Skessuhorn - 19.09.2007, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 19. SEPTEMBER
Heið urs get ur á Braga þingi sem
fram fór í byrj un mán að ar ins var sr.
Hjálm ar Jóns son, af kom andi og al­
nafni þess er við í dag legu tali köll­
um Bólu­Hjálm ar. Sr. Hjálm ar var
á fyrsta lands móti hag yrð inga sem
hald ið var á Skaga strönd, þá mættu
tíu manns, síð an hef ur mik ið vatn
runn ið til sjáv ar og mót in vax ið og
dafn að. Sjálf ur hef ur Hjálm ar ver ið
með á sex mót um og alltaf skemmt
sér jafn kon ung lega. Blaða mað­
ur Skessu horns fékk Hjálm ar til
að setj ast nið ur stund ar korn til að
ræða um prests skap inn, setu hans
á Al þingi og auð vit að vísna gerð. Í
upp hafi máls lá bein ast við að spyrja
hvort hann hefði alltaf gert vís ur.
Nagla verk smiðj an
breytti öllu
„Eig in lega má segja það þótt inn
á milli hafi sú iðja leg ið niðri hjá
mér. Þetta var nú eig in lega skyld­
leika rækt un. Afa mín um, Kristni
Bjarna syni frá Ási í Vatns dal, fannst
nauð syn legt að kenna mér vís ur
og vekja á huga á vísna gerð. Hann
varð því afar glað ur þeg ar ég fór að
yrkja. Það var í skóla sem ég fór að
setja sam an vís ur. En ekki að neinu
ráði fyrr en hér á Blöndu ósi. Sum­
ar ið 1971 vann ég í Nagla verk­
smiðju hér á Blöndu ósi. Þá var þar
verk stjóri Svein björn Magn ús son
frá Syðra­Hóli. Við unn um baki
brotnu í naglaryk inu all an dag inn,
svart ir af grafíti upp fyr ir haus. En
þarna voru akademísk augna blik
í hlé um. Við fór um með vís ur og
Atli (Svein björn) kunni mörg þús­
und vís ur.“
Fyrsta presta kall ið
Hjálm ar bjó lengi og starf aði fyr­
ir norð an en hvað an kem ur hann?
„Ég er al inn upp á Suð ur landi
og í Eyja firði en mitt fyrsta presta­
kall var reynd ar hér í Aust ur Húna­
vatns sýslu. Það var nokk ur reynsla
að koma úr skólaum hverfi og fara
að sinna eins á byrgð ar miklu starfi
og starf sókn ar prests ins er. Ég hitti
einn á gæt an bónda í Svína vatns­
hreppi, sem sagði við mig fljót lega
eft ir að ég tók við emb ætti hér: „Ef
þú mess ar hæfi lega oft þá mæt um
við vel í kirkju en ef þú mess ar oft­
ar en góðu hófi gegn ir för um við að
skipt ast á að koma.“ Hann var svo
hrein skil inn að segja mér að ganga
inn í það sem fyr ir var og vera sam­
stiga fólk inu sem ég var sett ur til
að þjóna. Mér finnst það yf ir leitt
ganga vel. Ég hef alltaf fund ið gott
sam starfs fólk í þeim söfn uð um sem
ég hef þjón að. Úr Húna þingi fór
ég til Sauð ár króks árið 1980, var
þar bæði prest ur og pró fast ur. Mig
lang aði til að takast á við um fangs­
meiri störf. Sauð ár krók ur er marg­
falt stærra presta kall og kall aði því
eðli lega á meira starf en ég hefði
með hönd um í Húna þingi. Mér
finnst ekk ert ó eðli legt við það. Því
tíma bili lauk með því að ég tók sæti
á Al þingi. Það an fór ég svo aft ur
til prests starfa og er núna sókn ar­
prest ur Dóm kirkj unn ar.“
Sest á þing
Að vera prest ur er eitt, að sitja
á Al þingi er ann að. Voru það ekki
við brigði að breyta svona um starfs­
vett vang?
„Við brigð in fyr ir mig voru svo
sem ekki mik il í þessu, en nokk ur
heima í presta kall inu. Ég fann fyr ir
hol skeflu andúð ar eft ir að ég hafði
á kveð ið að taka sæti á lista. Sum ir
telja vissu lega að stjórn mál séu af
hinu illa og ekki sé hægt að ganga
til liðs við stjórn mála flokk án þess
að vera um leið að yf ir gefa köll un
sína, svíkja það sem manni er ef til
vill heil agt. Því var vissu lega hald ið
fram að prest skap ur og póli tík gætu
ekki far ið sam an. Ann ars veg ar var
þetta í nös un um á fólki en hins veg­
ar voru það póli tísk ir and stæð ing­
ar sem héldu þessu fram. Það var
al veg eðli legt af þeirra hálfu, þeir
fundu hljóm grunn í því og ég lái
þeim það ekk ert að nota sér það.
Ég valdi það sjálf ur að ganga á svið
stjórn mál anna. Ég hefði get að val­
ið að vera lítt um deild ur. Mér leið
á kaf lega vel í starfi prests og pró­
fasts. En ég vildi prófa þenn an vett­
vang. Vildi ekki sitja hjá þeg ar kom
að því að taka þátt í lands mál un um.
Stjórn mál eru afar mik il væg fyr­
ir þjóð ina og lýð ræð is hug sjón in er
mik il væg asta hug sjón in í hinu ver­
ald lega sam hengi. Það er þetta sem
ég hafði hug sjón fyr ir. Hitt er ann­
að mál að mér finnst skjóta á kaf­
lega skökku við þeg ar fólk tel ur að
stjórn mál in séu svo and styggi leg
að það sé ekki nokkrum heið ar leg­
um manni bjóð andi að sinna þeim.
Að vilja sinna stjórn mál um er að
lýsa sig fús an til að sinna mik il vægu
mál efni fyr ir sitt sam fé lag. Gott
fólk og dreng lund að er alls stað ar.
Ég get mæta vel skil ið það, eink um
nú eft ir á, að fólki hafi fund ist það
ó þægi legt að prest ur inn væri í eld­
línu stjórn mál anna. En ég er hins
veg ar þakk lát ur fyr ir að hafa átt
þess kost að taka þátt. Ekki er það
nú verra að hafa ver ið þátt tak andi
á miklu upp gangs skeiði í ís lensku
þjóð fé lagi.“
Aft ur í prests skap inn
Nú er Hjálm ar kom inn aft ur í
það starf sem hann mennt aði sig
til, orð inn sókn ar prest ur að nýju,
hringn um hef ur ver ið lok að. Var
dvöl in á Al þingi orð in nógu löng?
„Ég tók þessa á kvörð un því ég
fann fyr ir á kveðn um tóm leika sem
á gerð ist. Mig lang aði í prests skap­
inn aft ur. Það má bara segja það
þannig að köll un in er dýpri og
sterk ari í kirkj unni og ég var kom­
inn á þann ald ur að ég varð að taka
á kvörð un um hvor um meg in ég
vildi þjóna. Þeg ar á kvörð un in var
tek in fannst mér ekki rétt að draga
það neitt og hætti á þingi á miðju
tíma bili. Reynd ar er ég eini prest­
ur inn á Ís landi sem hef sagt af mér
prests skap vegna þing mennsku, og
líka eini prest ur inn sem hef sagt
af mér þing mennsku til að þjóna
í kirkj unni. Ég hef get að á kveð ið
sjálf ur hvað ég vildi gera og feng­
ið til þess braut ar gengi. Fyr ir það
er ég afar þakk lát ur.“
Ort við ýmis tæki færi
Í öll um þeim störf um sem
Hjálm ar Jóns son hef ur tek ið sér
fyr ir hend ur, hvort sem hann var
að vinna við nagla verk smiðju á
Blöndu ósi, út breitt guðs orð eða sett
lög á Al þingi hef ur hann ort vís ur.
Er það mest til gam ans eða má hafa
önn ur not af vísna gerð inni?
„Það er oft gott að geta grip ið til
þess að setja sam an vísu og á stund­
um vek ur mað ur frek ari at hygli á
ein hverju eða fang ar huga ein hvers
ef vísa er með í spil inu. Sem dæmi
þá er sam starf á milli Dóm kirkj­
unn ar og Mennta skól ans í Reykja­
vík. Þar næ ég sann ar lega að fanga
frek ar at hygli nem end anna ef ég
get far ið með guðs orð ið í bundnu
máli. Á dög un um kall aði ég eft ir
að stoð við krist in dóm inn inn á lok­
uð um vísna vef sem ég hef að gang
að, á samt fleir um. Vísna vin ir mín­
ir brugð ust ekki frek ar en fyrri dag­
inn. Ég fékk marg ar gíf ur lega góð­
ar vís ur, heilu ljóð in sem ég gat síð­
an not að. Þetta virk aði vel. Lík lega
hef ég sjald an haft eins ó skipta at­
hygli nem enda og einmitt þeg ar ég
var að fara með þetta.“
Nokk ur boð orð í bundu máli,
sem eru eft ir Jón Ingv ar Jóns son.
1. Jafn vel þó að þú sért oft í þrusu
stuði, ekki hafa aðra guði.
4. For eld arn ir bjóða og banna,
blessuð grjón in, ætíð skaltu heiðra
hjón in.
6. Vertu ætíð vænn og góð ur við
þinn maka, frá leitt máttu fram hjá
taka.
7. Ým ist gling ur eign ast fólk,
það er á hreinu, ekki hnupla af því
neinu.
Prest ur inn laum ar
vísu í bók
Hag mælt ur prest ur hlýt ur að
not færa sér þessa gáfu sína á fleiri
svið um en að fanga at hygli nem­
enda sinna með boð orð um í
bundnu máli.
„Senni lega eru það nokk ur hund­
ruð af vís um sem ég hef skil ið eft­
ir í gesta bók um þeg ar ég hef ver­
ið að skíra börn. Mér þyk ir reynd­
ar vænst um þenn an kveð skap af
því sem ég hef ort. Þar er eng inn
hálf kær ing ur eða fyndni á ferð inni
held ur góð ar ósk ir og ein læg bæn
til handa barn inu. Mér finnst sjálf­
um nota legt að hafa haft tæki færi
til að gera þetta og fyr ir kem ur að
ég hitti ungt fólk, upp kom ið, sem
minn ir mig á vísu.
Ef vís ur eru skrif að ar í gesta bæk­
ur hlýt ur það að þýða að prest in­
um er boð ið í veisl una. En hvern ig
ætli Hjálm ar geti hald ið sér svona
grönn um og í góðu formi ef hann
sí fellt sit ur veisl ur. „Það er bara lé­
leg af sök un feitra presta að þeir
hafi ekki kom ist úr veisl unni nema
smakka á öll um tutt ugu sort un um
sem í boði voru,“ seg ir Hjálm ar og
skelli hlær. „Prest um sem öðr um er
í sjálfs vald sett hversu miklu þeir
troða í sig. En þetta er allt mik ið
breytt. Reynd ar hef ég aldrei orð­
ið var við það að fólk móðg ist þótt
prest ur borði ekki yfir sig. Þessi
gamla þjóð saga ger ir lít ið úr sveita­
fólki.“
Al þings menn yrkja
sem aðr ir
Á tíma bili heyrð ust þær radd ir að
ekki væri flott að yrkja og marg ur
var hrædd ur um að þessi í þrótt Ís­
lend inga væri að týn ast nið ur. Hvað
seg ir Hjálm ar um það?
„Það bar vissu lega minna á þess­
ari í þrótt á tíma bili. En hag orð ir
menn, karl ar og kon ur, hafa alltaf
ver ið uppi. Ég held að ég hafi ekki
ort mér til á lits hnekk is að ráði. Far­
ið kannski ör lít ið yfir strik ið ein­
stöku sinn um í hita leiks ins. En
núna finnst mér sí fellt fleiri vera að
yrkja og sann ar lega eru marg ir afar
góð ir hag yrð ing ar á Ís landi.“
Í þing inu seg ir Hjálm ar margt
góðra hag yrð inga. „Þar hafa vís ur
oft flog ið, það er kveðist á um dæg­
ur mál in og ýmis hnittni hef ur far­
ið á flug. Ein besta vísa sem ég hef
feng ið er eft ir Stein grím ur J. Sig­
fús son. Þeg ar ég hætti á þingi orti
Stein grím ur:
Á Al þingi við átt um prest,
á hon um var stólpa kjaft ur.
Það var sem mér þótti best
þeg ar Drott inn tók hann aft ur.
Tók þátt í að stofna
hér aðs frétta blað
„Af því að ég er nú að veita hér­
aðs frétta blaði við tal þá verð ég að
segja þér smá sögu af því að við
stofn uð um Feyki, það á gæta blað,
nokkr ir ung ir menn upp úr 1980.
Það gekk auð vit að á ýmsu, eins og
vera ber. Allt á síð ustu stundu og
mik ið um að vera. Þrír úr hópn­
um, ég þar á með al, fóru svo með
Prest ur laum ar vísu í bók
Rætt við prest inn, fyrr um þing mann inn og ætíð hag yrð ing inn Hjálm ar Jóns son
Sr. Hjálm ar með ung an að stoð ar mann, Sverr ir Þór við heima skírn á yngra systk ini hans.