Bóndinn - 25.10.1943, Qupperneq 4

4
BÓNDINN
Samkomulag Sramleið-
enda . . .
(FramJi. af 2. síSu)
sem nemur kr. 1.95 fyrir kg. og
er söluverð til verzlana því að-
eins kr. 5.75 fyrir kg.
Seljist útflutningskjötið ekki
nægilega háu verði, mun ríkis-
sjóður verðbæta það til jafns við
innanlandsverðið. En ef til vill
verður útflutningsveröið þaö
hagstætt, að ríkissjóður þurfi
'ekki að bera þunga bagga af því.
Að sjálfsögðu er þannig haldið
á málum frá okkar hendi, að svo
megi verða, en vegna óvissunnar
um þetta, var nauðsynlegt að fá
tryggingu frá meirahluta þing-
skulum sannarlega leggja okkur
fram við að afla meiri mjólkur.
En ég vil spyrja: Hvernig sam-
ræmist þetta hrópunum um
slæma mjólk og of dýra mjólk?
Og er það ekki viðskiptaleg
regla, að saman fari verðlag og
eftirspurn? Svo hefir það tíðum
verið. (Sbr. verðlag á áfengi, á
bifreiðum, hjólbörðum o. m. fl.).
Það er að minnsta kosti ekki
hyggilegt af neytendum, að líða
það, að þeir sem þykjast vera
málsvarar þeirra séu sí-hróp-
andi um það, að vörur, sem
skortur er á, séu slæmar og of
dýrar. Ég veit, að það mundi
ekki auka afköst verkamanns-
ins, ef húsbóndi hans væri sí-
felt að núa honum því um nasir,
að afköst hans séu lítil, verkin
illa unnin og kaupið allt of hátt,
og er það skiljanlegt.
Berið klœði á vopnin!
Undir þessum umræðum á Al-
þingi og í blöðunum,hefur mörg-
um skeytum verið skotið að
framleiðendum, sem ef til vill
væri réttast að grípa á lofti og
senda ttl baka. En slík vopna-
viðskipti teldi ég afar óþörf í
þjóðfélagi okkar, sva að ég vil
gjarnan vera í hópi þeirra
manna, sem vill bera klæði á
vopnin. Ég er fús til að taka til
gaumgæfilegrar athugunar allar
aðfinnslur, sem á rökum og
sanngirni eru byggðar. En þá
verður hinn aðilinn að hætta
þessum furðulegu og leiðinlegu
áróðurskenndu árásum á bænd-
ur og bændafólk, sem stendur
frá morgni til kvölds við fram-
leiðslu hinna nauðsynlegustu og
hollustu fæðuteg'unda.
Ryðjum ofbeldi og yfirgangi
úr götunni, sameinumst í starfi
cg sýnum hvorir öðrujji réttlœti
og sanngirni.
manna fyrir útflutningsverðinu,
um leið og innanlandsverðið var
sett svo lágt, sem nú er kunnugt.
Vonandi verður það sam-
komulag, sem náðist í 6 manna
nefndinni, ekki rofið. Neytendur
þurfa að kynna sér vel, hvernig
málin standa og varast að láta
þá menn, sem reyna að spilla
friði og vinsamlegu samstarfi,
hafa áhrif á sig. Það er nauð-
synlegt, að framleiðendur og
neytendur hafi gott samstarf.
Óþarft er að metast um það,
hvort greiðslur ríkissjóðs með
landbúnaðarvörum, sé styrkur til
bænda eða neytenda. Verðbæt-
urnar eru stríðsfyrirbrigði vegna
markaðstapa og einnig að miklu
leyti greiddar til þess að halda
dýrtíðinni niðri.
En það eru fleiri þjóðir en ís-
lendingar, sem á þessum tímum
borga niður nauðsynjavörur í
því skyni að halda dýrtíðinni i
skefjum.
Verkamenn og aðrir launþeg-
ar við sjóinn hafa góða atvinnu
og miklar tekjur á þessum tím-
um, og er það vissulega gott og
gleðilegt. Bændur hafa einnig
bætt sinn hag, og ætla ég að
bæjarbúar uni því vel. Kaup-
staðarbúar og bændur eru hvor
öðrum háðir. Ef öðrum aöilanum
vegnar illa, mun það að ein-
hverju leyti koma niður á hin-,
um. Þegar nú þeim báðum líður
betur en áður, tel ég vel við eig-
andi að leggja niður deilur og
íllindi, en halda þær sættir, sem
sex manna nefndin gerði.
„Blöðín segja það“
Eins og bent er á í formáls-
orðum þessa blaðs, hafa dagblöð
Reykjavíkur undanfarnar vikur
verið samtaka um að rægja
mjólkursamsöluna og bænda-
stétt landsins. Alþýðublaðið hef-
ur sérstaka safngryfju fyrir ó-
hróður um mjólkina og útmálar
oft og mörgum sinnum, hvílík-
ir amlóðar og kjánar bændurnir
séu. Óhróðurssögurnar úr Al-
þýðubláðinu eru svo laptar upp
í Vísi.
Afleiðingin af þessum skemmi-
lega áróðri er sú, að fjöldi af
fólki, sem ekki hefur yfir neinu
að kvarta fyrir sitt leyti, fyllist
heilagri vandlætingu og segir
sem svo, að „úr því að öll dag-
blöðin segja þetta, þá hlýtur
eitthvað að vera hæft í því.“ —
Þannig breiðast Gróusögurnar
út um bæinn, aukast og vaxa
Halldér Eiríksson, forst.|6ri;
Reksfturskoslna ður
Mjólkursamsölunnar
Ein af ástæðum þeim, sem
kommúnistar færa fyrir því, að
sjálfsagt sé að svipta bændur
umráðarétti yfir sölufélagi
þeirra, Mjólkursamsölunni, er sú,
að reksturskostnaður Samsöl-
nnar sé óhæfilega hár, og að
auðvelt sé að lækka hann til
mikilla muna. Ekki gera komm-
únistar þó tilraun til að finna
þessum fullyrðingum sínum stað,
enda vafalaust rétt athugað hjá
þeim, að lítill stuðningur gœti
það orðið málstað þeirra, að al-
menningi gœfist tœkifœri til að
átta sig á þessu atriði.
Hér verður nú nokkuð frá
þessu greint til glöggvuhar fyr-
ir þá, sem hið rétta vilja vita
í þessu máli, en ekki kunna
að hafa haft tækifæri til að
kynna sér það áður.
Eins og reikningur Samsöl-
unnar fyrir síðastl. ár ber með
sér, námu öll rekstursútgjöld
hennar það ár, að viðbættum
kostnaði vegna vörumats, af-
skriftum, svo og þeim kostnað-
arliðum, sem tilfærðir eru í
verðjöfrunarsjóðsreikningnum,
sem næst 6,77% af vörusölunni.
Af þessu nema greiðsiur fyrir
vörumat, eftirlitsstarf og aðrar
beinar kaupgreiðslur, rúmlega
4,8%, eins og sjá má af reikn-
ingnum, og er um þær greiðslur
það að segja, að þær hafa farið
fram samkvæmt samningum við
starfsfólkið eða stéttafélög þess,
og mun því mega ætla að ekki
sé það tilætlun kommúnista að
þær verði verulega lækkaðar,
nema þeir séu nú komnir á þá
skoðun að lækka beri kaup-
gjaldið í' landinu eða þá að
starfsfólkið afkasti minni vinnu
en vera ber, og séu því mögu-
leikar á að fækka því.
Sennilegra verður að telja, að
það séu eftirstöðvar rekstursút-
gjaldanna, — en þær nema sam-
tals rétt rúmlega 1,9% af vöru-
sölunni, — sem kommúnistar,
með þessum dylgjum sínum, eru
eins og snjóskriða í fjallshlíð.
Skynsamt fólk ætti að skoða
þennan áróður niður í kjölinn
áöur en það tekur undir hann.
að reyna að telja almenningi trú
um, að auðvelt sé að lækka að
verulegu leyti. Gjaldaliðir þeir,
sem hér er um að ræða, og sem
hver og einn getur sannfært sig
um, sem reikninginn les, eru
þessir:
Húsaleigur, ljós, hiti og ræsting
fyrir 23 búðir, heildsölustöð
og skrifstofur
Pappír, prentun og ritföng
Símakostnaður
Auglýsingar
Umbúðapappír
Reksturskostnaður 7 bifreiða
Iðn-, bifreiða- og brunatrygg-
ingar
St j órnarkostnaður
Endurskoðun
Afskriftir
Kostnaður vegna Mjólkursölu-
nefndar og Mjólkurverðlags-
nefndar,
Aðgerðir á búðum o .fl.
Það eru þá þessir gjaldaliðir
Samsölunnar, sem numið hafa
allir til samans, 1,9% af vöru-
sölunni, en svo sem að framan
er greint, nam allur reksturs-
kostnaðurinn 6,77%.
Til glöggvunar fyrir þá, sem
þessum málum eru lítt kunnugir
skulu hér, til samanburðar,
greindar nokkrar nauðsynjavör-
ur, og þá jafnframt hvað heim-
ilað er að leggja á þær vegna
kostnaðar við dreifingu þeirra:
Kornvörur, kaffi og sykur 30%
Niðursuðuvörur ........... 40%
Þurrkaðir ávextir ........ 35%
Vefnaðarvörur ...... 30—42%
Búsáhöld .............. 26—42%
Skófatnaður ........... 24—37%
Rafmagnsvörur ...... 26—46%
Fleiri vörur ætti ekki að vera
þörf á að greina í þessu sam-
bandi. En af því, sem hér hefur
verið sagt, má öllum vera það
ljóst, að það getur ekki verið
dreifingarkostnaður Mjólkur-
samsölunnar, sem orsakað hefir
þessa árás kommúnista á
bændastéttina. Þar hlýtur eitt-
hvað annað og meira að liggja
á bak við, enda munu fáir vera
í vafa um að svo sé.