Vísbending - 07.10.2013, Síða 4

4 V Í S B E N D I N G • 3 8 T B L 2 0 1 3
samninga um hófsamar launahækkanir.
Mjög erfitt er hins vegar að festa það nema
með erlendri hjálp, annað hvort tryggingu
um að lánað verði fyrir inngripum á markað
eins og þarf, eða með upptöku annarrar
myntar. Saga Dana sýnir að fyrri leiðin er
ekki útilokuð. Saga Íslendinga sýnir að einir
geta þeir ekki rekið sinn örgjaldmiðil og
jafnframt náð stöðugleika. Líklegast er það
líka fræðilega ómögulegt.
Aðrir sálmar
Flokkur atvinnulífsins
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Benedikt Jóhannesson
Útgefandi: Heimur hf., Borgartúni 23,105 Rvík.
Sími: 512 7575.
Net fang: visbending@heimur.is.
Prentun: Heimur. Upp lag: 700 eintök.
Öll réttindi áskil in. © Ritið má ekki afrita
án leyfis út gef anda.
Nýlega birtist grein í Business Week sem hét: Repúblikanar eru ekki lengur
flokkur atvinnulífsins. Inntak greinarinnar
var að flokkurinn sem áður hefði verið
skjól og vörn atvinnulífsins væri nú í
gíslingu manna í Teboðshreyfingunni
svonefndu, sem hikaði ekki við að setja
Bandaríkin í þrot ef ekki væri farið eftir
kröfu hennar um skattalækkanir. Reyndar
hafa Repúblikanar gengið lengra, því að
þeir setja það skilyrði fyrir áframhaldandi
fjármögnun ríkisins að fallið verði frá
sjúkratryggingakerfi sem Obama kom í
gegn á fyrstu tveimur árum sínum í Hvíta
húsinu. Margir eru á móti kerfinu sem
gengið hefur undir nafninu Obamacare.
Þáttastjórnandi einn gerði sér leik að því
að spyrja fólk á förnum vegi annars vegar
um Obamacare og hins vegar Afford-
able Health Care. Almennt voru menn
mun jákvæðari í garð þess síðarnefnda,
þrátt fyrir að um er að ræða sama
kerfið. Seinna nafnið er opinbera nafnið
samkvæmt lögum.
Á Íslandi voru margir flokkar vinir
atvinnulífsins fyrir nokkrum árum.
Traustust hafa böndin verið milli
sjálfstæðis manna og atvinnurekenda.
Grunn hugsjón Sjálfstæðisflokksins
byggir á frjálsum viðskiptum og
flokkurinn hefur lagt sig fram um að
ýta viðskiptahindrunum úr vegi sem
allra víðast. Framsóknarmenn voru
sama sinnis á árunum 1995-2007, en
voru þó oft sakaðir um að leggja mesta
áherslu á að skara eld að köku sinna vina.
Samfylkingin taldi líka rétt að fá hluta af
ánægju almennings með velmegunina í
sinn hlut og fetaði þannig í fótspor Blairs,
hins breska félaga síns.
Nýlega óskuðu aðilar vinnu-
markaðsins eftir samvinnu við stjórnvöld
um úttekt á kostum og göllum aðildar
að Evrópusambandinu fyrir Ísland.
Forsætis ráðherra fór háðulegum orðum
um forystu samtakanna og gaf í skyn
að úttektin hlyti að verða jákvæð gagn-
vart Evrópuaðild (gagnstætt óháðri út-
tekt ríkisstjórnarinnar sem verður auð-
vitað mjög gagnrýnin á sambandið).
Sjálfstæðis flokkurinn er á svipaðri línu
og forsætisráðherrann. Hafna skuli
myntbandalagi, opnari mörkuðum
og lægri vöxtum án frekari skoðunar.
Atvinnulífið geti siglt sinn sjó. bj
sem alloft var yfir þessum mörkum.
Niðurstaðan var að hagkerfið brotlenti, en
auðvitað kom fleira til. Undanfarin fjögur
ár virðist obbinn af verðbólgunni vera
kominn til vegna óraunhæfra launahækkana.
Spurningin er alltaf, hvort kemur á undan
verðbólgan eða launahækkanir?
Sú ósk eða krafa launþega að gengið
verði fest, er því ekki óeðlileg forsenda
framhald af bls. 1
framhald af bls. 3
batnað mikið frá hruni en mjög hafi hægt
á batanum. Raungengi er mjög lágt, til
beggja vona getur brugðið um verðbólgu
og atvinnuleysi ,en horfur eru betri en áður
í ríkisfjármálum. Skuldir ríkisins eru enn
allt of miklar og mikilvægt að grynnka á
þeim með sölu eigna. Nettóskuldir þegar
dregin hafa verið frá lánin frá AGS ættu
þó að vera viðráðanlegar. Sveitarfélög
eru einnig mjög skuldsett, svo ekki
sé talað um einstaklinga og fyrirtæki.
Einn mælikvarði á stöðu landsins er
lánshæfismat ríkisins. Það er nú með því
lægsta í Evrópu, þó að það sé skör yfir
falleinkunn. Lánshæfismatsfyrirtæki hafa
sagt að þau muni lækka matið verði gripið
til stórfelldra skuldalækkana á kostnað hins
opinbera. Skuldatryggingaálag ríkisins
er svipað núna og vorið 2008, en heldur
hærra en það varð lægst í sumar.
Einn stærsti vandi Íslands er að
miklar afborganir á skuldum falla á árin
2015-2018. Ríkisstjórnarflokkarnir hafa
haft uppi stór orð um að þeir hyggist
ná miklum fjármunum af þrotabúum
bankanna. Ásgeir Jónsson hagfræðingur
telur að endurskipulagning á skuldum til
erlendra kröfuhafa sé skilyrði fyrir því að
hægt verði að afnema gjaldeyrishöftin og
að hér komi ekki upp óðaverðbólga eða sár
fátækt.
Fyrir nokkrum árum birtist grein í Vísbendingu undir heitinu: Er hægt að
taka Nóbelinn af Krugman? Í greininni var
vitnað til fjölmargra ummæla þessa þekkta
hagfræðings, en hann hafði um tíma gert
það að grundvallaratriði í hagfræði sinni
að Íslendingar hefðu farið rétta leið eftir
hrunið en flestir aðrir ranga. Meðal annars
birti hann mynd með einni greina sinna,
máli sínu til sönnunar. Í Vísbendingu var
sýnt fram á að prófessorinn hafði beitt
einfaldri brellu í skapandi tölfræði og fært
upphafspunkt kreppunnar til svo að Ísland
kæmi sem best út.
Krugman afhjúpaður
Á vefnum Geo-Graphics munu hafa
birst greinar hliðstæðar við Vísbendingar-
greinina, bæði árin 2010 og 2012. Nú
bætir vefurinn um betur og notar tölur
og upphafspunkt Krugmans. Í ljós kemur
að þegar staðan er skoðuð árið 2013
sést að Íslandi hefur síst vegnað betur
en hinum löndunum þremur. Væri hins
vegar miðað við upphaf kreppunnar í
október 2008 stæði Ísland mun lakar
en Eistland og Lettland. Reynslan hefur
því ekki reynst góður vinur kenninga
Nóbelsverðlaunahafans.
Mynd: Þróun VLF í fjórum löndum frá
2007 til 2013
Heimild: Eurostat