast skiptastjórn!
Öll þessi saga, þar með talin
nýjustu dæmin, sýnir að lengi
mun skuggi samskipta dómskerf-
isins við mennina sem skulduðu
1.000 milljarða þegar bankarnir
féllu draga úr trúverðugleika
þess. Dómskerfið hundeltir þús-
undir manna og gerir gjaldþrota
en einn fær algjöra sérmeðferð.
Við sama
heygarðshornið}Draugar spillingarinnar
Lekar uppljóstr-arans Snow-
dens (sem enginn
hefur ljóstrað upp
um, hvar heldur sig
nákvæmlega) taka
sífellt á sig nýjar
myndir. Það kom
fram síðast að óróleiki sé í
Brussel vegna fullyrðinga upp-
ljóstrarans um að öryggisstofn-
anirnar hafi hlustað með leynd á
samtöl æðstustrumpa í skrifræð-
ishöllunum í ESB. Kommiss-
ararnir þar eru sagðir hafa
heimtað skýringar frá Banda-
ríkjamönnum og Bretum eftir
þessar uppljóstranir.
Ekki skal dregið í efa að hér
sé um mikið alvörumál að ræða,
rétt eins og gilti um víðfrægar
njósnir Sovétmanna í hinu lang-
varandi kalda stríði. En af ein-
hverjum ástæðum verður sagan
um njósnir bandamanna, Breta
og Bandaríkjamanna, innan
skrifstofuveggja ESB til að
minna á íslenskan atburð á
kaldastríðsárunum.
Svið sögunnar er landsfundur
Sjálfstæðisflokksins á níunda
áratug síðustu aldar. Almennar
umræður fóru fram
og mælst hafði ver-
ið til að ræðumenn
stilltu ræðulengd í
hóf. Gamalreyndur
og velmetinn
flokksmaður hafði
margt að segja og
hafði því gerst langorðari en
aðrir. Honum þótti flokkssystk-
ini sín hafa lítinn vara á sér og
vera ómeðvituð um alvöru tím-
anna og illsku kommúnismans
almennt og sovéska sendiráðsins
í Reykjavík sérstaklega. „Þið
hafið ekki hugmynd um hversu
langt þessi fól eru tilbúin að
ganga. Þannig er ekki vafi á að
þessa dagana hlusta þeir á hvert
orð sem sagt er á okkar lands-
fundi.“ „Gott á þá,“ var þá galað
út úr sal, sem sprakk í loft upp í
óviðráðanlegum hlátri.
Þegar því er ljóstrað upp að
Bretar og Bandaríkjamenn beiti
rándýrum tæknivæddum búnaði
og tugum njósnara til að hlera,
dag og nótt, hvert orð sem
kommisserum í Brussel fer á
milli, þá verða viðbrögðin ósjálf-
rátt þessi gömlu: „Gott á
njósnarana.“
Uppljóstrarinn
Snowden gefur til
kynna að Bandaríkin
njósni um Brussel}
Gott á þá
É
g var að skila öllum morg-
unmatnum,“ segir einn pabbinn
og hlær. Hann heldur á fullri
pappaöskju. Nýbúinn að sturta
niður ælu sonar síns úr samskon-
ar pappaöskju. Svipað er ástatt um fleiri. Bíó-
salurinn fullur af drengjum með öskjur, sem
missa þó fæstir þráðinn í myndinni. Svona
hlaut sjóferðin að fara með Herjólfi á pollamót-
ið í Eyjum, enda var henni næstum því frestað
vegna ölduhæðar. En farþegarnir halda jafn-
aðargeði og æðruleysi; eigum við ekki öll sam-
merkt að vera eyjarskeggjar og afkomendur
sjómanna.
Um kvöldið ræðir þjálfarinn við drengina.
Einn þeirra réttir upp hönd. „Af hverju ældir
þú ekki?“ „Af því að ég er harðjaxl,“ svarar þjálfarinn.
Drengurinn kaupir það ekki alveg: „En ég er harðjaxl og
ég ældi.“
Allt frá unga aldri ganga krakkar í einkennisbúningum
af ýmsum tilefnum og etja kappi undir gunnfána. Þannig
var á pollamótinu sem lauk um helgina. Oft er tekist á og
því fylgja pústrar og skrámur. En hugsjónin er holl hreyf-
ing og heilbrigð útrás yngstu kynslóðarinnar og það er
gott veganesti út í lífið. Svo eiga alltaf einhverjir þátttak-
enda eftir að leggja þessa íþrótt fyrir sig og skapa þjóðinni
gjaldeyristekjur. En það er önnur saga.
Ég var einn af mörgum pöbbum á mótinu. Og fannst
raunar merkilegt hversu stóra rullu pabbarnir spiluðu á
þessu krakkamóti. Ekki vegna þess að það kæmi mér á
óvart, heldur staðfesti það breyttan tíðaranda.
Mömmur voru líka á staðnum og á einum tíma-
punkti heyrði ég spurt í hópi stuðningsmanna
sem lítið heyrðist í: „Eru engar fótbolta-
mömmur hérna?“
Þetta er fyrsta pollamótið sem ég fylgist
með og það var ævintýri líkast. Þar sem spáð
var slagviðri voru allir í hátíðarskapi þegar
veðrið hélst þurrt, að ekki sé talað um ef sólin
braust fram úr skýjunum.
Það brutust út mikil fagnaðarlæti eftir
fyrsta leikinn í mótinu. 5-0 sigur í höfn. En
næsti leikur tapaðist 5-2 og því var erfitt að
kyngja. „Þetta eru tuddarar,“ heyrðist einn
strákurinn muldra. Gott ef tæklararnir voru
ekki allir í hinu liðinu og dómarinn með þeim í
liði. Augnabliki síðar voru strákarnir búnir að snargleyma
úrslitunum, mun fljótari að jafna sig en foreldrarnir. Það
væri ekki gæfulegt ef pabbarnir væru með lið á polla-
mótinu.
Eyjar hafa líka upp á margt að bjóða. Þar er allt til fyr-
irmyndar, nema þá helst gatnaskipulagið, sem er aldrei
líklegt til að skila fólki á áfangastað. Það er hinsvegar mun
auðveldara að rata um golfvöllinn eftir að drengirnir eru
sofnaðir og sjöunda og sautjánda hola með þeim fallegustu
og um leið hrikalegustu á landinu. Og viðhorf Eyjamanna
er einstakt. Hvarvetna mætir manni bros og greiðvikni.
„Ég veit ekki,“ sagði sonur minn þegar ég spurði hann
eftir mótið hvað hefði verið skemmtilegast. „Það var eig-
inlega allt skemmtilegt, þannig að …“ pebl@mbl.is
Pétur Blöndal
Pistill
Skin og skúrir á pollamóti
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
E
fling viðskipta Íslands
og Þýskalands var til
umræðu í nýliðinni
heimsókn Ólafs Ragn-
ars Grímssonar til
Þýskalands. Með forsetanum í för
voru m.a. fulltrúar nokkurra ís-
lenskra fyrirtækja, sem hafa verið í
viðskiptum við Þjóðverja á sviði orku-
mála, sjávarútvegs, iðnaðar, hugbún-
aðar, ferðaþjónustu og verslunar, auk
menningar og lista. Þótti heimsóknin
afar velheppnuð og hlaut töluverða
umfjöllun í þarlendum fjölmiðlum.
13% af útflutningi Íslands
Um er að ræða eitt helsta við-
skiptaland Íslendinga. Á síðasta ári
voru fluttar út vörur til Þýskalands
að verðmæti 81,5 milljarðar króna,
sem er um 13% af heildarvöruútflutn-
ingi Íslendinga. Aðeins Holland er
stærra útflutningsland en hafa ber í
huga að mest af framleiðslu álfyrir-
tækja á Íslandi fer til Hollands og
þaðan áfram til annarra landa. Eink-
um eru það iðnaðarvörur sem fara
héðan til Þýskalands, eins og ál og ál-
afurðir, eða nærri 80% alls útflutn-
ings þangað. Eftir hrun jukust verð-
mæti útfluttra afurða til Þýskalands
verulega, eða úr tæpum 53 millj-
örðum árið 2008 í nærri 93 milljarða
árið 2011. Verðmætið minnkaði nokk-
uð á síðasta ári, sem að hluta skýrist
vegna verðlækkunar á áli.
Innflutningur frá Þýskalandi
nam 54,8 milljörðum króna á síðasta
ári, samkvæmt tölum Hagstofunnar,
sem er ríflega 9% af öllum innflutn-
ingi til Íslands. Vöruskiptajöfnuður
við Þjóðverja var því hagstæður um
26,7 milljarða króna. Mest var flutt
inn frá Noregi í fyrra, eða fyrir rúma
90 milljarða, og fyrir 61 milljarð frá
Bandaríkjunum. Þýskaland kom svo í
þriðja sæti, líkt og árið á undan. Hef-
ur verðmæti innflutnings frá Þýska-
landi ekki verið meira eftir hrunið
2008.
Orka og umskipunarhöfn
Meðal þess sem rætt var sér-
staklega í Þýskalandsferð forseta og
fylgdarliðs voru viðskipti í orku- og
samgöngumálum. Haldið var sér-
stakt málþing um orkumál í húsnæði
Commerzbank en þar fluttu erindi
fulltrúar frá fyrirtækjunum PCC SE,
sem undirbýr kísilver á Bakka við
Húsavík, GTN, Orka Energy,
Reykjavik Geothermal, Lands-
virkjun, GEKON og EFLU verk-
fræðistofu. Þannig kynnti Lands-
virkjun áform sín um lagningu
sæstrengs til Evrópu og sýndu Þjóð-
verjar þessu verkefni töluverðan
áhuga, enda þörf á nýjum orkugjöf-
um í Þýskalandi mikil. Hafa Þjóð-
verjar notið aðstoðar íslenskra fyr-
irtækja í jarðhitamálum, svo dæmi sé
tekið.
Einnig átti Ólafur Ragnar fund
með fulltrúum EFLU og stjórn-
endum Bremenports, fyrirtækis sem
rekur umskipunarhöfnina í Brem-
erhaven. Á þeim fundi var fjallað um
möguleika á því að reisa stóra um-
skipunarhöfn í Finnafirði á Austur-
landi, sem talinn er hentugur staður
fyrir slíka höfn vegna vaxandi sigl-
inga um norðurhöf á komandi
áratugum, eins og það er orð-
að á vef forsetaembættisins.
EFLA er samstarfsaðili
Bremenports við gerð fýsi-
leikakönnunar á slíkri höfn,
í samstarfi við sveit-
arfélögin Langanes-
byggð og Vopnafjarð-
arhrepp.
Landeigendur sumir
hverjir hafa hins
vegar lýst yfir efa-
semdum með þessa
framkvæmd, eins
og fram hefur
komið í fréttum.
Afar hagstæð vöru-
skipti við Þýskaland
Ljósmynd/Rut Sigurðardóttir
Berlín Heimsókn forseta Íslands og fylgdarliðs til Þýskalands í liðinni
viku þótti takast vel. Tengsl landanna og samstarf styrktust til muna.
„Mikilvægi viðskipta Íslands
og Þýskalands verður seint
ofmetið. Þau er hægt að rekja
mörg hundruð ár aftur í tím-
ann og standa ekki síður í
blóma í dag. Heimsókn eins
og þessi skilar kannski ekki
beinum samningum en meðan
á henni stendur verða til sam-
bönd sem oft og tíðum leiða
til viðskipta síðar meir,“ segir
Kristín S. Hjálmtýsdóttir,
framkvæmdastjóri Þýsk-
íslenska viðskiptaráðsins, um
Þýskalandsheimsóknina fyrir
helgi. Hún segir mörg við-
skiptatækifæri vera í Þýska-
landi og Þjóðverjar séu al-
mennt hrifnir af
framtakssemi Íslendinga.
„Ekki síst er það mikil-
vægt að fleiri Íslend-
ingar sæki sér
menntun til Þýska-
lands, miðpunkts
Evrópusambandsins,
vélarinnar sem dreg-
ur efnahaginn
áfram,“ segir hún.
Sambönd
verða til
VIÐSKIPTARÁÐIÐ
Kristín S.
Hjálmtýsdóttir