Vesturland - 23.10.2014, Blaðsíða 4

23. Október 2014
Hvað er einelti?
Nú þegar skólar, á öllum stigum, hafa starfað í nokkrar vikur er rétt að
beina sjónum að einelti sem er ofbeldi
sem aldrei er réttlætanlegt. Talað er
um einelti þegar einstaklingur verður
fyrir endurteknu áreiti og á erfitt
með að verjast því. Sá sem er sterk-
ari, árásargjarnari og frakkari níðist
á þeim sem er líkamlega/félagslega
veikari. Gerandinn misbeitir valdi
gegn þolandanum.
Einelti veldur þjáningum sem geta
fylgt þolandanum ævilangt. Rann-
sóknir sýna að margir þeirra sem hafa
orðið fyrir langvarandi einelti hafa
brenglaða sjálfsmynd og lítið sjálfs-
traust. Þeir eru líklegri en aðrir til að
eiga við geðræn vandamál að stríða
síðar á lífsleiðinni svo sem þunglyndi,
félagsfælni og kvíða. Stundum verður
niðurbrotið algert og eineltið leiðir til
sjálfsvígs en bæði íslenskar og erlendar
rannsóknir hafa sýnt fram á tengsl
milli eineltis og sjálfsvígshugsana,
sjálfsvígstilrauna og sjálfsvíga. Hvaða
einkenni sýnir barn sem verður fyrir
einelti?
■ Vill ekki lengur fara í skólann.
■ Barnið kvartar oft undan maga- eða
höfuðverkjum og er lystarlaust.
■ Sefur illa, fær martraðir og grætur
jafnvel í svefni.
■ Barnið er niðurdregið, virðist óham-
ingjusamt eða er þunglynt.
■ Það fær lélegri einkunnir og áhugi á
skólanum dvínar.
■ Barnið kemur heim úr skóla eða
tómstundastarfi skítugt, blautt eða
í rifnum fötum. Skólabækurnar eru
skemmdar og hlutir týnast. Barnið
getur ekki gert almennilega grein
fyrir því sem gerðist.
■ Það getur ekki gefið trúverðuga skýr-
ingu á mari, skeinum og sárum.
■ Barnið er alltaf eitt, bekkjarfélagar/
leikfélagar koma ekki lengur heim
með barninu.
■ Það hnuplar eða biður um meiri pen-
inga en það er vant (til að blíðka þá
sem leggja það í einelti).
Hvað er hægt að gera leiki grunur á
einelti?
• Ræða við barnið og komast að því
hvort grunurinn reynist réttur. Oft
reyna börn sem eru lögð einelti að
leyna því þar sem þau skammast
sín/vilja ekki valda foreldrum sínum
vonbrigðum eða áhyggjum.
• Leita ráða til dæmis hjá námsráðgjafa
eða sálfræðingi.
• Hafa samband við umsjónarkennara
eða skólayfirvöld. Skólinn á að bregð-
ast við og ganga í málið.
• Leita til fræðsluyfirvalda, svo sem
skólaskrifstofu, fræðsluskrifstofu eða
sambærilegra aðila standi viðbrögð
skóla ekki undir væntingum.
• Fá upplýsingar og ráð hjá mennta-
málaráðuneytinu, Heimili og skóla
eða Olweusaráætluninni gegn einelti.
Barnaheill standa að forvarnar-
verkefni gegn einelti fyrir leikskóla.
Það verkefni nefnist vinátta og þar
er meðal annars miðlað til foreldra
hvað þeir geta gert til að koma í veg
fyrir eða fylgjast með einelti. En rætur
eineltis byrja gjarnan í leikskóla. Þar
er til dæmis hvatning til foreldra að
tala ekki illa um önnur börn eða for-
eldra þeirra. Setja reglur um afmæli í
hópnum, bjóða t.d. öllum í hópnum
eða öllum af sama kyni og einnig að
börnin mæti í þau afmæli sem þau eru
boðin í. Það er ekkert sem er eins sárt
fyrir barn þegar enginn boðsgestur
mætir í afmælið sitt. Á sama hátt er
líka sárt fyrir barn að vera ekki boðið
í afmæli sem öllum öðrum er boðið
í. Þá eru fleiri ráð fyrir foreldra eins
og að vera í góðu sambandi við aðra
foreldra og fylgjast með hvort að ein-
hver í bekknum eða hópnum sé skilin
útundan. Ábyrgð foreldra barna er því
oft meiri en margur gerir sér grein fyrir.
4
Vesturland
17. tBl. 3. ÁrGanGur 2014
Útefandi: Fótspor ehf., Suðurlandsbraut 54, 108 Reykjavík. Ábyrgðarmaður: Ámundi
Ámundason, auglýsingastjóri: Ámundi Ámundason sími 824-2466, netfang:
amundi@fotspor.is. auglýsingar: Sími: 578-1190 & netfang: auglysingar@fotspor.is.
ritstjóri: Geir A. Guðsteinsson, sími: 840-9555 & netfang: geirgudsteinsson@simnet.is.
umbrot: Prentsnið, Prentun: Ísafoldarprentsmiðja, 6.400 eintök. dreifing: Íslandspóstur.
Fríblaðinu er dreiFt í 6.400 eintökum í allar íbúðir á akranesi,
dreiFbýli á akranesi og í borgarnesi. blaðið liggur einnig Frammi
á helstu þéttbýlisstöðum á Vesturlandi
Allflestir landsmenn hluta á tónlist í útvarpi eða hlusta á tónlist með öðrum hætti, t.d. á geisladiskum. Í núgildandi virðisaukaskattslögum kemur eins og kunnugt er fram sú meginregla í 1. mgr. 14. gr. að
virðisaukaskattur skuli vera 25,5%. Frá þessu eru þó þær undantekningar
sem tilgreindar eru í tíu töluliðum í 2. mgr. sömu greinar, en greiða skal 7%
virðisaukaskatt af ýmsum vörum og þjónustu. Meðal undantekninga þar eru
mat-og drykkjarvörur, hótel-og gistiþjónusta, tímarit, dagblöð og bækur og
geisladiskar og rafræn miðlun á tónlist. Ríkisstjórnin lagði fyrir skömmu
fram frumvarp til laga m.a. um breytingu á framangreindum ákvæðum. Í
c-lið 1. greinar frumvarpsins er lagt til að almenna skatthlutfallið í virð-
isaukaskatti verði lækkað úr 25,5% í 24% og að lægra skatthlutfallið verði
hækkað úr 7% í 12%. Af þessu sést að virðisaukaskattur af geisladiskum og
rafrænum miðlum með tónlist verður hækkaður um 72 % frá því sem nú er.
Fram kemur í athugasemdum með frumvarpinu að ráðleggingar sérfræðinga
í skattamálum til ríkja heims séu mjög á þá lund að afnema beri lægra/
lægri þrep virðisaukaskatts. Síðan segir orðrétt: „Með því að nýta þó ekki
væri nema hluta tekjuaukans af afnámi lægra þrepsins til að jafna lífskjör á
markvissari hátt mætti ná mun meiri árangri í kjarajöfnun með aðeins einu
skattþrepi.“ Af þessu að dæma er hér um að ræða skattapólitík sem hefur
það að leiðarljósi til lengri tíma að innleiða kerfisbreytingu með aðeins einu
skattþrepi virðisaukaskatts. Allar líkur eru því á að þetta muni leiða til enn
meiri hækkunar á framangreindar vörur og þjónustu í framtíðinni en nú er
lagt til, en að ríkisstjórnin telji raunhæft að þessar vörur og þjónusta geti til
að byrja með borið 72 % aukna skattbyrði.
Samband flytjenda og hljómplötuframleiðenda mótmælir þessum tillögum
harðlega enda hefur neysla á tónlist hefur aldrei verið meiri en einmitt nú.
Því miður verður ekki sagt að þeir sem skapa, flytja og markaðssetja tónlistina
beri mikið úr býtum þrátt fyrir þessa miklu grósku þar sem langstærstur hluti
þessarar neyslu á sér stað á netinu, án þessa að rétthafar fái greitt nema brot
af því sem þeim bæri. Veltan í íslenskri hljómplötusölu hefur dregist saman
um yfir 50% frá árinu 2000 til 2014. Á fyrstu sex mánuðum þessa árs dróst
sala á geisladiskum saman um 19%. Áðurnefnd tillaga ríkisstjórnarinnar
um 72% hækkun á virðisaukaskatti á hugverk tónlistariðnaðarins er því
mikið áfall fyrir þá innlendu aðila sem hafa háð gífurlega erfiða baráttu á
undanförnum árum í samkeppni við ólöglegan tónlistarmarkað á netinu, án
nokkurs áhuga lögregluyfirvalda á að halda uppi eðlilegri réttargæslu gegn
höfundaréttarbrotum á netinu. Ef fram fer sem horfir munu framangreind
áform ríkisstjórnarinnar stuðla að því að hagur tónlistarfólks skerðist enn
frekar og með svipuðu áframhaldi er ljóst að slíkt mun til langframa kæfa þá
miklu sköpun sem verið hefur í íslensku tónlistarlífi. Það verður þá kannski í
náinni framtíð óþarft að halda árlega hátíð þar sem veitt eru tónlistarverðlaun
fyrir bestu flytjendur og útgefendur í jazz, klassík og poppi. Vill það einhver?
Vonandi sér ríkisstjórnin að sér.
Geir A. Guðsteinsson ritstjóri
Virðisaukaskattur
af geisladiskum og
rafrænum miðlum
hækkar um 72%
Leiðari Fjölmennt Landsmót
Samfés á Akranesi
Landsmót Samfés 2014 fór fram á Akranesi í byrjun mánaðarins og var það í alla staði mjög vel
heppnað. Árlega sækir mikill fjöldi
ungmenna mót sem þessi og nú í ár
voru gestir rúmlega 400, þar af rúm-
lega 320 unglingar. Regína Ásvalds-
dóttir bæjarstjóri setti landsmótið á
föstudagskvöld. Að því loknu hófst
heljarmikið Hókí-póki, grillveisla og
loks kvöldvaka og á kvöldvökunni kusu
unglingarnir sér fulltrúa í Ungmenna-
ráð Samfés.
Á laugardeginum var boðið upp
á smiðjuvinnu eins og venjan er.
Hægt var að velja um tvær tegundir
af smiðjum, valdeflingarsmiðjur og
afþreyingarsmiðjur, og þurftu allir
að taka þátt og fara í eina af hvorri
tegund. Alls gátu ungmennin valið
út 14 valdeflingarsmiðjum og 14 af-
þreyingarsmiðum og því auðvelt að
finna eitthvað við sitt hæfi. Að lokinni
smiðjuvinnu var frjáls tími. Einhverjir
nýttu tækifærið og skelltu sér í sund,
aðrir horfðu á fótbolta á meðan enn
aðrir nýttu tímann til þess að kynnast
nýjum félögum. Um kvöldið komu
svo allir saman í íþróttahúsinu við
Vesturgötu og gæddu sér á dýrindis
hátíðarkvöldverði. Þar átti hópurinn
notalega stund. Kvöldinu lauk síðan
með stórdansleik í Fjölbrautaskóla
Vesturlands. Á sunnudag hélt ný-
kjörið Ungmennaráð Samfés lands-
þing sitt. Þingið tókst með ágætum
og voru umræðurnar bæði líflegar og
skemmtilegar. Helst ber að nefna að
unglingar kalla eftir betri kynfræðslu
í skólum og ennfremur meiri fræðslu
um fjármála- og fjölmiðlalæsi.
Landsmótið var fjölmennt.
Kirkja mánaðarins – Breiða-
bólstaðarkirkja á Skógarströnd
Breiðabólstaður á Skógarströnd við Breiðafjörð er bær, fornt höfuðból, kirkjustaður og
fyrrum prestssetur á Snæfellsnesi.
Kirkja hefur verið þar síðan árið 1563
og þar brann með öllum gripum eldri
kirkja árið 1971, en ný kirkja var reist
þar aftur fljótlega, eða árið 1973. Í
Eiríks sögu rauða segir að á Breiða-
bólstað á Skógarströnd hafi búið Þor-
gestur hinn gamli Steinsson og léði Ei-
ríkur honum eitt sinn setstokka. Þegar
svo Þorgestur skilaði ekki stokkum
þessum, gerði Eiríkur rauði sér ferð
og sótti þá. Þessu reiddist Þorgestur
svo að hann veitti Eiríki eftirför. Sló
svo í bardaga með þeim hjá Dröngum
og féllu þar tveir synir Þorgests, sem
þótti þar hafa farið ógæfuför. breiðabólstaðarkirkja.
Sjón á skólagöngum sem ætti alls ekki
að sjást.