Fréttir - Eyjafréttir - 24.09.1998, Side 11

Fimmtudagur 24. september 1998
Fréttir
11
að rétti tíminn sé endilega þegar
maður er ungur. Það er ekkert að því
að nota límann til þess að hugsa og
þroskast. Og talandi um einangrun,
þá man ég eitt skondið sem pabbi
sagði við mig og það var að bjóða
aldrei öðrum listamönnum inn á
vinnustofuna þína, sama hversu góðir
vinir þeir annars væm.“
Helga systir, Keikó og
Sjónþingið
Fram að þessu höfum við Ollý setið á
kaffihúsi að spjalli og við ákveðum að
rölta upp á Hásteinsveg þar sem Helga
systir hennar býr og halda áfram
spjallinu þai' og skoða nokkrar myndir
eftir Jón Gunnar sem em í eigu Helgu.
Eg spyr hana á göngunni hvað hafi
rekið hana til Eyja að þessu sinni?
„Eg er að heimsækja Helgu systur
og skoða Keikó í leiðinni og svo fór
ég auðvitað á Sjónþingið hans
Bjama.“
Það rennur eitt og annað í gegnum
hugann á göngunni sem ekki verður
tíundað að þessu sinni. Innan stundar
emm við komin á Hásteinsveginn og
göngum inn í reisulegt hús. Helga
tekur á móli okkur og býður kaffi í
eldhúsinu.
Helga fluttist til Eyja árið 1975 og
hefur því búið í Eyjum í 23 ár. Hún er
gift Erling Arnasyni sem hefur verið
kokkur á Sighvati Bjamasyni VE 81 í
fimmtán ár en sjálf hefur hún unnið í
fiskvinnslunni. Þau ráku kjötvinnslu
fyrstu árin sem þau bjuggu í Eyjum en
hættu því. Einnig var hún að vinna
hjá Verkakvennafélaginu Snót í
nokkur ár en fór svo aftur í fiskinn.
„Við komum hingað til þess að prófa
og ætluðum að vera í tvö ár, en svo
ílengdist maður og er hér enn. Það em
engar sérstakar skýringar á því.
Maður hélt bara áfram að vera héma,
en það fylgja því líka margir kostir og
mér finnst rosagott að búa hér.“
Athvarf í Eyjum
Helga segir að Jón Gunnar hafi
komið nokkrum sinnum til Eyja og
hafi þá dvalið hjá henni. „Hann kom
til Eyja til þess að heimsækja dóttur
sína,“ segir Helga. „En líka til þess að
komast í samband við eitthvað annað
en Reykjavík. Hann var mikill nátt-
úmmaður og skynjaði hana mjög
sterkt hér í Vestmannaeyjum. eins og
sést kannski á mynd sem hann málaði
út um gluggann hjá mér af Heima-
kletti. Hann hini krossviðarplötu sem
hann fann sig knúinn til þess að mála
eitthvað á. Þetta er grófmáluð mynd
af Heimakletti og bænum. Þessi
mynd er mjög ólík öllu sem hann
gerði síðar í sinni myndlist þar sem
ákveðinn fínleiki og ró er yfir.“
GÓÐIR TEIKNARAR
Langaði þig aldrei í myndlistina
Helga?
„Nei, en hins vegar erum við syst-
umar ágætir teiknarar og mamma
reyndar líka, þannig að við höfum
þetta í okkur. En ég og Tobba höfum
aldrei farið út á þessa braut. Tobbaer
meira á heimspekilegu nótunum.“
Er það inspírandi fyrir þig sem
myndlistarmann að koma til Eyja
Ollý?
,Já það er það. Alveg rosalega gott.
Það er líka alltaf gott að skipta um
umhverfí og hreinsa hugann og
drekka inn sjóinn og náttúruna. Eg
geng mikið héma og reyni að vera
snemma á morgnana til þess að geta
hugsað í ró og næði. Þannig er þetta
svipað atferli og hjá pabba. Samt er
þetta mér algerlega ómeðvitað. Það er
ekki fyrr en maður fer og sest niður og
fer að spá í það og maður vaknar við
það að svona fór pabbi minn að.
Hann gerði líka eitt sem kom sér
ágætlega fyrir mig. Hann tók mig líka
oft með á alla fundi í sambandi við
kaup og sölu og staðsetningu verka.
Mér þótti það reyndar hundleiðinlegt
og skildi ekkert í því hvers vegna ég
þyrfti að koma með á þá. En ég held
að hann hafi verið meðvitað að búa
mig undir það sem að koma skyldi og
ég held að ég hafi lært mikið á því. En
það getur verið mikið þrekvirki að tala
við embættismenn og sérfræðinga á
þeirra vegum."
Galdurinn
Ólöf segir sem dæmi um það, verk
sem heitir „Galdur“ og Jón Gunnar
gerði fyrir Sjúkrahús Reykjavíkur.
„Það er reyndar ekki komið upp enn
þá og er skömm að finnst mér. Verkið
á að vera framan við aðalinngang
sjúkrahússins og kemur þar í hring-
lagaform eða brunn sem þar er. A
börmum hans rísa svo galdrafígúrur úr
ryðfríu stáli, þær ná síðan niður fyrir
barmana og út á stéttina í kring þar
sem aðrar fígúrur rísa svo líka. I
brunninum er svo vatn sem fígúrumar
speglast í. Hins vegar ef verkið er séð
úr lofti þá blasir við gamalt galdratákn
sem lækningakraftur fylgir. I þessu
verki er grunnhugmyndin hins vegar
Sólfaríð sem stendur uið Sæbraut í Reykjauík.
Jon Gunnar flrnason myndhöggvari.
sú að lækna og Ifkna, og á að höfða
beint til þeirra sem berjast við
sjúkdóma og dauða á spítalanum.
Hann gerði þetta verk þegar hann lá á
spítalanum og hélt einnig sýningu þar
á teikningum og skissum að því. Með
honum vann að þessu verki, ásamt
mér, Kristinn Hrafnsson mynd-
listannaður. En það var eins og hann
ætlaði ekkert að deyja fyrr en hann
væri búinn með þetta verk, en hann dó
tveimur dögum eftir að hann lagði
blessun sína yfir verkið 21. apríl
1989.“ Benedikt Gestsson
Jón Gunnar var maður
sem tekið var eftir
s
-segir Þór Astþórsson eða Fúddi á Sóla um kynni sín af listamanninum
Þó að Jón Gunnar hafi ekki dvalið langdvölum í
Vestmannaeyjum, þá kom hann fyrst til Eyja 1957 og
vann þar við samsetningu olíugeyma. I Eyjum
kynnist hann Þór Astþórssyni (Fúdda), bróður Gísla
J. Ástþórssonar blaðamanns og teiknara, en Fúddi
aðstoðaði Jón Gunnar síðar við nokkur verkefni.
Árið 1962 - 63 rak hann lítið fyrirtæki með Fúdda um
nokkurra mánaða skeið, en það hafði að markmiöi að
framleiða stálgrindur utan um mjólkurhyrnur. Jón
Gunnar hannaði svo sérstaka vél sem sá um
framleiðsluna, sem gekk það vel að þeir félagar
ákveða að hætta.
Fúddi segir að Jón Gunnar hafi komið til Eyja á vegum
Sindra hf„ til þess að setja upp svartolíutank íyrir gúanóið
og var hér á þriðja mánuð. „Þessi tankur stendur held ég
enn vestan við Lifrarsamlagið. Þeir komu þrír frá Sindra
hingað og Jón Gunnar var strax áberandi, vegna þess hve
ákveðinn hann var. Það var Ifka gott að fá nýjan mann.
Hann talaði allt öðm vísi, en heimamenn. Hann dreymdi
opinskátt, ef svo má segja. Hann var kannski einum of
hreinskilinn stundum, en ég hreifst af þessum náunga og
við urðurn góðir vinir. Hann var mjög flinkur smiður og
smíðaði tank eins og honum sýndist.“
Síðar endumýjuðu Fúddi og Jón Gunnar kynni sín í
Reykjavík. „Hann var að smíða grátumar í Skálholts-
kirkju og fékk mig til að aðstoða sig við það. En það
varð allt að list í höndunum á honum. Hann átti alltaf
skemmtilegar og óvenjulegar lausnir á öllu sem hann
fékkst við og það sem hann gerði hafði karakter. Seinna
fómm við svo í þessa mjólkurhymugrindaframleiðslu og
vomm við það í bílskúr á Hringbrautinni. Það gekk svo
______________________
vel að við ákváðum að hætta því, enda átli ekki við Jón
Gunnar að framleiða sama hlutinn daginn út og inn.“
Fúddi segir að Jón Gunnar hal'i verið kjaftfor maður,
stundum grimmur en líka blíður. „Við einhvern veginn
smullum saman. Þegar hann kom til Eyja bauð ég
honum heim og reyndar þeim þremur frá Sindra sem
voru að vinna við tankinn. Mér fannst þeir svolítið
einmana og við fengum okkur whisky Jón Gunnar drakk
alla tíð whisky og ég held líka daginn sem hann dó. Eg
veit ekki hvemig stóð á því að við náðum saman. Eg
held að kannski hafi ég aldrei tekið mark á honum, þegar
hann var með töffarastælana sína. En hann var maður
sem tekið var eftir. því hann hafði allt annan stíl en hér
tíðkaðist í Eyjum. Hann sýndi alveg nýja hlið á
tilverunni og var orginal.“
„Það hefur aldrei hvarflað að þér að fara út í
listsköpun?
„Nei. Kannski langaði mig. Ég hef kannski
handlagnina, en ég var frekar rnikil gunga, en það var
nokkuð sem Jón Gunnar var ekki."
Fúddi segist hafa hitt Jón Gunnar síðustu mánuði og
daga áður en hann dó. „Ég vissi hins vegar ekki að hann
væri svona veikur. Ég man að ég keyrði hann upp á
Korpúlfsstaði, líklega einum þremur mánuðum áður en
hann dó. Ég fór ekki rétta leið og allt í einu erum við í
kirkjugarðinum í Gufunesi. Þá sagði Jón Gunnar: „Mér
liggur ekki þetta mikið á.“
Fúddi segir að hann telji Jón Gunnar einn besta
skúlptúrista á Islandi. „Það var gaman að fá að kynnast
honum og vinna með honum frá olíutanki í Eyjum að
listaverki. Hann var stórkostlegur listamaður í öllu sem