Alþýðublaðið - 03.06.1924, Blaðsíða 2

s
Herskyl dutilr aunir
íhaldsins.
Baktjaldnmakkið á Aijnugi.
Við íslendingsr hofum átt því
láni að fagna um margar aldir
að hafa engan vopnaburð né
st íð innan lands eða utan, og
h«5r það verið eitt merki menn-
ingar hinnár íslenzku þjóðar. Al-
mennlngsálitið hefir verið svo
rótgróið í þessum efnum, að
englr hafa þorað að vega mótl
þvi. Fordæmi stórþjóðanna um
her og stríð hefir ekki verið
íylgt; afleiðingarnar hafa verið
of auðsæjar, ekki sfzt eftir haims-
styrjöldina miklu.
Pvl undarlegra er það, að
hlnn nýstofnaði íhaldsflokkur
skuli hafa dirfst að vega í þenna
knérunn. Rætt hefir verið um
það í vor í fhaldsblöðunum, að
hér skyldl koma upp her, sem
gætl vopnast; nafnið er sakieys-
legt, >ríkislögregla<, vegna þess,
að nafnið >þjóðhjá!p< eða >Iand-
varnarlið< myndi ekkl láta vel 1
eyrum aiþýðu. En i hvaða til-
gangi skyldi þessu heriiði komið
upp 1 friðsamasta Iandinu á þess-
arl jörðu? Ætti >rfkislögreglan<
að gæta þess, að ekki yrði
smyglað óleyfilegu vfnl inn í
landlð eða menn væru ekki
drukknir á aimannafæri og gerðu
því óspektir? Nei; ti! þess er hið
venjulega lögregiulið nægilega j
öflugt, enda ætti ekki að kaOa |
herlna saman, þó svo stæði &,
og samkvæmt núgiidandi lögum j
er hver maður skyldur að að- i
stoða lögregluna, þegar hún j
krefst þess. Einu deilurnar, sem
hugsast gæti að þessum nýja
hor yrðl beitt í, eru kaupgjalds-
deilur og stjórnmáladeilur, enda
komu tillögurnar um herskyld- j
una fram upp úr verkfalli verka-
manna hér i bæ f vor, þegar
þeir tóru fram á sómasamlegt
kaupgjald. Vegna þess, að sam-
tökin hjá verkamönnum voru
órjúfanleg, og örfáir aumingjar, !
sem viidu gerast verkfallsbrjótar j
og voga þannig aftan að félögum 1
sinum, voru hindraðir f því af
um tooo verksmönnum, álitu
■ÉWWB'SLA.mim
stóratvinnurekendurnir hér í bæn-
uro, að nBuðsyniegt yrði fyrir
sig eð hafa til herlið, sem skakk-
aði lelkinn, kæmi vopnað á sjón-
arsvlðið og Sstti verkamenn >á
slon bás<. Þegar kosningar væru
fyrir dyrum, væri og þægllegt
tyrir íhaidsstjórn að grípa tli
herliðsins til þess að rjúfa funda-
höld andstæðinga, et stjórnmala-
á*ásir þeirra yrðu of hvassar.
Fordæmið er tll í ítalfu, þar sem
íhaidsstjórnin bsr niður og mis-
þyrmir mtsð hervaidi öllum and-
stæðingum og svlitir þá persónu-
legu frelsi. Fjármálaráðherrann
núverandi, Jón Þorláksson, var
þar syðra sjálfur sfðast liðlð
haust til þess að athuga máiið,
og það vltn alllr, að hann er
mjög hrifinn af Mussoiini og
allri þeirti stjórn.
Þó að undarlegt megl virðast,
hefir lítið verið tálað um það,
að Ihaldsflokkurinn hér á landi
œtlaði að berja málið fram íí
síðasta þingi. Frumvarp um þetta
heriið var lagt fram f allsherjar-
netnd, og bar það fram Jón
Kjartansson, >ritstjóri< >Morgun-
blaðsin8<. Þótti það koma úr
hörðustu átt, þvf áð engan sér-
stakan sóma hefir sá maður
getlð sér fyrir framkvæmdar-
semi vé hugprýði, þegar hann
var fulltrúl lögreglustjóra. Frum-
varp þetta vár ekki prentað;
átti fyrst að reyna að negla
nefndarmenn og aðra þingmenn
á það eins og forðum í hneyksl-
ismál) >norska bankans< og svo
berja það fram á þingi með at-
brigðum á þingsköpum. Svo
míkið þótti á liggja, og svo áríð
andi var, að máliö yrði samþykt
án þess, að þjóðin fengi um það
að segja.
Frumvarpið ver á þá lelð, að
ailir karlmenn í bæjum og sjáv-
arþorpum væru herskyldir frá
20 — 50 ára aidurs. bveitirnar
voru undanþegnar vegna þess,
að bæði eru þar engar kaup-
deilur og stjórnmáladeilur hægar,
og í öðru lagi héit íhakbflokk-
urinn, að sveitamenn myndu fást
til þess að faliast á frumvarpið,
ef það snertl að eins bæina, en
hins vegar óhentugt fyrir íhafds-
fiokkinn að heræfa sveitamenn-
ina.
ÖU nánari atriði um fyrir-
komulag þessa herliðs skyldu
1 s
Alþýðublaðlð H
8
e
1
við Ingólfsstræti — opin dag- g
lega frá kl. 9 árd. til kl. 8 síðd. ||
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
8
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla
Skrifstofa
á Bjargarstíg 2 (niðri) opin kl.
91/jj—IOV2 árd. og 8—9 síðd.
S í m a r:
683: prentsmiðja.
988: afgreiðsla.
1294: ritstjórn.
Y e r ð 1 a g :
Askriftarverð kr. 1,00 á mánuði.
Auglýsingaverð kr. 0,16 mm. eind.
AUs konar varahlutir til reið-
hjóla fást ódýrast á Frakkastíg
24. einnig viðgerðir á reiðhjólum.
ákveðin af landsstjórninni með
reglugerð. Alt vald yfir liðlnu var
þvf í höndum íhaldsstjórnarinnar,
og hún gat beitt þvf eftlr vild,
skipað foringja eftlr sínu hjarta
og séð um, að hann byði út,
þegar á lægi, sínum tylgismönn-
mönnum og æfði þá, enda var
þetta nauðsynlegt til þess, að
herliðið yrði stjórninni að fullu
gagni. Jafnaðarmenn og hinlr
trjálslyndu borgarar áttu að sjá,
hvar valdið væri.
Frumvarp þetta kom einnig
fram í fjárveitlnganefnd, og bar
það fram þar Pétur Ottesen,
þingmaður sjómannanna á Akra-
nesi. Þessir tveir menn, sem
báru fram frumvarplð, stóðu þó
ekki einir, því að bak við þá
stóð allur Ihaldsflokkurinn. Upp-
runl frumvarpsins er ekki heldur
frá þeim tveim, því að Ólafur
nokkur Thors sveimaði yfir vötn-
unura þessa dagana niðri á al-
þlogl. Sá >yfiraiþlngismaður< ga£
sér varla matarfrið til þess að
geta leglð utan f alþingismönn-
unum. Herliðshugmyndin var
Ifka runnln írá honum og >Fé-
lagi ísienzkra botnvörpuskipa-
eigenda<, Fyrir hann og það
félag og landstjórn þess átti liðið
að >slást<.
Svo fóru nú samt leikar, að
FrRmsóknatflokkurinu og eitt*